Sterft de streektaal uit?

Anoniem_6576f0ab9b250 dinsdag 31 januari 2023 om 21:23

Paniek in een commentaar in NRC (van jongerenleden van BBB en CU, maar toe maar weer) over de status van de streektaal. Als we niks doen, sterft de streektaal uit!
Maar vind je dat erg? Spreek jij nog dialect? Of doe je het niet, maar heb je er warme herinneringen aan? Of vind je het achterlijk?
In Friesland wordt het Fries actief gestimuleerd. Zouden de Brabanders, Twenten, Groningers etc. hetzelfde moeten doen?

(bron: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/01/30/ne ... i-a4155689)

EefjeEverzwijn woensdag 1 februari 2023 om 07:53

rosepudding schreef: ↑
31-01-2023 23:46
Kom zelf uit Friesland en hier nog voldoende streektaal.
Spreek zelf vooral een dialect uit de streek waar ik vandaan kom, maar ook wel gewoon fries.

Op mijn werk wordt er onderling fries gesproken en ook op de school en de bso (en eerder het dagverblijf) van mijn dochter wordt er buiten de reguliere lessen fries gesproken.

Maar ook in de plaatselijke winkels en zelfs op de sportschool zijn de lessen vaak in het fries.

Maar er wordt net zo makkelijk over geschakeld op het Hollands als iemand geen fries spreekt.

Mijn vriend komt van de Veluwe dus we spreken thuis met elkaar geen fries, maar wel een soort mengeling van beider dialecten.

Nemen bepaalde uitdrukkingen van elkaar over en als ik alleen met dochter ben spreek ik vooral mijn dialect met haar.

Zij krijgt dus van alles wat mee, kan goed fries verstaan maar spreekt vooral gewoon Nederlands.

Maar mijn neefjes en nichtjes met 2 Friese ouders spreken ook allemaal fries, dus ik heb niet het idee dat het hier uitsterft.

Mijn pake en beppe geboren begin vorige eeuw spraken helemaal geen Nederlands en mijn vader een mengelmoes van Fries en Nederlands dus Fries versta ik wel. Ik was dan ook echt verbaasd toen ik in Friesland ging wonen dat ik niks verstond. Maar ze spreken hier een eigen streektaal die weer heel anders is. We zijn wel lid van de streektaal vereniging om ze te steunen dus ik krijg af en toe een blaadje dat ik niet kan lezen

Fries word erg gestimuleerd zelfs. Recent hebben een aantal gemeentes hun officiële Friese naam weer gekregen en de Nederlandse naam is zelfs weg van de plaatsnaamborden.
https://nos.nl/l/2458361

Stormke81 woensdag 1 februari 2023 om 08:13

Het is logisch dat streektaal minder leeft. We halen onze partners uit den lande, we verhuizen naar rust en ruimte. Onze wereld is groter geworden.

Verder spreek ik Fries, Nederlands en de streektaal. Onze kinderen spreken Nederlands. Mijn partner komt uit Gelderland dus praten Nederlands thuis.

BriannaF woensdag 1 februari 2023 om 08:13

Sunshine2 schreef: ↑
01-02-2023 07:42
1 sjaop
2 sjeup
De fiets steit inne sjeur

Hahah, jaa die spreek je wel allemaal echt anders uit inderdaad. Maar begrijp wel dat dat allemaal op elkaar lijkt

Schuur is sjop

"Boring conversation anyway"

Flaffy woensdag 1 februari 2023 om 08:18

Ik spreek zelf geen dialect, wel een bepaald accent/manier van praten. Ik vind al de dialecten wel wat hebben. Ik werk in Limburg en daar wordt het nog volop gesproken. Ik heb maar een paar collega's die het wel kunnen maar op werk niet spreken. Dus daar zie ik het niet snel uitsterven.

Lila-Linda woensdag 1 februari 2023 om 08:27

streektalen bestaan al 100den jaren, die sterven echt niet allemaal in tien jaar tijd uit

Het gezeur over dat ze uitsterven is trouwens bijna net zo oud, als de talen zelf. Ik ken artikelen uit de jaren 60, die er al over gingen

Er komen ook nieuwe streektalen bij, stadstaal, straattaal

stippensokken woensdag 1 februari 2023 om 08:30

BriannaF schreef: ↑
01-02-2023 08:13
Schuur is sjop

Wat dan in het Twents/Achterhoeks weer schöppe/schoppe is. Het ligt allemaal dichter bij elkaar dan het op het eerste gezicht lijkt.

Anna75 woensdag 1 februari 2023 om 08:56

stippensokken schreef: ↑
01-02-2023 08:30
Wat dan in het Twents/Achterhoeks weer schöppe/schoppe is. Het ligt allemaal dichter bij elkaar dan het op het eerste gezicht lijkt.

Klopt, je kunt je met dialect over de grens met Duitsland prima redden en van Groningen naar Limburg houd je het ook nog vrij lang vol.

Dag is nooit zo nat of zun schient aaltied wat.

merano woensdag 1 februari 2023 om 09:15

Ik vind het pas ergerlijk als mensen zelf niet beseffen dat ze een dialect spreken, maar denken dat het ABN is.

Denk bv. Ronnie flex/Maan: Blaif bai mai. En iedere z uitgsproken als een hele scherpe s.

Ik kan er niet naar luisteren.

If none of us is prepared to die for freedom, then all of us will die under tyranny.

Anoniem_643ef551b18c7 woensdag 1 februari 2023 om 09:16

Elfilin schreef: ↑
31-01-2023 22:41
Van mij ook. Bovendien vind ik dat zo'n statement "behoud de streektaal" altijd een beetje de sfeer ademt dat "de streek" voorál enkel bewoond moet blijven met mensen van wie de ouders/grootouders etc. daar ook al vandaan kwamen. En dat personeel op de scholen ook voorál dialect moet spreken tegen de leerlingen (lees: de docent moet dus zelf ook daar geboren en getogen zijn...)

En ik vind het nou juist zo gezond dat alle streken (welke dan ook) bewoond zullen worden door mensen die vanuit alle uithoeken ergens zijn beland.

Als dan de Zeeuw, Groninger, Limburger en West-Fries met elkaar in de kroeg/het klaslokaal/het vergaderteam etc. zitten dan kun je dus gewoon Nederlands praten.

Wil je actief de streektaal houden zeg je dus eigenlijk: "Blijf weg, Zeeuwse leraar. Want jij gaat het Gronings niet goed overdragen..." of "Kom vooral níet in Limburg werken, West-Fries, want wij gaan in de vergaderruimte gewoon Limburgs praten..."

Dat mensen een streektaal of dialect in hun eigen gezin/familie spreken begrijp ik overigens wel, maar actieve stimulatie is dus eigenlijk ook een bewuste vorm van uitsluiting, van iets dat kennelijk al op een natuurlijke manier aan het "uitsterven" is, anders zou er ook geen oproep hoeven zijn tot het stimuleren van de streektaal buiten de huiselijke sfeer.

Helemaal mee eens!

Anoniem_643ef551b18c7 woensdag 1 februari 2023 om 09:20

rosepudding schreef: ↑
31-01-2023 23:46

Op mijn werk wordt er onderling fries gesproken en ook op de school en de bso (en eerder het dagverblijf) van mijn dochter wordt er buiten de reguliere lessen fries gesproken.

Maar ook in de plaatselijke winkels en zelfs op de sportschool zijn de lessen vaak in het fries.

Maar er wordt net zo makkelijk over geschakeld op het Hollands als iemand geen fries spreekt.

Vreselijk daarom zou ik dus echt nooit in Friesland willen wonen.

Anna75 woensdag 1 februari 2023 om 09:31

Ik bestelde ooit met een Limburgse vriendin negen kroketten ( niet allemaal voor ons) in Limburg.

Ik: Mag ik negen kroketten alstublieft?
Verkoopster tegen vriendin: Neugah?
Ze verstond me dus heus wel, maar kennelijk kreeg de ons-kent-ons cultuur de overhand.

Dag is nooit zo nat of zun schient aaltied wat.

yasmijn woensdag 1 februari 2023 om 09:36

GroenTuintje schreef: ↑
31-01-2023 21:38
Beide ik was laatst bij de autogarage en daar werd mij iets uitgelegd in enorm plat Twents.. ik snapte er helemaal niks van, maar die meneer was al op hoge leeftijd

Plat Twents is stadsplat. Dat heeft niets te maken met de Modersproak oftewel het Neder-Saksisch.
Ik dacht dat ik redelijk Twents sprak, niets was minder waar. Ik spreek stadsplat. Ben nu druk aan het studeren om iets van de Modersproak op te steken.
Ik verwijs je even: www.twentsetaalbank.nl
Daar vind je de mooiste en ook hele oude teksten, verhalen en gedichten.

Ik verbaas me erover dat de buitenkant van de dingen zoveel verbergt.

nlies woensdag 1 februari 2023 om 09:38

merano schreef: ↑
01-02-2023 09:15
Ik vind het pas ergerlijk als mensen zelf niet beseffen dat ze een dialect spreken, maar denken dat het ABN is.

Denk bv. Ronnie flex/Maan: Blaif bai mai. En iedere z uitgsproken als een hele scherpe s.

Ik kan er niet naar luisteren.

O dat overkomt me wel eens. Gesprek met een Rotterdamse vriend. Vraagt 3 keer wat ik zeg, ik herhaal het 3 keer, en dan zegt hij pas: Ik versta je wel, maar ik begrijp je niet. En dan moet ik echt nagaan wat ik gezegd heb en welk woord het Brabantse woord is

De waarheid is dat iedereen zomaar wat probeert

LadyL0101 woensdag 1 februari 2023 om 09:42

Ik spreek Zeeuws omdat mijn ouders dat thuis onderling spraken en omdat ik regelmatig bij mijn Zeeuwse familie ging logeren. Ik ben zelf niet in Zeeland geboren en opgegroeid, ik heb er later wel een tijd gewoond. Mijn jongere nichtjes en de kinderen van mijn oudere neven en nichten die wél in Zeeland zijn geboren en opgegroeid spreken dan zelf weer geen Zeeuws, hoewel ze het natuurlijk uitstekend verstaan.

Inmiddels zijn mijn ouders al een aantal jaren overleden en merk ik dat mijn Zeeuws wegzakt nu ik het niet meer wekelijks spreek. Als ik mijn Zeeuwse familie spreek moet ik er echt weer even inkomen. En als op een verjaardag aan mijn linkerkant Zeeuws gesproken wordt en aan mijn rechterkant ABN raak ik echt helemaal van het padje

Het verschil tussen de dorpen onderling is grotendeels weg in Zeeland (in mijn ervaring dan) maar zet mij tegenover iemand die Zeeuws praat en ik kan je vertellen van welk voormalig eiland iemand afkomstig is, die verschillen zijn echt groot. Waar ik echt de rillingen van krijg is het nepzeeuws dat in sommige historisch films gesproken wordt die in Zeeland spelen, zoals Slag om de Schelde. Echt echt echt verschrikkelijk, ik kan daar niet naar luisteren.

Omdat ik in Groningen heb gestudeerd en gewerkt versta ik ook redelijk Gronings, Drents en Fries. Plat Limburgs is echt onverstaanbaar voor mij meestal.

Ik hou van streektaal, ik vind het echt een verrijking. En ik vind het ook echt een aanfluiting dat er geen hoogleraar Fries meer is, terwijl dat toch een officiële landstaal is. Maar net als Cuculuscanorus vind ik het dan ook weer niet zo belangrijk dat ik er voor op de barricaden ga.

The owls are not what they seem

Anoniem_6649a968afa5e woensdag 1 februari 2023 om 09:42

Elfilin schreef: ↑
31-01-2023 22:41
Van mij ook. Bovendien vind ik dat zo'n statement "behoud de streektaal" altijd een beetje de sfeer ademt dat "de streek" voorál enkel bewoond moet blijven met mensen van wie de ouders/grootouders etc. daar ook al vandaan kwamen. En dat personeel op de scholen ook voorál dialect moet spreken tegen de leerlingen (lees: de docent moet dus zelf ook daar geboren en getogen zijn...)

En ik vind het nou juist zo gezond dat alle streken (welke dan ook) bewoond zullen worden door mensen die vanuit alle uithoeken ergens zijn beland.

Als dan de Zeeuw, Groninger, Limburger en West-Fries met elkaar in de kroeg/het klaslokaal/het vergaderteam etc. zitten dan kun je dus gewoon Nederlands praten.

Wil je actief de streektaal houden zeg je dus eigenlijk: "Blijf weg, Zeeuwse leraar. Want jij gaat het Gronings niet goed overdragen..." of "Kom vooral níet in Limburg werken, West-Fries, want wij gaan in de vergaderruimte gewoon Limburgs praten..."

Dat mensen een streektaal of dialect in hun eigen gezin/familie spreken begrijp ik overigens wel, maar actieve stimulatie is dus eigenlijk ook een bewuste vorm van uitsluiting, van iets dat kennelijk al op een natuurlijke manier aan het "uitsterven" is, anders zou er ook geen oproep hoeven zijn tot het stimuleren van de streektaal buiten de huiselijke sfeer.

Eens. Ik ken een Volendammer die in een andere dorp in een viswinkel werkt. Personeel spreekt onderling alleen maar Volendams. Die willen zich even aanpassen voor een klant, maar een collega die geen Volendams spreekt heeft pech. Onderling willen ze gewoon Volendams praten.

_melon woensdag 1 februari 2023 om 09:45

Velvetlady schreef: ↑
01-02-2023 09:20
Vreselijk daarom zou ik dus echt nooit in Friesland willen wonen.

Waar ik woon in Friesland is dat dus echt niet zo. Toevallig was ik maandag in een winkel waar ik meteen in het Fries aangesproken werd en toen dacht ik nog; goh dat is lang geleden. Het is eigenlijk altijd Nederlands.

Maar ik kom niet uit een gebied waar 'ouderwets' Fries gesproken wordt en dat echte ouderwetse Fries sterft naar mijn idee ook wel echt uit. Wat ze op Omrop Fryslân spreken kan ik wel goed volgen, omdat ik de context begrijp, maar sommige woorden ken ik gewoon echt niet. Ik zou je geen letterlijke vertaling kunnen geven.
Mijn moeder komt wel uit een regio in Friesland waar ze het ouderwetse Fries spreken, maar zij doet dat ook niet meer.
Een goed voorbeeld daarvan is spiegel. In het Fries is dat spegel, maar ik ken niemand die Fries spreekt die nog spegel zegt. Wij zeggen gewoon allemaal spiegel.

pepexx woensdag 1 februari 2023 om 09:57

Ik heb geen dialect maar kan vloeiend Rotterdams spreken.

AL moet ik zeggen dat ik dat minder doe, alleen heb ik begrepen van collega's, dat als ik boos ben ik vloeiend Rotterdams praat,

There's nothing fair in this world, there's nothing sure in this world, there is nothing pure, so you better look for something left in this world.

Gelsomina woensdag 1 februari 2023 om 10:03

Zo hoorde ik van een vrouw die afkomstig is uit het Midden-Oosten en goed Nederlands beheerst. Ze is anesthesist en wilde in het zuiden van Limburg als anesthesist aan de slag, ze werd geweigerd omdat ze het Limburgs niet beheerste. Die is maar in een andere regio van het land gaan wonen en werken, daar wordt in het ziekenhuis het standaard Nederlands wordt gesproken. Niet te doen dit. Ik ben toch blij dat ik altijd wel in plaatsen gewoond heb waar je met standaard Nederlands terecht kunt. Ik ben tweetalig opgegroeid, een ouder geboren in een ander land, diens taal beheers ik en een ouder geboren in Nederland. De tweetaligheid heeft me wel geholpen op het voortgezet onderwijs, een andere taal leren ging me redelijk vlot af. In de omgeving waar ik nu woon, zijn wel streektalen, maar omdat er ook een hoop mensen wonen afkomstig uit andere delen van het land, is het Nederlands de voertaal.

Anoniem_64f0c7d7b71a9 woensdag 1 februari 2023 om 10:04

Ik heb een zwak voor streektalen. Ik ben in mijn omgeving een allochtoon, versta het redelijk goed (in hele kleine dorpsgemeenschappen gaat het wel mis). Praten doe ik niet, dat voelt gekunsteld. Maar ik ben gek op de prachtige woorden in neder-saksisch, ik vind het een schitterende taal.

Mijn familie komt uit Rotterdam en van echt plat Rotterdams word ik ook blij, gewoon omdat dat veel herinneringen geeft aan vroeger. Een soort jeugdsentiment.

stippensokken woensdag 1 februari 2023 om 10:05

pepexx schreef: ↑
01-02-2023 09:57
Ik heb geen dialect maar kan vloeiend Rotterdams spreken.

AL moet ik zeggen dat ik dat minder doe, alleen heb ik begrepen van collega's, dat als ik boos ben ik vloeiend Rotterdams praat,

Rotterdams is net zo goed een dialect van de Hollandse taal.

Loeki woensdag 1 februari 2023 om 10:14

Ik dacht altijd dat ik het Nederlands was opgevoed. Maar toen ik ging studeren in de Randstad bleek dat ik behoorlijk Gronings sprak.
Inmiddels woon ik in Rotterdam en beheers ik het Rotterdams ook aardig. Mijn man komt uit het Salland en praat bij familie plat. Ik kan dialecten uit het noorden en oosten goed verstaan. Ik heb juist moeite met dialecten uit het zuiden.
Ik heb vaak patiënten uit Brabant en soms kom ik mensen tegen die geen Nederlands kunnen/willen spreken. Dan begrijp ik het echt niet.
Zeeuws vind ik ook nog best lastig.

Alsjemenou!

pepexx woensdag 1 februari 2023 om 10:17

stippensokken schreef: ↑
01-02-2023 10:05
Rotterdams is net zo goed een dialect van de Hollandse taal.

Oke.

There's nothing fair in this world, there's nothing sure in this world, there is nothing pure, so you better look for something left in this world.

eckano woensdag 1 februari 2023 om 10:17

GroenTuintje schreef: ↑
31-01-2023 21:38
Beide ik was laatst bij de autogarage en daar werd mij iets uitgelegd in enorm plat Twents.. ik snapte er helemaal niks van, maar die meneer was al op hoge leeftijd

Een heel verhaal afsteken en dan afsluiten met 'oniedan'?!

Zullen we proberen het een beetje gezellig te houden?!

eckano woensdag 1 februari 2023 om 10:18

Dubbel...

Zullen we proberen het een beetje gezellig te houden?!

Manonna woensdag 1 februari 2023 om 10:24

Ik vind dialecten en accenten een van de mooiste dingen die er in Nederland zijn. Zo'n klein land en zoveel verschillende "talen". Ik vind het prachtig. Ja het is lullig als mensen onder elkaar dialect praten en je er niets van verstaat. Maar ze schakelen net zo makkelijk over naar verstaanbaar voor iedereen.

Het enige waar ik een hekel aan heb is Amsterdams. Maar dat is persoonlijk

Actieve topics