Oversterfte

Gebruna schreef: ↑

13-05-2025 22:51

Is bekend of van de overledenen de zgn. "Verblijfsduur in Nederland" in combinatie met de levensverwachting in het land van herkomst op de één of
andere manier wordt meegenomen?

Wanneer er in enig jaar veel mensen zijn van 70 jaar en ouder die een Verblijfsduur in NL hebben van minder dan één jaar of maar 5 jaar of zo (en in het land van herkomst ligt de levensverwachting bijvoorbeeld beduidend lager), dan is de kans om te overlijden op een leeftijd die onder de gemiddelde leeftijd van overlijden in Nederland ligt, immers groter.

Ik verwacht eigenlijk wel dat men dit aspect mee neemt in de onderzoeken, maar ik kan het niet terug vinden (kan zijn dat ik dat gemist heb)?

verblijfsduur wordt niet meegenomen maar wel of iemand in nederland geboren is, en ook of iemand nederlands geboren ouders heeft. Als dat niet het geval is, wordt niet het specifieke land meegenomen maar clusters van landen (bijvoorbeeld 'noord-west europa, of super sahara afrika)

florence13 schreef: ↑

13-05-2025 23:08

verblijfsduur wordt niet meegenomen maar wel of iemand in nederland geboren is, en ook of iemand nederlands geboren ouders heeft. Als dat niet het geval is, wordt niet het specifieke land meegenomen maar clusters van landen (bijvoorbeeld 'noord-west europa, of super sahara afrika)

Dank voor je antwoord.
Als je naar dit document van het CBS kijkt (je kan vele landen aan vinken en per leeftijd of per leeftijdsgroep naar man/vrouw zien hoeveel jaren men in NL verblijft: https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/ ... 0557765766

Als je dan bijvoorbeeld bij mannen en vrouwen van 50-55 jaar oud kijkt, dan zijn er van de "totaal buiten Nederland" (dat gaat om ruim 245.000 inwoners) al zo'n 25.000 mensen die een verblijfsduur in Nederland hebben van "minder dan 1 jaar" tot 2 jaar.
Dat is plm. 10 % van die leeftijdsgroep, volgens mij dus best een factor om rekening mee te houden wanneer het mensen betreft uit een land waar de levensverwachting (soms veel) lager ligt dan gemiddeld in NL. Daar kan een aanzienlijk verschil in zitten.
Op die manier lijkt mij dat de sterftecijfers toch een vertekend beeld kunnen geven?

Maar goed, het zal misschien toch geen factor van echte invloed zijn; de onderzoekers zullen er ongetwijfeld lang en diep over nagedacht hebben.

Gebruna schreef: ↑

14-05-2025 00:22

Dank voor je antwoord.
Als je naar dit document van het CBS kijkt (je kan vele landen aan vinken en per leeftijd of per leeftijdsgroep naar man/vrouw zien hoeveel jaren men in NL verblijft: https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/ ... 0557765766

Als je dan bijvoorbeeld bij mannen en vrouwen van 50-55 jaar oud kijkt, dan zijn er van de "totaal buiten Nederland" (dat gaat om ruim 245.000 inwoners) al zo'n 25.000 mensen die een verblijfsduur in Nederland hebben van "minder dan 1 jaar" tot 2 jaar.
Dat is plm. 10 % van die leeftijdsgroep, volgens mij dus best een factor om rekening mee te houden wanneer het mensen betreft uit een land waar de levensverwachting (soms veel) lager ligt dan gemiddeld in NL. Daar kan een aanzienlijk verschil in zitten.
Op die manier lijkt mij dat de sterftecijfers toch een vertekend beeld kunnen geven?

Maar goed, het zal misschien toch geen factor van echte invloed zijn; de onderzoekers zullen er ongetwijfeld lang en diep over nagedacht hebben.

nou het zou best kunnen, en we hebben er ook over nagedacht maar het mag niet. Die data hebbe we alleen op populatie niveau (dus voor de hele groep) maar die kunnen we niet linken aan een individuele casus. We creeren voor die factor dus een 'wildcard' dat wil zeggen, we extrapoleren de populatie data naar de verwachting, maar in dat extrapoleren zit dus een foutmarge. Een daar zit ook het probleem. Want er zijn meer factoren waar dus zo'n wildcard voor gecreeert moet worden, en elk van die factoren heeft dus een eigen foutmarge. (dat komt dus allemaal nog voor het betrouwbaarheids interval). Waardoor de verwachtte sterfte dus altijd relatief flinke foutmarges.
Dat is ook wat ik eerder bedoelde, er zou ook gewoon een probleem kunnen zijn met de verwachting en dan is er dus geen (of minder, of net meer) oversterfte.

De reden dat het niet mag: we krijgen individuele data (wel gepseudonimiseerd) maar van sommige zaken krijgen we alleen populatie data, voor sommige factoren (bijvoorbeeld rookte iemand in het verleden) is dat vaak niet bekend en voor andere factoren mag het niet omdat het anders te herleidbaar wordt want als je al die data zou krijgen zou ik (of een andere onderzoeker) echt mensen kunnen gaan herkennen en vanalles over die mensen weten wat prive is. Sinds kort hebben we bijvoorbeeld pas de covid vaccinatie data op individueel niveau (als je daar toestemming voor gegeven hebt) die hadden we eerder ook alleen op populatie niveau.

In het specifieke geval van verblijfsduur, het gaat niet alleen om een eventueel lagere levensverwachting, maar ook bijvoorbeeld om reden van vertrek, het is vrij aannemelijk dat een vluchteling een hoop heeft meegemaakt, we weten dat suicide daar bijvoorbeeld hoger ligt, maar kunnen dat dus niet linken aan een individuele casus, die data is er wel, maar mogen we niet koppelen.

florence13 schreef: ↑

14-05-2025 07:27

nou het zou best kunnen, en we hebben er ook over nagedacht maar het mag niet. Die data hebbe we alleen op populatie niveau (dus voor de hele groep) maar die kunnen we niet linken aan een individuele casus.
[...]

Dank. Ik dacht zelf dat het (ook) te maken heeft met de immigratiecijfers. Als je namelijk kijkt naar de aantallen bevolking van een geboortegeneratie, dan kan je uitrekenen hoeveel personen 5 jaar later nog leven + in NL wonen c.q. het percentage inwoners "nog in NL + nog in leven zijnde" inwoners uitrekenen.

Als je dat ook doet m.b.t. de overleden naar herkomst (van diezelfde geboortegeneratie) m.b.t. de inwoners van herkomst X, dan zou 5 jaar later het percentage inwoners van die groep bijvoorbeeld kleiner moeten zijn dan het percentage NL inwoners van die geboortegeneratie.

Maar wanneer dat percentage inwoners 5 jaar later groter is dan het percentage van de grootste (en dus representatieve) groep NL inwoners, dan betekent dit dat er veel immigranten in die groep van herkomst X -ook bij de groepen met (hoog) bejaarden- bij zijn gekomen.
Overigens zal dat uiteraard maar een klein deel van de oversterfte (kunnen?) verklaren. Maar wanneer ik als leek naar wat cijfers kijk dan valt het mij op dat er best een groot percentage niet in NL geboren (hoog)bejaarden een relatief korte verblijfsduur in NL hebben. Deze mensen zijn dus pas op hoge leeftijd in NL komen wonen waardoor er relatief veel mensen in NL overlijden?

Gebruna schreef: ↑

14-05-2025 11:14

Dank. Ik dacht zelf dat het (ook) te maken heeft met de immigratiecijfers. Als je namelijk kijkt naar de aantallen bevolking van een geboortegeneratie, dan kan je uitrekenen hoeveel personen 5 jaar later nog leven + in NL wonen c.q. het percentage inwoners "nog in NL + nog in leven zijnde" inwoners uitrekenen.

Als je dat ook doet m.b.t. de overleden naar herkomst (van diezelfde geboortegeneratie) m.b.t. de inwoners van herkomst X, dan zou 5 jaar later het percentage inwoners van die groep bijvoorbeeld kleiner moeten zijn dan het percentage NL inwoners van die geboortegeneratie.

Maar wanneer dat percentage inwoners 5 jaar later groter is dan het percentage van de grootste (en dus representatieve) groep NL inwoners, dan betekent dit dat er veel immigranten in die groep van herkomst X -ook bij de groepen met (hoog) bejaarden- bij zijn gekomen.
Overigens zal dat uiteraard maar een klein deel van de oversterfte (kunnen?) verklaren. Maar wanneer ik als leek naar wat cijfers kijk dan valt het mij op dat er best een groot percentage niet in NL geboren (hoog)bejaarden een relatief korte verblijfsduur in NL hebben. Deze mensen zijn dus pas op hoge leeftijd in NL komen wonen waardoor er relatief veel mensen in NL overlijden?

nou dat zou allemaal zo zijn, als je remigratie niet meerekent, want het feit dat die mensen niet meer als zijnde in nederland geregistreerd staan, betekent dat niet dat ze perse dood zijn. Ze kunnen ook weer vertrokken zijn (wat relatief vaak gebeurt)

Punt is dus, dat we het wel meenemen (met een wildcard dus op populatie data) dus het zit al in de berekening. Dat maakt dus dat het niet de oversterfte kan verklaren.

Ik vind dat percentage hoogbejaarden met korte verblijfsduur eigenlijk helemaal niet zo hoog, overgrote deel van de bejaarden uit niet westerse landen is er al decennia, percentage wat dat niet is is eigenlijk best klein (vergeleken met het totaal)

florence13 schreef: ↑

14-05-2025 12:01

nou dat zou allemaal zo zijn, als je remigratie niet meerekent, want het feit dat die mensen niet meer als zijnde in nederland geregistreerd staan, betekent dat niet dat ze perse dood zijn. Ze kunnen ook weer vertrokken zijn (wat relatief vaak gebeurt)

Punt is dus, dat we het wel meenemen (met een wildcard dus op populatie data) dus het zit al in de berekening. Dat maakt dus dat het niet de oversterfte kan verklaren.

Ik vind dat percentage hoogbejaarden met korte verblijfsduur eigenlijk helemaal niet zo hoog, overgrote deel van de bejaarden uit niet westerse landen is er al decennia, percentage wat dat niet is is eigenlijk best klein (vergeleken met het totaal)

Ik kwam zelf uit op 8,20 % van de niet in NL geboren bevolking bijv. in de leeftijdsgroepen 65-70, 70-75, 75-80 en 80-85 jaar in 2024 met een verblijfsduur in NL van maximaal 10 jaar.

In totaal zijn er (2024) in die groep 339.188 inwoners (65-70 t/m 80-85 jaar) die niet in NL zijn geboren, waarvan 27.798 inwoners een verblijfsduur hebben van 'minder dan 1 jaar' tot en met 10 jaar in Nederland.
Die mensen waren dus 55 t/m 75 jaar op het moment dat zij in NL kwamen wonen - met dus een hogere sterfte kans dan mensen van 15 jaar. Tot zover dus alleen maar mijn 'boerenverstand' verklaring; zonder enige wetenschappelijke onderbouwing. Overigens heb ik alle inwoners opgeteld (dus geen onderscheid gemaakt tussen westers en niet westerse inwoners).

Maar goed, zoals je schrijft: dat wordt dus al meegenomen in een wildcard. En ik snap dat het ingewikkeld wordt omdat ook de remigratie daarin een factor van belang is. Als leek vond ik het heel plausibel dat een deel van de oversterfte verklaarbaar is vanwege een hoger aantal ouderen dus ik vind het interessant om te lezen of/hoe je dat soort zaken kan of moet meenemen in een onderzoek naar oversterfte.
Tot nu toe heb ik voornamelijk gelezen over verklaringen in medisch opzicht, of gelinkt aan Covid. Dus dank voor je uitgebreide toelichting m.b.t. ook dit aspect.