Geen mentale beelden kunnen vormen: afantasie

Dagschijn vrijdag 25 april 2025 om 07:46

De aandoening waarbij je niet kunt visualiseren heet afantasie. Ongeveer een half jaar geleden ontdekte ik dat de meeste mensen beelden kunnen vormen. Toen ik dat ontdekte, was ik in eerste instantie verdrietig dat ik dat niet kan, maar nu heb ik geaccepteerd dat het zo is.

Bij het lezen van boeken creëer ik geen mentale beelden; het verhaal roept een gevoel op. Doordat ik niet kan visualiseren, hebben details van de omgeving of het uiterlijk van personen geen invloed op mijn ervaring. Alles wat ik leer doe ik door middel van woorden. Alles ik aan een appel denk, zie ik geen plaatjes, maar dan hoor ik mijn monologe stem die zegt: het is rood of groen, het heeft een bolle vorm, aan de bovenkant in het midden van de appel is een steeltje en ze kunnen zuur of zoet smaken, afhankelijk van de kleur. Soms heb ik het gevoel dat de monitor uitstaat, maar de computer gewoon aanstaat.

Ik heb weleens gehoord dat wanneer je denkt dat je iets doet, het desbetreffende hersengebied geactiveerd wordt. Ik vraag me af of dit ook geldt voor mensen met afantasie, ook al visualiseren ze het niet. Helaas is er nog weinig onderzoek naar afantasie gedaan, aangezien het een relatief nieuw begrip is. Hoe ervaren jullie het leven met afantasie (als je dat hebt)? Ik ben benieuwd naar jullie antwoorden.

Bbubbels vrijdag 25 april 2025 om 19:52

Bo-Katan schreef: ↑
25-04-2025 19:35
Dat heb ik ook. Echt heel apart en irritant af en toe. Vooral als ik wil gaan slapen of ‘s nachts wakker lig.
En het is dan altijd 1 liedje, net een nummer waar ik op dat moment helemaal lyrisch van ben.

Oh echt vreselijk soms ja. En ik heb het vaak ook met één zin uit een liedje. En dan eindeloos op repeat.

Over dat plaatjesdenken: hoe dat werkt vind ik lastig te omschrijven. Ik zie de roze olifant namelijk wel. Maar natuurlijk niet op een letterlijke manier zoals ik een boom zie. Maar als ik heel erg aan een roze olifant denk en ik tune een soort van uit de realiteit dan kan ik hem wel voor me zien. Intern in mn brein ofzo. Nja, lekker vaag. Haha.

pina vrijdag 25 april 2025 om 19:54

De roze olifant is voor mij meer een concept, we denken aan iets waar je niet aan wil denken, niet letterlijk een roze olifant.

Bbubbels vrijdag 25 april 2025 om 19:55

TinyTiny schreef: ↑
25-04-2025 19:49
Innerlijke monoloog is hier trouwens afwisselend Engels en Nederlands. Werk in een internationale omgeving, dus switch nog weleens qua taal.

Dat had ik ook toen ik een engelstalige opleiding deed. Nu is hij weer hoofdzakelijk nederlands. Ik realiseer me door dit topic trouwens ook dat ik ook hardop lees in mijn hoofd. Dus als ik een boek lees dan hoor ik iemand de woorden zeggen. Gelukkig niet altijd heel bewust, maar mijn interne monoloog is altijd heel sterk aanwezig. Ik voer hele gesprekken met mezelf de hele dag.

Renske vrijdag 25 april 2025 om 19:56

Als iemand mij wat vertelt wordt dat een film in mijn hoofd, en dat onthou ik dan. Als iemand er later weer over begint herinner ik mij dat filmpje weer, dan 'zie' ik het verhaal weer voor mij. Zo maak ik een beeld van hun huis (ook als ik er nooit geweest ben), de mensen in hun leven etc.

pina vrijdag 25 april 2025 om 19:58

Bbubbels schreef: ↑
25-04-2025 19:55
Dat had ik ook toen ik een engelstalige opleiding deed. Nu is hij weer hoofdzakelijk nederlands. Ik realiseer me door dit topic trouwens ook dat ik ook hardop lees in mijn hoofd. Dus als ik een boek lees dan hoor ik iemand de woorden zeggen. Gelukkig niet altijd heel bewust, maar mijn interne monoloog is altijd heel sterk aanwezig. Ik voer hele gesprekken met mezelf de hele dag.

Maar je leest toch veel sneller dan gesproken tekst?

Renske vrijdag 25 april 2025 om 19:58

rosanna08 schreef: ↑
25-04-2025 19:47
ik ben dit topic aan het lezen en registreer dat ik dus in mijn hoofd hardop voorlees. Dus niet echt hardop, maar ik hoor wel mijn stem in mijn hoofd het lezen. Hoe is dat bij jullie dan?

Ja, bij mij hetzelfde.

Bbubbels vrijdag 25 april 2025 om 20:03

pina schreef: ↑
25-04-2025 19:58
Maar je leest toch veel sneller dan gesproken tekst?

Mwah die stem kan best snel praten haha. Maar als ik echt in een boek zit dan verdwijnt die stem naar de achtergrond inderdaad.

TinyTiny vrijdag 25 april 2025 om 20:06

pina schreef: ↑
25-04-2025 19:58
Maar je leest toch veel sneller dan gesproken tekst?

Bij mij gaat dat gesproken snel. Het is wel als een audioboek, maar dan sneller. Tenminste als het een verhaal is.
Als het teksten zijn waar ik belangrijke info uit moet filteren is het snel scannen en dan wat langer blijven hangen bij de info die belangrijk is. Die belangrijke info hoor ik dan weer wel en onthoud ik ook. De rest niet.

Fiorah vrijdag 25 april 2025 om 20:10

Renske schreef: ↑
25-04-2025 19:51
Ik zie het ook niet voor me, iig niet voor mijn ogen op een manier dat het de over de echte beelden is geplaatst. Ik 'zie' het in mijn hoofd, net zoals ik een melodie in mijzelf kan horen. Ik kan het (ook) voor mij zien met mijn ogen dicht. Mij inbeelden dus, wat een beter woord is dan 'zien' misschien. Zoals ik het lees doe jij dat ook, maar plopt er niet meteen een beeld op.

Ik zie het dus ook niet in beeld in mijn hoofd zeg maar. Ik wéét (in woorden) dat het een huis is en ik weet nog wat ik bedacht heb, maar het had net zo goed blauw/bruin/groen kunnen zijn met een plat dak, of een flat. Ik visualiseer geen enkel beeld, ik verzin het als een verhaal.

LichtEnDonker vrijdag 25 april 2025 om 20:12

pina schreef: ↑
25-04-2025 19:54
De roze olifant is voor mij meer een concept, we denken aan iets waar je niet aan wil denken, niet letterlijk een roze olifant.

Dat het qua gedachten zo werkt snap ik, en herken ik ook; alleen heb ik het voorbeeld van die olifant nooit zo begrepen - omdat dat (bij mij althans) niet blijft hangen. Misschien omdat het juist ook altijd een drukte van jewelste is in mijn hoofd - die interne dialoog. Daar is helemaal geen ruimt voor anderskleurige olifanten. Ja, heel even, en weer door met de volgende discussie of het volgende muziekje

Overigens lees ik ook vrij woordelijk, alsof net voorgelezen wordt. Gaat best traaaaaaaag.

Fiorah vrijdag 25 april 2025 om 20:14

*Brokkel* schreef: ↑
25-04-2025 18:41
Ik kwam er een paar jaar geleden pas achter dat niet iedereen altijd muziek aan heeft staan in zijn hoofd. Bij mij is het ook niet altijd op de voorgrond, maar als ik iets ritmisch hoor dan komt daar vanzelf een melodie op. Of als iemand iets zegt, dan kan er zo een liedje oppoppen in mijn hoofd omdat ik de zin of het woord in een songtekst zit.

Dit heb ik dus wel en ik wist dus ook heel lang niet dat niet iedereen dat had.

LichtEnDonker vrijdag 25 april 2025 om 20:17

Fiorah schreef: ↑
25-04-2025 20:10
Ik zie het dus ook niet in beeld in mijn hoofd zeg maar. Ik wéét (in woorden) dat het een huis is en ik weet nog wat ik bedacht heb, maar het had net zo goed blauw/bruin/groen kunnen zijn met een plat dak, of een flat. Ik visualiseer geen enkel beeld, ik verzin het als een verhaal.

Hoe heb je dat als je iemand alleen over de telefoon kent, dus qua stem? Dat je iemand een aantal keer gesproken hebt en daarna in het echt ziet. Heb je je dan een beeld gevormd bij iemand of niet?

Ik heb dan onbewust vaak wel een beeld gevormd in mijn hoofd - daar zou ik geen woorden aan kunnen geven. Maar als ik iemand dan in het echt zie, heb ik wel een gevoel van “het klopt” of klopt niet. Met dat beeld dus wat er wel is, maar ook weer niet. Ken je dat?

Nija vrijdag 25 april 2025 om 20:20

LichtEnDonker schreef: ↑
25-04-2025 20:17
Hoe heb je dat als je iemand alleen over de telefoon kent, dus qua stem? Dat je iemand een aantal keer gesproken hebt en daarna in het echt ziet. Heb je je dan een beeld gevormd bij iemand of niet?

Ik heb dan onbewust vaak wel een beeld gevormd in mijn hoofd - daar zou ik geen woorden aan kunnen geven. Maar als ik iemand dan in het echt zie, heb ik wel een gevoel van “het klopt” of klopt niet. Met dat beeld dus wat er wel is, maar ook weer niet. Ken je dat?

Je reageerde niet op mij hoor, maar toch vraag. Maak jij als beelddenker altijd een beeld erbij? Want ik ben een echte beelddenker, maar het staat ook regelmatig ‘uit’. Als ik iemand alleen van de telefoon ken heb ik meestal geen beeld ervan gemaakt. Dus ik denk dat ik ook wel weet hoe het is om geen beelddenker te zijn. Dan ontbreekt dat plaatje gewoon maar het gevoel enzo is er dan nog wel, dus ik ‘mis’ dat niet gemaakte beeld ook niet

NomenNesci0 vrijdag 25 april 2025 om 20:21

LichtEnDonker schreef: ↑
25-04-2025 18:18
En bedankt, nu heb ik Yesterday in m’n hoofd…

Ik zeg altijd dat ik een enorme beelddenker ben, maar door het lezen van dit topic ga ik daaraan twijfelen… Die oefening van die blauwe/roze olifant: ik kan me een ons visualiseren, maar ik zíe geen olifant. In mijn hoofd kan ik me er wel een beeld van vormen, dus bedenken hoe een olifant er uitziet en die dan een andere kleur geven. Zelfs als een koala om een boomstam gestrengeld als het moet. Ik “zie” dat allemaal zo voor me, maar ik zíe het niet.
Als ik een boek lees, “zie” ik het als film voor me, maar niet letterlijk. Het is niet dat het er ook echt uitziet als een film; het is dat ik me het zo voorstel. Ofzo.

Wat genoemd werd, dat als je aan een appel denkt, wat zie je dan? Ik zíe niks, maar ik kan me wel allerlei soorten appels voorstellen: rode, gele, gifgroene, hapje eruit, wormpje die er uitsteekt, even zwaait zelfs wellicht. Etc. Maar zíen, nee… Maar ook niet als geschreven woord.

En nu twijfel ik dus aan het hele fenomeen beelddenken…
Of maak ik het nu veel te ingewikkeld?

Je maakt het ingewikkeld. Je hoeft het niet te zien alsof het zo voor je neus staat. Dan ben je nl. aan het hallucineren en heb je een ander probleem. Je ziet het in je hoofd. En bij mijn weten is dat ook niet net zo scherp als dat die appel of olifant daadwerkelijk voor je staat. Maar het plaatje is er wel.
Ik ga er maar even vanuit dat iemand die de hele dag liedjes hoort, dat ook niet net zo hard hoort alsof de radio naast haar op volume 10 staat. Dat zou ik nl. best zielig vinden.

NomenNesci0 vrijdag 25 april 2025 om 20:29

pina schreef: ↑
25-04-2025 19:09
Nou ja, voor mij dus niet logisch, want ik vorm alleen een beeld met de informatie die mij is gegeven over het personage, ik ga er niet zomaar een poppetje bij creëren. En als het karakter rode krullen heeft, dan neem ik dat aan en onthoud dat wel, maar ik doe er niets mee.

En als er wordt gezegd dat iemand in de auto stapt of een jurk aantrekt bedenk ik daar ook niet meteen een auto of jurk bij.

Haha, ik wel. Geef mij een paar woorden en er ontstaat een beeld. Daarom kunnen boeken ook nogal tegenvallen als ze verfilmd worden, want dan klopt mijn eigen film.
Zelfs toen ik die paar woorden van Mieke uit de Boterbloemstraat speelt met haar hond schreef, zag ik meteen een meisje in iets blauw wits, blond achtig (en wit) en een hondje in de buurt van een speeltuintje/speeltoestel (niet ingezoomd, dus moet verder denken wat het voor speeltoestel is). Maar dat is even de context dat er meteen bijzit.
Vertel je mij: Mieke, het roodharige meisje met sproeten op sneakertjes speelt met haar zwarte labrador, dan zie ik meteen wat anders. Maar het kind blijft een jaar of zes, haar kleding verandert mee, want het blauw witte truttengevalletje dat ze eerst aanhad, past niet bij sneakers en de hond wordt meteen groter (die was kleiner en lichter).

NomenNesci0 vrijdag 25 april 2025 om 20:30

KamilleT schreef: ↑
25-04-2025 19:17
Hoe gaat dat dan bijv in de supermarkt?
Mijn innerlijke stem gaat altijd door. ‘Hmm er is weer geen andijvie. Wat eten we dan? Hé daar loopt een kind te schreeuwen. Was er nou nog kaas? Oh ook nog even brood uitzoeken. Goh meneer, een beetje aardiger mag ook wel.’ Dat zeg ik dan in mijn hoofd tegen mezelf en ik moet opletten dat ik het niet hardop zeg (gebeurt wel eens maar verder ben ik heel normaal).

Haha, ja ook herkenbaar. Soms zelfs per ongeluk hardop (gemompel)

Bbubbels vrijdag 25 april 2025 om 20:34

NomenNesci0 schreef: ↑
25-04-2025 20:30
Haha, ja ook herkenbaar. Soms zelfs per ongeluk hardop (gemompel)

Haha zo merk ik op de fiets ook wel eens aan gekke gezichten van mensen dat ik hardop tegen mezelf aan het praten ben

pina vrijdag 25 april 2025 om 22:24

Ik merkte vroeger altijd heel sterk dat mensen zich een beeld vormen bij dingen op papier. Ik heb een Nederlandse voor- en achternaam, een nogal Goois accent, maar heb absoluut geen Nederlands uiterlijk. Ik heb nauwelijks ergens foto’s online en had ook lang geen foto op LinkedIn en heb regelmatig gehad dat ik bij sollicitaties of gewoon in een wachtkamer merkte dat mensen mij helemaal niet hadden verwacht bij de naam op papier. Soms zeiden ze dat ook gewoon. Waar halen die mensen dat toch vandaan, dacht ik dan altijd, je hebt me toch nog niet ontmoet?

NomenNesci0 vrijdag 25 april 2025 om 22:32

Ik vind het heel erg logisch. Sterker nog, zo is bij de meeste mensen hun brein aangelegd. Voor heel veel functies is het ontzettend inefficient om alles vanaf nul te bedenken. Een brein kost het meeste energie van ons hele lichaam. Om dat brein zo efficient mogelijk te laten zijn, werken we heel erg op basis van voorspellingen (gebaseerd op eerdere ervaringen). Dat is hoe aannames werken; het brein dat efficient wil zijn en dus alvast maar begint met inkleuren. Als we daar 8 van de 10 keer mee in de roos zitten en slechts 2 van de 10 ernaast, dan heeft ons dat 8 keer beredeneren gescheeld en heeeeeeel veeeeeel calorieen.
Toevallig vul ik dat in met beeld en een ander vult het in met hoe je zal klinken (daar heb ik dan weer minder gevoel bij). Maar ja, ik maak op basis van jouw algoritme wel een plaatje en zit er in jouw geval dan waarschijnlijk naast en dat zorgt voor dat verrassingseffect.

NomenNesci0 vrijdag 25 april 2025 om 22:38

Zo was ik een paar maanden geleden ook verrast dat Zelensky heel klein bleek te zijn. Dat kun je niet zien als je de man ziet praten. Dus in mijn hoofd had hij een normale (interpreteer, dat wat ik veel om me heen zie bij mannen uit mijn familie) lengte en toen stond hij naast Rutte en bleek het een heel klein mannetje. Toen was ik ook verbaasd.

*Brokkel* vrijdag 25 april 2025 om 22:55

pina schreef: ↑
25-04-2025 19:58
Maar je leest toch veel sneller dan gesproken tekst?

Als jij die voorleesstem niet hebt, hoe weet je dan wanneer je zin moet eindigen met een punt, uitroepteken of vraagteken als je iets schrijft?

Ik hoor dat dus in mijn hoofd. Maar als je dat niet hoort, hoe weet je dat dan?

Darthmee vrijdag 25 april 2025 om 22:56

Heb er nog nooit bij stil gestaan dat er verschil in inbeelding zou zijn. Ik zie ook geen beelden, maar bij paarse krokodil denk ik de woorden dus.
Probeerde net gezichten voor mij te halen, maar zie dat ook niet. Ik denk de naam, beetje lastig uit te leggen. Maar ik weet aan wie ik denk zonder beeld.
Haha daar was ik mij dus nooit bewust van.

Ik googelde net, en las dat dromen uit een ander gebied in de hersenen komen, want ik droom wel in beeld.

*Brokkel* vrijdag 25 april 2025 om 22:58

Ik kan mijn voorleesstem aan en uit zetten. Als ik geconcentreerd lees (vaak vakliteratuur of e-mails), dan staat hij (standaard) aan. Dan lees ik de info niet alleen, ik hoor hem dan ook.

Als ik ga een boek ga lezen voor de ontspanning, dan kan ik die voorleesstem uitzetten door sneller te lezen dan de stem en dan verdwijnt de stem. En dan kan ik heel snel lezen.

pina vrijdag 25 april 2025 om 22:59

Oh ja, Zelensky is heel klein. Maar dat heb ik altijd geweten, dus dat kan ik al niet meer wegdenken. Er worden ook altijd veel grappen gemaakt over zijn lengte.

Bij mij op werk denken veel mensen altijd dat ik heel klein ben, dat bedenken ze dan aan de hand van mijn Teams-foto ofzo.

Als ik dan een kantoor in het buitenland bezoek ben ik met 1,78m juist heel lang naar buitenlandse begrippen. Daar kijken ze dan heel erg van op.

*Brokkel* vrijdag 25 april 2025 om 23:00

Darthmee schreef: ↑
25-04-2025 22:56
Heb er nog nooit bij stil gestaan dat er verschil in inbeelding zou zijn. Ik zie ook geen beelden, maar bij paarse krokodil denk ik de woorden dus.
Probeerde net gezichten voor mij te halen, maar zie dat ook niet. Ik denk de naam, beetje lastig uit te leggen. Maar ik weet aan wie ik denk zonder beeld.
Haha daar was ik mij dus nooit bewust van.

Ik googelde net, en las dat dromen uit een ander gebied in de hersenen komen, want ik droom wel in beeld.

Wist je dat er mensen zijn die in zwart-wit dromen en dat er mensen zijn die in kleur dromen?

Ik droom in kleur en dacht dus dat iedereen dat had. Nou niet dus!

Actieve topics