
Geslacht X Duitse baby's/Geen derde geslacht in Duitsland
dinsdag 12 november 2013 om 16:56
Had het nog nergens anders zien staan. Interessante ontwikkeling:
Geslacht X voor Duitse baby's
In Duitsland kunnen baby's vanaf morgen naast mannelijk of vrouwelijk ook het geslacht X krijgen. Een stap in de goede richting vindt Philip Tijsma van COC Nederland.
Waarom geslacht X voor baby's?
Ongeveer 1 op 4.500 baby's wordt geboren met ambigue geslachtskenmerken. Als ouders of artsen in dat geval het 'verkeerde' geslacht kiezen, kan het kind daar later veel last van hebben. Dat de categorie X nu voor hen in Duitsland wordt gecreëerd is een stap in de goede richting.
Een stap in de goede richting?
Het is jammer dat het verplicht wordt voor ouders om te kiezen voor hun baby, maar dat volwassen niet zelf kunnen kiezen welk geslacht zij willen voeren. Wat ons betreft kan de X in het paspoort niet snel genoeg ook in Nederland worden ingevoerd, maar dan als vrijwillige keuze en niet verplicht.
Zijn er veel mensen die dit willen?
Ongeveer 10.000 mensen, 20 procent van de transgendergemeenschap in Nederland, geven aan dat zij zich man noch vrouw voelen. Voor deze groep is de Duitse maatregel helaas geen oplossing. De mogelijkheid om niet als vrouw en niet als man door het leven te gaan zou er voor iedereen moeten zijn. Staatssecretaris Teeven (Justitie) heeft ons meerdere malen toegezegd dat hij de juridische mogelijkheden hiertoe wil onderzoeken maar hij heeft tot nu helaas nog geen stappen ondernomen.
http://www.metronieuws.nl ... voor-duitse-baby-s/SrZmjE!jt17gZhVERWo/
Zoals uit zowel de reactie eronder als onderstaand artikel lijkt het niet helemaal te kloppen en komt er geen derde geslacht, maar wordt het hokje M/V tijdelijk open gelaten zodat het kind later zelf kan kiezen:
Geen derde geslacht in Duitsland
Gepubliceerd op 20 08 2013
In een aantal media (Süddeutsche Zeitung, Spiegel, De Standaard, Gazet van Antwerpen, De Telegraaf) wordt gezegd dat Duitsland vanaf 1 november een 'derde geslacht'; kent. Maar dat klopt niet . Als het geslacht van een kind niet kan worden vastgesteld, moet in Duitsland vanaf 1 november bij de aangifte van de pasgeborene het veld geslacht worden opengelaten. Van een keuze is geen sprake. NNID ziet dat niet als een gunstige ontwikkeling.
Het is slechts een regeltje in een veel omvangrijke wetswijziging:
"(3) Kann das Kind weder dem weiblichen noch dem männlichen Geschlecht zugeordnet werden, so ist der Personenstandsfall ohne eine solche Angabe in das Geburtenregister einzutragen."
In plaats van 'man' of 'vrouw' wordt het geslacht dan 'onbepaald'. Er is dus geen sprake van een 'derde geslacht'; de twee bestaande hokjes worden gewoon niet gebruikt. Dit zou het voor kinderen die geboren worden met een intersekse-conditie/DSD en met ambigue genitaliën, eenvoudiger moeten maken later het door hen gewenste geslacht te kiezen.
Hier zitten een aantal haken en ogen aan. Wie bepaalt, bijvoorbeeld, dat het geslacht niet is vast te stellen? Welke invloed hebben ouders? Hoe voorkom je dat een kind niet al bij voorbaat gestigmatiseerd wordt door diensten die de persoonsgegevens vanuit de overheid krijgen aangeleverd?
De nieuwe regeling kan zelfs een aantal ongewenste gevolgen hebben:
1. er wordt misschien eerder gekozen voor cosmetische chirurgie om het geslacht van het kind 'duidelijk' te maken (ook al zeggen de meeste onderzoekers dat dit niet werkt),
2. ouders en artsen kiezen misschien sneller voor prenatale behandeling (waarvan ook na 30 jaar nog niet is onderzocht wat dit voor gevolgen heeft),
3. ouders kiezen misschien eerder voor abortus om te voorkomen dat kinderen met ambigue genitaliën geboren worden.
Niet voor alle mensen met een intersekse-conditie/DSD
In de media wordt de Duitse wetswijziging gekoppeld aan 'interseksuelen', de interseksuele mens'; of 'interseksuele mensen'. Maar slechts een klein deel van de mensen met een intersekse-conditie of een DSD wordt geboren met ambigue genitaliën.
Artsen schatten dat 1 op de 4500 kinderen wordt geboren met ambigue genitaliën. Andere intersekse-condities/DSD's worden gekenmerkt door een minder sterke variatie van de uitwendige geslachtsorganen of door een variatie van het chromosomenpatroon of van de interne geslachtsorganen. Exacte cijfers zijn niet bekend, maar uit onderzoek blijkt dat het percentage mensen met een intersekse-conditie/DSD tussen de 0,6% en 1,7% ligt. Met dat laatste percentage, komt intersekse/DSD bijna even vaak voor als rood haar.
Nederland
Overigens kent Nederland al veel langer een soortgelijke bepaling (Burgerlijk Wetboek, Boek 1, Artikel 19d). Als het geslacht van een kind niet kan worden vastgesteld, wordt dit in de geboorteakte vermeld. Binnen drie maanden na de aangifte wordt de geboorteakte doorgehaald en wordt een nieuwe geboorteakte opgemaakt. Als dan geen medische verklaring is overlegd, of als uit de overgelegde medische verklaring blijkt dat het geslacht niet kon worden vastgesteld, dan vermeldt de nieuwe geboorteakte dat het geslacht van het kind niet kon worden vastgesteld. Het is niet bekend voor hoeveel mensen dit geldt.
In de standaard voor de behandeling van DSD's staat dat een kind met onduidelijke geslachtskenmerken altijd een geslacht moet worden toegewezen. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat er ooit van de Duitse en Nederlandse regeling gebruik zal worden gemaakt. Dat zou alleen mogelijk zijn als wettelijk wordt geregeld dat artsen geen cosmetische ingrepen bij pasgeboren kinderen mogen uitvoeren.
Een betere oplossing
NNID is geen voorstander van een derde hokje, want het enige doel van het registreren van verschillen, is het anders behandelen van mensen met die verschillen.
In plaats van een derde hokje, zou het beter zijn als het voor iedereen -dus ook voor mensen zonder intersekse-conditie/DSD- zo eenvoudig mogelijk wordt de registratie van het geslacht te wijzigen. Een baby met ambigue genitaliën krijgt dan het meest waarschijnlijke geslacht toegekend en kan dan later zelf aangeven of die keuze correct is of nog gewijzigd moet worden. Een wetsvoorstel om het wijzigen van de geslachtregistratie te vereenvoudigen ligt al geruime tijd bij de Eerste Kamer.
De beste oplossing
Een nog betere oplossing is het compleet stoppen van de registratie van het geslacht door de overheid. Als er geen verschil meer bestaat tussen de rechtspositie van mannen en vrouwen hoeft een overheid het geslacht niet meer te registreren. Als het geslacht wel wordt geregistreerd, is er blijkbaar iemand die mannen en vrouwen toch geen gelijke rechtspositie gunt.
http://nnid.nl/2013/08/20/geen-derde-ge ... duitsland/
Gedachten? Meningen?
Geslacht X voor Duitse baby's
In Duitsland kunnen baby's vanaf morgen naast mannelijk of vrouwelijk ook het geslacht X krijgen. Een stap in de goede richting vindt Philip Tijsma van COC Nederland.
Waarom geslacht X voor baby's?
Ongeveer 1 op 4.500 baby's wordt geboren met ambigue geslachtskenmerken. Als ouders of artsen in dat geval het 'verkeerde' geslacht kiezen, kan het kind daar later veel last van hebben. Dat de categorie X nu voor hen in Duitsland wordt gecreëerd is een stap in de goede richting.
Een stap in de goede richting?
Het is jammer dat het verplicht wordt voor ouders om te kiezen voor hun baby, maar dat volwassen niet zelf kunnen kiezen welk geslacht zij willen voeren. Wat ons betreft kan de X in het paspoort niet snel genoeg ook in Nederland worden ingevoerd, maar dan als vrijwillige keuze en niet verplicht.
Zijn er veel mensen die dit willen?
Ongeveer 10.000 mensen, 20 procent van de transgendergemeenschap in Nederland, geven aan dat zij zich man noch vrouw voelen. Voor deze groep is de Duitse maatregel helaas geen oplossing. De mogelijkheid om niet als vrouw en niet als man door het leven te gaan zou er voor iedereen moeten zijn. Staatssecretaris Teeven (Justitie) heeft ons meerdere malen toegezegd dat hij de juridische mogelijkheden hiertoe wil onderzoeken maar hij heeft tot nu helaas nog geen stappen ondernomen.
http://www.metronieuws.nl ... voor-duitse-baby-s/SrZmjE!jt17gZhVERWo/
Zoals uit zowel de reactie eronder als onderstaand artikel lijkt het niet helemaal te kloppen en komt er geen derde geslacht, maar wordt het hokje M/V tijdelijk open gelaten zodat het kind later zelf kan kiezen:
Geen derde geslacht in Duitsland
Gepubliceerd op 20 08 2013
In een aantal media (Süddeutsche Zeitung, Spiegel, De Standaard, Gazet van Antwerpen, De Telegraaf) wordt gezegd dat Duitsland vanaf 1 november een 'derde geslacht'; kent. Maar dat klopt niet . Als het geslacht van een kind niet kan worden vastgesteld, moet in Duitsland vanaf 1 november bij de aangifte van de pasgeborene het veld geslacht worden opengelaten. Van een keuze is geen sprake. NNID ziet dat niet als een gunstige ontwikkeling.
Het is slechts een regeltje in een veel omvangrijke wetswijziging:
"(3) Kann das Kind weder dem weiblichen noch dem männlichen Geschlecht zugeordnet werden, so ist der Personenstandsfall ohne eine solche Angabe in das Geburtenregister einzutragen."
In plaats van 'man' of 'vrouw' wordt het geslacht dan 'onbepaald'. Er is dus geen sprake van een 'derde geslacht'; de twee bestaande hokjes worden gewoon niet gebruikt. Dit zou het voor kinderen die geboren worden met een intersekse-conditie/DSD en met ambigue genitaliën, eenvoudiger moeten maken later het door hen gewenste geslacht te kiezen.
Hier zitten een aantal haken en ogen aan. Wie bepaalt, bijvoorbeeld, dat het geslacht niet is vast te stellen? Welke invloed hebben ouders? Hoe voorkom je dat een kind niet al bij voorbaat gestigmatiseerd wordt door diensten die de persoonsgegevens vanuit de overheid krijgen aangeleverd?
De nieuwe regeling kan zelfs een aantal ongewenste gevolgen hebben:
1. er wordt misschien eerder gekozen voor cosmetische chirurgie om het geslacht van het kind 'duidelijk' te maken (ook al zeggen de meeste onderzoekers dat dit niet werkt),
2. ouders en artsen kiezen misschien sneller voor prenatale behandeling (waarvan ook na 30 jaar nog niet is onderzocht wat dit voor gevolgen heeft),
3. ouders kiezen misschien eerder voor abortus om te voorkomen dat kinderen met ambigue genitaliën geboren worden.
Niet voor alle mensen met een intersekse-conditie/DSD
In de media wordt de Duitse wetswijziging gekoppeld aan 'interseksuelen', de interseksuele mens'; of 'interseksuele mensen'. Maar slechts een klein deel van de mensen met een intersekse-conditie of een DSD wordt geboren met ambigue genitaliën.
Artsen schatten dat 1 op de 4500 kinderen wordt geboren met ambigue genitaliën. Andere intersekse-condities/DSD's worden gekenmerkt door een minder sterke variatie van de uitwendige geslachtsorganen of door een variatie van het chromosomenpatroon of van de interne geslachtsorganen. Exacte cijfers zijn niet bekend, maar uit onderzoek blijkt dat het percentage mensen met een intersekse-conditie/DSD tussen de 0,6% en 1,7% ligt. Met dat laatste percentage, komt intersekse/DSD bijna even vaak voor als rood haar.
Nederland
Overigens kent Nederland al veel langer een soortgelijke bepaling (Burgerlijk Wetboek, Boek 1, Artikel 19d). Als het geslacht van een kind niet kan worden vastgesteld, wordt dit in de geboorteakte vermeld. Binnen drie maanden na de aangifte wordt de geboorteakte doorgehaald en wordt een nieuwe geboorteakte opgemaakt. Als dan geen medische verklaring is overlegd, of als uit de overgelegde medische verklaring blijkt dat het geslacht niet kon worden vastgesteld, dan vermeldt de nieuwe geboorteakte dat het geslacht van het kind niet kon worden vastgesteld. Het is niet bekend voor hoeveel mensen dit geldt.
In de standaard voor de behandeling van DSD's staat dat een kind met onduidelijke geslachtskenmerken altijd een geslacht moet worden toegewezen. Het is dan ook onwaarschijnlijk dat er ooit van de Duitse en Nederlandse regeling gebruik zal worden gemaakt. Dat zou alleen mogelijk zijn als wettelijk wordt geregeld dat artsen geen cosmetische ingrepen bij pasgeboren kinderen mogen uitvoeren.
Een betere oplossing
NNID is geen voorstander van een derde hokje, want het enige doel van het registreren van verschillen, is het anders behandelen van mensen met die verschillen.
In plaats van een derde hokje, zou het beter zijn als het voor iedereen -dus ook voor mensen zonder intersekse-conditie/DSD- zo eenvoudig mogelijk wordt de registratie van het geslacht te wijzigen. Een baby met ambigue genitaliën krijgt dan het meest waarschijnlijke geslacht toegekend en kan dan later zelf aangeven of die keuze correct is of nog gewijzigd moet worden. Een wetsvoorstel om het wijzigen van de geslachtregistratie te vereenvoudigen ligt al geruime tijd bij de Eerste Kamer.
De beste oplossing
Een nog betere oplossing is het compleet stoppen van de registratie van het geslacht door de overheid. Als er geen verschil meer bestaat tussen de rechtspositie van mannen en vrouwen hoeft een overheid het geslacht niet meer te registreren. Als het geslacht wel wordt geregistreerd, is er blijkbaar iemand die mannen en vrouwen toch geen gelijke rechtspositie gunt.
http://nnid.nl/2013/08/20/geen-derde-ge ... duitsland/
Gedachten? Meningen?

dinsdag 12 november 2013 om 19:04
Ik denk wel dat het goed is dat men niet gedwongen wordt een keuze te maken als nog niet duidelijk is wat het kind is. Ik heb eens een documentaire gezien over een persoon bij wie na de geboorte de penis was verwijderd, omdat de persoon ook eierstokken en een baarmoeder had. Die persoon is opgevoed als een meisje, maar voelde zich absoluut geen meisje. Later bleek uit DNA testen dat het ook geen zij maar een hij was. Die man had een enorm identiteitsprobleem, ook omdat hij geen penis (meer) had. Terwijl die ouders ook gewoon alles hadden kunnen laten zitten, totdat duidelijk was wat het kind was.

dinsdag 12 november 2013 om 19:11
Ik heb vroeger een collega gehad wier dochtertje met geslachtskenmerken van zowel jongen als meisje geboren was. Daar hebben ze ook een meisje van 'gemaakt'. Ik heb me nadien nog wel afgevraagd of dat later helemaal goed is gegaan qua identiteit. Het lijkt me overigens voor een kind net zo erg om 'onzijdig' benaderd te worden. Die (administratieve) registratie vind ik dan verder niet zo boeiend. Ik kan niet zo goed overzien wat het gevaar is van het niet meer registreren van geslacht.
dinsdag 12 november 2013 om 20:52
Ik geloof niet in het derde geslacht. Wat zou dat dan moeten zijn? Naast mannelijk vrouwelijk geslacht bestaat er niet nog een geslacht.
Waar ik wel in geloof is transseksualiteit (gevoel tot het andere geslacht te behoren dan waar hij/zij feitelijk toe behoort), hermafroditisme bij mensen (tweeslachtigheid) zoals bij Foekje Dillema (een tweeslachtige atleet; Foekje was zowel man als vrouw en kwam daardoor in de problemen in zijn/haar atletiekcarrière) of afwijkingen in de geslachtsorganen of -chromosomen (Syndroom van Klinefelter).
De administratieve rompslomp vind ik eveneens van minder belang dan welke (psychische) gevolgen dat voor het kind in kwestie heeft.
Waar ik wel in geloof is transseksualiteit (gevoel tot het andere geslacht te behoren dan waar hij/zij feitelijk toe behoort), hermafroditisme bij mensen (tweeslachtigheid) zoals bij Foekje Dillema (een tweeslachtige atleet; Foekje was zowel man als vrouw en kwam daardoor in de problemen in zijn/haar atletiekcarrière) of afwijkingen in de geslachtsorganen of -chromosomen (Syndroom van Klinefelter).
De administratieve rompslomp vind ik eveneens van minder belang dan welke (psychische) gevolgen dat voor het kind in kwestie heeft.
World of Warcraft: Legion

dinsdag 12 november 2013 om 20:59
quote:hans66 schreef op 12 november 2013 @ 20:52:
Ik geloof niet in het derde geslacht. Wat zou dat dan moeten zijn? Naast mannelijk vrouwelijk geslacht bestaat er niet nog een geslacht.
Daarom staat er ook in de OP dat die nieuwe maatregel niet inhoudt dat er een derde geslacht kan worden aangevinkt, maar dat er geen keuze gemaakt wordt. De titel dekt de lading niet helemaal.
Goede zaak. Er zijn inderdaad mensen die een vreemde combinatie van geslachtskenmerken en/of chromosomen hebben waardoor niet meteen duidelijk is of ze jongen of meisje zijn. Voor hen is het een uitkomst als de keuze kan worden opgeschort.
Ik geloof niet in het derde geslacht. Wat zou dat dan moeten zijn? Naast mannelijk vrouwelijk geslacht bestaat er niet nog een geslacht.
Daarom staat er ook in de OP dat die nieuwe maatregel niet inhoudt dat er een derde geslacht kan worden aangevinkt, maar dat er geen keuze gemaakt wordt. De titel dekt de lading niet helemaal.
Goede zaak. Er zijn inderdaad mensen die een vreemde combinatie van geslachtskenmerken en/of chromosomen hebben waardoor niet meteen duidelijk is of ze jongen of meisje zijn. Voor hen is het een uitkomst als de keuze kan worden opgeschort.
dinsdag 12 november 2013 om 21:30
quote:Trotter schreef op 12 november 2013 @ 20:59:
[...]
Daarom staat er ook in de OP dat die nieuwe maatregel niet inhoudt dat er een derde geslacht kan worden aangevinkt, maar dat er geen keuze gemaakt wordt. De titel dekt de lading niet helemaal.
Goede zaak. Er zijn inderdaad mensen die een vreemde combinatie van geslachtskenmerken en/of chromosomen hebben waardoor niet meteen duidelijk is of ze jongen of meisje zijn. Voor hen is het een uitkomst als de keuze kan worden opgeschort.
Helemaal mee eens. Beter de keuze uit te stellen dan een verkeerde keuze te maken. Al vraag ik me wel af hoe dat in de praktijk moet gaan.
"Dit is René(e), ons kind"
"Is het een jongen of een meisje?"
"Zover zijn we nog niet..."
Op zich ben ik ook voorstander van een derde geslacht, voor mensen die zich noch man of vrouw voelen. Of misschien juist allebei. Het is veel te rigide om te doen alsof er exact twee geslachten zijn, er is een heel tussengebied. Denk bijvoorbeeld aan vrouwelijke sporters die wel erg goed presteren en die dan minder vrouwelijk blijken te zijn in hormonen e.d. Dan de gemiddelde vrouw.
[...]
Daarom staat er ook in de OP dat die nieuwe maatregel niet inhoudt dat er een derde geslacht kan worden aangevinkt, maar dat er geen keuze gemaakt wordt. De titel dekt de lading niet helemaal.
Goede zaak. Er zijn inderdaad mensen die een vreemde combinatie van geslachtskenmerken en/of chromosomen hebben waardoor niet meteen duidelijk is of ze jongen of meisje zijn. Voor hen is het een uitkomst als de keuze kan worden opgeschort.
Helemaal mee eens. Beter de keuze uit te stellen dan een verkeerde keuze te maken. Al vraag ik me wel af hoe dat in de praktijk moet gaan.
"Dit is René(e), ons kind"
"Is het een jongen of een meisje?"
"Zover zijn we nog niet..."
Op zich ben ik ook voorstander van een derde geslacht, voor mensen die zich noch man of vrouw voelen. Of misschien juist allebei. Het is veel te rigide om te doen alsof er exact twee geslachten zijn, er is een heel tussengebied. Denk bijvoorbeeld aan vrouwelijke sporters die wel erg goed presteren en die dan minder vrouwelijk blijken te zijn in hormonen e.d. Dan de gemiddelde vrouw.
Morrigan Crow, net zo leuk als Harry Potter.
dinsdag 12 november 2013 om 21:42
lastig denk ik, lastig als ouder om te kiezen of je een zoon of dochter gaat opvoeden (ookal wil je het niet toch zit er verschil in). Maar ook lastig als de keuze niet nodig is en later blijkt dan zoon zich dochter voelt etc.
Het houden van is geen punt het is je kind klaar.
Toch om het vinkje open te houden als het niet duidelijk is lijkt me voor de toekomst en keuze van het kind handig. Maar weer stigmatiserend, wel willen immers zo graag hokjes om een mens plaatsen.
En transgenders zijn toch ook mensen bij wie qua uiterlijke zaken (geslachtdelen) wel duidelijk zijn maar zich toch anders voelen en daarna behandeld worden?
Het houden van is geen punt het is je kind klaar.
Toch om het vinkje open te houden als het niet duidelijk is lijkt me voor de toekomst en keuze van het kind handig. Maar weer stigmatiserend, wel willen immers zo graag hokjes om een mens plaatsen.
En transgenders zijn toch ook mensen bij wie qua uiterlijke zaken (geslachtdelen) wel duidelijk zijn maar zich toch anders voelen en daarna behandeld worden?
dinsdag 19 november 2013 om 14:42
quote:Siepeltje schreef op 12 november 2013 @ 19:09:
Ik kwam niet verder dan de eerste alinea, Samenvatting?
Haha, sorry. Het is inderdaad een hele lap tekst (eigenlijke twee lappen, maar goed
), dus misschien wat overweldigend. In het kort: in Duitsland wordt de optie gegeven om het hokje man of vrouw open te laten voor kinderen bij wie het geslacht bij de geboorte niet duidelijk is (bijvoorbeeld in geval van ambigue geslachtskenmerken als genitaliën, e.d.). Er is dus geen sprake van invoering/acceptatie van een derde geslacht, maar het (tijdelijk) niet kiezen voor man of vrouw. Dit kan later door de persoon zelf gedaan worden. Onder andere door het NNID (Nederlands Netwerk Intersekse/DSD) wordt het niet als gunstige ontwikkeling gezien, omdat het ongewenste gevolgen kan hebben voor interseksuele kinderen (bijvoorbeeld: eerdere keuze voor cosmetische chirurgie om het geslacht duidelijk te maken, voor prenatale behandeling, of voor abortus van kinderen ambigue genitaliën). Zij pleiten in plaats van deze ontwikkeling voor het eenvoudiger maken voor personen om geslachtsregistratie te veranderen of het volledig afschaffen van geslachtsregistratie door de overheid. Ok, dat was alsnog een aardige lap tekst, maar ik hoop dat het zo ietwat duidelijker is.
quote:kettle schreef op 12 november 2013 @ 18:06:
Uh, jij eerst?Ik was eigenlijk vooral benieuwd naar hoe anderen erover denken en niet teveel de mening van anderen beïnvloeden met mijn mening (voor zover ik daar toe in staat ben
), maar al teveel kwaad zal het denk ik niet kunnen. Een heel duidelijke, concrete mening erover vormen vind ik lastig. Aan de ene kant vind ik het een positieve ontwikkeling dat er meer rekening wordt gehouden met en meer aandacht wordt besteed aan interseksuelen en andere mensen die niet zo precies in het man/vrouw spectrum passen. Tegelijkertijd kan ik me zeker vinden in de punten van het NNID en sta ik zeer positief tegenover beide oplossingen die zij hier aankaarten. Nu jij.
Ik kwam niet verder dan de eerste alinea, Samenvatting?
Haha, sorry. Het is inderdaad een hele lap tekst (eigenlijke twee lappen, maar goed

quote:kettle schreef op 12 november 2013 @ 18:06:
Uh, jij eerst?Ik was eigenlijk vooral benieuwd naar hoe anderen erover denken en niet teveel de mening van anderen beïnvloeden met mijn mening (voor zover ik daar toe in staat ben

