Werk & Studie
alle pijlers
Großes ß
dinsdag 7 april 2009 om 07:26
Titel: Großes ß (door de hoofdletters wordt de topictitel ongewenst veranderd; direct het bewijs van het probleem)
De ß is een letterteken in het Duits waarvan de uitspraak altijd s is. Volgens de laatste Rechtschreibereform waarvan ik op de hoogte ben wordt het geschreven na een lang uitgesproken klinker en na tweeklanken. Na een kort uitgesproken klinker, en als het woord tot nog toe geheel in hoofdletters wordt geschreven, moet ss worden geschreven.
Voorbeelden:
- Straße = a is lang, dus ß, echter STRASSE, omdat het woord geheel in hoofdletters wordt geschreven. Je mag geen STRAßE schrijven;
- Fluss = u is kort, dus ss;
- heißen = ei is een tweeklank, dus ß.
Overigens op de computer kan men ß typen m.b.v. Ctrl-Alt-s.
Nu is er een voorstel om een hoofdletter ß te schrijven, een großes ß. Deze letter bestaat nog niet. Hij wordt besproken in
http://de.wikipedia.org/wiki/Gro%C3%9Fes_%C3%9F
en deze letter kan ik niet typen.
De ß is een letterteken in het Duits waarvan de uitspraak altijd s is. Volgens de laatste Rechtschreibereform waarvan ik op de hoogte ben wordt het geschreven na een lang uitgesproken klinker en na tweeklanken. Na een kort uitgesproken klinker, en als het woord tot nog toe geheel in hoofdletters wordt geschreven, moet ss worden geschreven.
Voorbeelden:
- Straße = a is lang, dus ß, echter STRASSE, omdat het woord geheel in hoofdletters wordt geschreven. Je mag geen STRAßE schrijven;
- Fluss = u is kort, dus ss;
- heißen = ei is een tweeklank, dus ß.
Overigens op de computer kan men ß typen m.b.v. Ctrl-Alt-s.
Nu is er een voorstel om een hoofdletter ß te schrijven, een großes ß. Deze letter bestaat nog niet. Hij wordt besproken in
http://de.wikipedia.org/wiki/Gro%C3%9Fes_%C3%9F
en deze letter kan ik niet typen.
World of Warcraft: Legion
donderdag 9 april 2009 om 16:05
JanneJip,
Die Duitse tekst zegt zelfs dat je geen Strasse meer mach schrijven. Ik zie ß als één letter ss als twee, in beide gevallen wel met dezelfde klank: s.
Ik heb altijd gemeend:
- Je mag de ß altijd vervangen door ss, als je ß niet kunt schrijven of als je niet weet hoe;
- Je mag ss niet altijd vervangen door ß. De regels zijn hiervoor met recht aangescherpt, zoals ik al eerder schreef.
Het is echt niet zo dat de ß helemaal verdwenen is. Je zult het alleen niet tegenkomen in het Duits (niet het Schwytzerdüsch (sp?)) in Zwitersland. Daar is de ß sinds 1906 zover ik weet al afgeschaft.
Die Duitse tekst zegt zelfs dat je geen Strasse meer mach schrijven. Ik zie ß als één letter ss als twee, in beide gevallen wel met dezelfde klank: s.
Ik heb altijd gemeend:
- Je mag de ß altijd vervangen door ss, als je ß niet kunt schrijven of als je niet weet hoe;
- Je mag ss niet altijd vervangen door ß. De regels zijn hiervoor met recht aangescherpt, zoals ik al eerder schreef.
Het is echt niet zo dat de ß helemaal verdwenen is. Je zult het alleen niet tegenkomen in het Duits (niet het Schwytzerdüsch (sp?)) in Zwitersland. Daar is de ß sinds 1906 zover ik weet al afgeschaft.
World of Warcraft: Legion
donderdag 9 april 2009 om 22:58
Dit zegt Wikipedia:
De ß, die in het Duits Eszett [es-tset], scharfes s (scherpe s), Dreierles-s of Ringel-S wordt genoemd, is volgens de simpelste theorie oorspronkelijk een ligatuur van de s en de z uit het Sütterlin. In de Duitse spelling heeft deze ligatuur tegenwoordig de functie van een zelfstandige letter en dient voor de eenduidige weergave van de stemloze s-klank.
In het Nederlands wordt de ß vaak Ringel-s genoemd en op school als zodanig aangeleerd. Deze term is afkomstig uit het Duits, maar de meeste Duitsers hebben nooit van Ringel-s gehoord. Het Duitse woord ringeln kan 'een ring/lus vormen' betekenen. In ons geval duidt dit op de vorm van de letters in geschreven Sütterlin.
In tegenstelling tot de umlauten ä, ö en ü heeft de ß officieel geen hoofdlettervariant. Er is ook geen woord dat met ß begint. In plaats daarvan wordt een dubbele s geschreven wanneer een woord volledig in hoofdletters komt te staan, bijvoorbeeld gemäß wordt GEMÄSS (uitzondering: in persoonsnamen gebruikt men meestal wel ß als ze in hoofdletters staan). Ook wanneer de mogelijkheid om een ß te schrijven niet voorhanden is, bijvoorbeeld op oudere schrijfmachines en in domeinnamen van het internet, schrijft men een dubbele ss. Vroeger gebruikte men daarvoor sz (= es-tset). Op Windows-computers kan een ß op drie manieren gemaakt worden: door de alt-toets in te drukken en 0223 of 225 te typen of door Alt Gr in te drukken en de letter s te typen. Op de Mac kan dit met de option-toets en de letter s.
De discussie over de precieze vorm van dit Duitse ligatuurteken is nog altijd niet afgesloten, zoals nieuwe ontwikkelingen van ontwerpers van het Duitse schrift tonen.
Inhoud [verbergen]
1 Gebruik
1.1 Na een lange klinker
1.2 Na een tweeklank
1.3 Oude regel
1.4 Personennamen
1.5 Plaatsnamen
1.6 In hoofdletters of kleinkapitaal
2 Bronnen, noten en/of referenties
[bewerken] Gebruik
Het gebruik van de ß werd beperkt door de volgende spellingsregels, die sinds 1 augustus 1998 voor het gehele Duitse taalgebied gelden. Toonaangevende kranten als de Frankfurter Allgemeine volgen de oude spellingregels, waarin de ß vaker voorkomt. In Zwitserland wijkt de spelling op bepaalde punten echter van de Standaardduitse spelling af. Zo wordt de ß er niet gebruikt, en de letter ontbreekt dan ook op het Zwitserse toetsenbord.
[bewerken] Na een lange klinker
De ß wordt gebruikt na een lange klinker
Fuß, Füße (voet) want lang,
Fluss, Flüsse (rivier) want kort
dass (dat) want kort (niet te verwarren met 'das')
Straße (straat) want lang
blass (bleek) want kort
bloß (bloot) want lang
Ross (ros) want kort
Ruß (roet) want lang
Russland (Rusland) want kort
genießen (genieten) want lang
[bewerken] Na een tweeklank
beißen (bijten)
draußen (buiten)
scheußlich (afschuwelijk)
[bewerken] Oude regel
De oude regel schreef voor dat men alleen ss mocht schrijven tussen twee klinkers, waarvan de eerste kort is. In de oude spelling werd dus wel daß, Roß, Rußland en blaß geschreven. Fluß werd in het enkelvoud met ß geschreven, maar in het meervoud met ss, want de ü in Flüsse is kort.
Over de invoering van de nieuwe regel is enorm veel discussie geweest de spellingshervorming is door de meeste media en twee Duitse deelstaten verworpen. De kans bestaat dus dat de oude regel terug zal ingevoerd worden. Referentiewerken als de "Duden Die Deutsche Rechtschreibung" (het Duitse 'groene boekje', ook de recentste editie van juli 2006) en het "Sprachreport" van het Institut der Deutschen Sprache (Mannheim) gebruiken nochtans wel de nieuwe regel. Het "Wahrig"-woordenboek vermeldt zowel de oude als de nieuwe variant, maar vermeldt de nieuwe wel als eerste en als degene die te verkiezen valt boven de oude.
[bewerken] Personennamen
De spelling van namen van personen wordt bepaald door de vastlegging in een geboorteakte. Die vorm blijft gehandhaafd, ook al voldoet de naam niet meer aan de nieuwe spelling. Dit geldt vooralsnog uitsluitend in Duitsland en Oostenrijk. Hierdoor hoeven geschiedenisboeken niet herschreven te worden, en hoeven burgers geen nieuwe paspoorten, identiteitskaarten, visa, verblijfsvergunningen, bankpasjes, creditcards en dergelijke aan te vragen.
[bewerken] Plaatsnamen
Voor plaatsnamen geldt dezelfde regel als voor namen van personen: waar de ß gebruikt werd vóór de spellingwijziging, blijft die daarna ook in gebruik (al wordt voor bijvoorbeeld bergpassen langzamerhand de vorm op -pass steeds meer gezien dan die op -paß).
[bewerken] In hoofdletters of kleinkapitaal
ß in kleinkapitaal volgens Eyal HoltzmanZoals hierboven al vermeld, kent de ß officieel geen bijpassende hoofdletter. Er zijn wel voorstellen voor gedaan, onder meer op een hieraan gewijd congres[1] in Leipzig in 1903, maar men liet toen alles bij het oude. In 2007 ontwierpen letterontwerper Eyal Holtzman en wetenschapper Laban Kaptein voor de deels Duitstalige kritische uitgave van het boek Dürr-i Meknûn een teken om de ß in kleinkapitaal aan te duiden in literatuuropgaven. Een miniatuur-ß is daarbij als een soort vlaggetje bovenop het letterduo SS aangebracht.[2]
Vanaf 2007 is de hoofdletter ß onderdeel van de Unicode-standaard.[3] Onderdeel van de officiële spelling is zij echter niet.
*Overigens woon ik nu aan de ********straße, maar bijvoorbeeld bij nederlandse webshops, vul ik gewoon ********strasse in, en dat komt altijd goed....
De ß, die in het Duits Eszett [es-tset], scharfes s (scherpe s), Dreierles-s of Ringel-S wordt genoemd, is volgens de simpelste theorie oorspronkelijk een ligatuur van de s en de z uit het Sütterlin. In de Duitse spelling heeft deze ligatuur tegenwoordig de functie van een zelfstandige letter en dient voor de eenduidige weergave van de stemloze s-klank.
In het Nederlands wordt de ß vaak Ringel-s genoemd en op school als zodanig aangeleerd. Deze term is afkomstig uit het Duits, maar de meeste Duitsers hebben nooit van Ringel-s gehoord. Het Duitse woord ringeln kan 'een ring/lus vormen' betekenen. In ons geval duidt dit op de vorm van de letters in geschreven Sütterlin.
In tegenstelling tot de umlauten ä, ö en ü heeft de ß officieel geen hoofdlettervariant. Er is ook geen woord dat met ß begint. In plaats daarvan wordt een dubbele s geschreven wanneer een woord volledig in hoofdletters komt te staan, bijvoorbeeld gemäß wordt GEMÄSS (uitzondering: in persoonsnamen gebruikt men meestal wel ß als ze in hoofdletters staan). Ook wanneer de mogelijkheid om een ß te schrijven niet voorhanden is, bijvoorbeeld op oudere schrijfmachines en in domeinnamen van het internet, schrijft men een dubbele ss. Vroeger gebruikte men daarvoor sz (= es-tset). Op Windows-computers kan een ß op drie manieren gemaakt worden: door de alt-toets in te drukken en 0223 of 225 te typen of door Alt Gr in te drukken en de letter s te typen. Op de Mac kan dit met de option-toets en de letter s.
De discussie over de precieze vorm van dit Duitse ligatuurteken is nog altijd niet afgesloten, zoals nieuwe ontwikkelingen van ontwerpers van het Duitse schrift tonen.
Inhoud [verbergen]
1 Gebruik
1.1 Na een lange klinker
1.2 Na een tweeklank
1.3 Oude regel
1.4 Personennamen
1.5 Plaatsnamen
1.6 In hoofdletters of kleinkapitaal
2 Bronnen, noten en/of referenties
[bewerken] Gebruik
Het gebruik van de ß werd beperkt door de volgende spellingsregels, die sinds 1 augustus 1998 voor het gehele Duitse taalgebied gelden. Toonaangevende kranten als de Frankfurter Allgemeine volgen de oude spellingregels, waarin de ß vaker voorkomt. In Zwitserland wijkt de spelling op bepaalde punten echter van de Standaardduitse spelling af. Zo wordt de ß er niet gebruikt, en de letter ontbreekt dan ook op het Zwitserse toetsenbord.
[bewerken] Na een lange klinker
De ß wordt gebruikt na een lange klinker
Fuß, Füße (voet) want lang,
Fluss, Flüsse (rivier) want kort
dass (dat) want kort (niet te verwarren met 'das')
Straße (straat) want lang
blass (bleek) want kort
bloß (bloot) want lang
Ross (ros) want kort
Ruß (roet) want lang
Russland (Rusland) want kort
genießen (genieten) want lang
[bewerken] Na een tweeklank
beißen (bijten)
draußen (buiten)
scheußlich (afschuwelijk)
[bewerken] Oude regel
De oude regel schreef voor dat men alleen ss mocht schrijven tussen twee klinkers, waarvan de eerste kort is. In de oude spelling werd dus wel daß, Roß, Rußland en blaß geschreven. Fluß werd in het enkelvoud met ß geschreven, maar in het meervoud met ss, want de ü in Flüsse is kort.
Over de invoering van de nieuwe regel is enorm veel discussie geweest de spellingshervorming is door de meeste media en twee Duitse deelstaten verworpen. De kans bestaat dus dat de oude regel terug zal ingevoerd worden. Referentiewerken als de "Duden Die Deutsche Rechtschreibung" (het Duitse 'groene boekje', ook de recentste editie van juli 2006) en het "Sprachreport" van het Institut der Deutschen Sprache (Mannheim) gebruiken nochtans wel de nieuwe regel. Het "Wahrig"-woordenboek vermeldt zowel de oude als de nieuwe variant, maar vermeldt de nieuwe wel als eerste en als degene die te verkiezen valt boven de oude.
[bewerken] Personennamen
De spelling van namen van personen wordt bepaald door de vastlegging in een geboorteakte. Die vorm blijft gehandhaafd, ook al voldoet de naam niet meer aan de nieuwe spelling. Dit geldt vooralsnog uitsluitend in Duitsland en Oostenrijk. Hierdoor hoeven geschiedenisboeken niet herschreven te worden, en hoeven burgers geen nieuwe paspoorten, identiteitskaarten, visa, verblijfsvergunningen, bankpasjes, creditcards en dergelijke aan te vragen.
[bewerken] Plaatsnamen
Voor plaatsnamen geldt dezelfde regel als voor namen van personen: waar de ß gebruikt werd vóór de spellingwijziging, blijft die daarna ook in gebruik (al wordt voor bijvoorbeeld bergpassen langzamerhand de vorm op -pass steeds meer gezien dan die op -paß).
[bewerken] In hoofdletters of kleinkapitaal
ß in kleinkapitaal volgens Eyal HoltzmanZoals hierboven al vermeld, kent de ß officieel geen bijpassende hoofdletter. Er zijn wel voorstellen voor gedaan, onder meer op een hieraan gewijd congres[1] in Leipzig in 1903, maar men liet toen alles bij het oude. In 2007 ontwierpen letterontwerper Eyal Holtzman en wetenschapper Laban Kaptein voor de deels Duitstalige kritische uitgave van het boek Dürr-i Meknûn een teken om de ß in kleinkapitaal aan te duiden in literatuuropgaven. Een miniatuur-ß is daarbij als een soort vlaggetje bovenop het letterduo SS aangebracht.[2]
Vanaf 2007 is de hoofdletter ß onderdeel van de Unicode-standaard.[3] Onderdeel van de officiële spelling is zij echter niet.
*Overigens woon ik nu aan de ********straße, maar bijvoorbeeld bij nederlandse webshops, vul ik gewoon ********strasse in, en dat komt altijd goed....
zaterdag 11 april 2009 om 09:09
quote:kathykatinka schreef op 08 april 2009 @ 22:44:
[...]
Bestaat niet meer En wat maken die mensen mij hier dan steeds wijs? Ik woon in DE en tracht hier zelfs iets zinnigs op papier te zetten (in 't Duits). Volgens mij bestaat deze letter nog wel.
Nu zit ik echter met een NL toetsenbord en was ik enthousiast over de sneltoest-combi van Hans, maar die werkt bij mij (uiteraard) weer niet.... Hij opent een ander venster als ik dat doe. Zucht, moet ik nog steeds naar *invoegen* *symbool* *zoeken*, nou ja... zo erg is het niet.
Mooi topic. Overigens nooit last gehad van wel of geen hoofdletter-variant.Enschuldigung, ik heb het nog een keer aan mijn zus gevraagd en ik heb het mis! Scharfes s is niet afgeschafd, maar mag wel door dubbel S vervangen worden.
[...]
Bestaat niet meer En wat maken die mensen mij hier dan steeds wijs? Ik woon in DE en tracht hier zelfs iets zinnigs op papier te zetten (in 't Duits). Volgens mij bestaat deze letter nog wel.
Nu zit ik echter met een NL toetsenbord en was ik enthousiast over de sneltoest-combi van Hans, maar die werkt bij mij (uiteraard) weer niet.... Hij opent een ander venster als ik dat doe. Zucht, moet ik nog steeds naar *invoegen* *symbool* *zoeken*, nou ja... zo erg is het niet.
Mooi topic. Overigens nooit last gehad van wel of geen hoofdletter-variant.Enschuldigung, ik heb het nog een keer aan mijn zus gevraagd en ik heb het mis! Scharfes s is niet afgeschafd, maar mag wel door dubbel S vervangen worden.
