„Hij is toch geen Fries, kom op zeg”

De gehele column hieronder, voor wie het lezen wil.

Een paar maanden geleden was Trio-leider Jimmy Toeroemang in Nederland. Toeroemang bestuurt als granman vanuit Kwamalasamoetoe in zuidelijk Suriname, negen inheemse dorpen en zo’n drieduizend Trio. Zijn zwaarste verantwoordelijkheid is misschien nog wel die over het gebied dat onder zijn beheer valt; een stuk grond met een omvang van twee keer zo groot als Nederland, overwegend bedekt met kostbaar regenwoud en savanne.

Ter ere van zijn bezoek werd er een chic diner georganiseerd, waarvoor allerhande Surinaamse Nederlanders waren uitgenodigd. Er zaten voetballers bij, modeontwerpers, muzikanten en dus ook ondergetekende schrijver. Rondkijkend aan tafel zag ik Surinamers met Javaanse wortels, Afrikaanse, Chinese en Indiase, en meestal was het een mix van alles, want dat krijg je met zo’n multi-etnische samenleving.

Tijdens de presentatie raakten we doordrongen van de eeuwenoude cultuur van de Trio. Hun naam betekent: ‘Mensen van hier’. Veelbetekenend voor een volk dat tot de allereerste bewoners van het gebied behoort. Wat mij opviel: geen van de Surinamers kon de enige échte Surinamer, de inheemse Toeroemang, verstaan. De granman had een tolk bij zich, die zijn woorden uit het Trio vertaalde naar het Nederlands, zodat wij, de andere Surinamers, hem konden begrijpen.

Wij spraken zijn taal niet, deelden zijn wereld, diep in het regenwoud van ons land, niet. En toch waren we allemaal Surinamers, ook al wonen sommigen van ons in Europa, duizenden kilometer verwijderd van onze geboortegrond.
Zelfs als je extreem geassimileerd bent, zoals De Hoop met zijn accentloze Fries en zijn voorbeeldig professionele imago, is het niet goed genoeg

Ik vroeg me af hoe Toeroemang naar ons keek: was hij de echte Surinamer in zijn ogen, en speelden wij het Surinamerschap slechts? Ik weet bijna zeker van niet. Want Surinamers denken niet zo.

Het diner schoot me te binnen, toen ik de beelden terugkeek van Johan Derksen bij VI. Hij maakte daarin Tweede Kamerlid Habtamu de Hoop (PvdA) belachelijk, door te stellen dat deze wel kan doen alsof hij een echte Fries is, maar dat nooit echt kan zijn. De Hoop is namelijk zwart, en een echte Fries is dat in Derksens ogen niet. Derksen sloot zijn warrige betoog af met: „Ik ben toch ook geen Surinamer?!”

Ik zeg even niets over het schaapachtige gegniffel van de tafelgenoten (behalve dit: het werkelijke kwaad in de wereld schuilt in het meebewegen met haat, het gedogen ervan, de schouderophalende acceptatie) of over Derksens onnozele idee dat elke zwarte mens kennelijk uit Suriname komt (De Hoop is geboren in Ethiopië, dat ligt toch echt op een ander continent). Ook zeg ik even niets over hoe onmogelijk het is om het als kleurling in dit land goed te doen. Zelfs als je extreem geassimileerd bent, zoals De Hoop met zijn accentloze Fries en zijn voorbeeldig professionele imago, is het niet goed genoeg.

Nee, wat ik hier vooral even kwijt wil is dit: er zijn genoeg mensen die op Johan Derksen lijken die zich Surinaams noemen. Het zijn boeroes, mensen die afstammen van Groningse boeren en zich in Suriname hebben gevestigd. Of het zijn mensen die door vermenging zo lichtgekleurd zijn, dat je bijna geen bruin erin terug herkent. Of ze zijn gewoon een keer op bezoek gekomen, en gingen niet meer weg.

Het maakt ons allemaal niet uit. Een Surinamer zou nooit zeggen: ‘jij hoort er niet bij’. Het lijkt misschien dat het komt omdat wij warmer, vriendelijker en beschaafder zijn (wat ook wel klopt). Maar het is vooral omdat wij te zeer doordrongen zijn van het besef dat een mens door machten groter dan zichzelf, op een andere plek in de wereld geplaatst kan worden. En dat hij daar, op die nieuwe plek, er maar het beste van moet maken. Samen met de rest.

Johan Derksen begrijpt dat niet, en alleen al daarom heeft hij gelijk: Johan Derksen is zeker geen Surinamer.

Wat een mooie column. En herkenbaar .

kastella schreef: ↑

15-04-2024 10:12

Interessante observaties.
Wat hier wellicht nog meespeelt is dat de regio Friesland een bijzonder regio is. Met zijn eigen taal en sterke identiteit. Dat maakt dat "sommigen" er wellicht een extra sterk beeld bij hebben. Je kan prima een inwoner van de provincie Friesland zijn. Dat maakt je niet perse een geboren en getogen Fries zijn. Sommigen vinden wellicht dat je zelfs meerdere generaties in je moet hebben om je echt Fries te mogen noemen.

Dat kun je wegmoffelen onder de noemer "gewauwel". Toch vind ik dat niet helemaal irrelevant. Immers, het maakt dat het lastiger wordt om exact te begrijpen wat Derksen gedacht heeft met het begrip Fries. Hij heeft zelf 4 jaar bij Cambuur gespeeld (in Leeuwarden) dus vermoedelijk wel enigszins kennis van sommige Friezen daar zelf voor status aan hechten en wat het voor moeite kan kosten om "in te burgeren".

Het enige toetsbaar wettelijke criterium is, of je ingeschreven bent bij de burgelijke stand in een gemeente in Friesland. Maar dat maakt je niet perse tot een Fries.

Er is ook al gesproken over geboren en getogen (opgegroeid) in Friesland. Nou, Habtamu is als atoptiekind natuurlijk een apart geval. Niet geboren, wel opgegroeid.

Harde kwalificaties voor het Fries zijn, zijn er niet. Daarmee hanteert iedereen zijn eigen kwalificaties en dat maakt het verwarrend.

Nu ben ik het eens met de kwalificatie dat deze uitspraak van Derksen racisme is. Immers, door het overduidelijke kenmerk van Habtamu dat hij zwart is, vindt Derksen dat hij niet kwalificeert als Fries. Hij zou zich zeer waarschijnlijk nooit druk hebben gemaakt om een persoon met een lichte huidskleur die zich wellicht ook onterecht als Fries zou kunnen hebben uitgegeven. Juist dat onderscheid is kant en klaar racisme.

Zou een rechter dit kunnen toetsen? En Derksen veroordelen? Of kan een Derksen toch wegkomen met dit racisme, omdat je oprecht kan menen dat een "echte" Fries meerdere generaties moet zijn?

Bedankt voor de link naar de column van Schimmelpenninck.

Lijkt mij niet. Juridisch gezien lijkt me het niet vast te stellen dat het daadwerkelijk om een belediging gaat.
Volgens mij kun je ook niet voor belediging als worden vervolgd als dat het enige delict is. Mag ook hopen dat het OM veel te druk is voor zoiets.

Hier hoor je binnen korte tijd helemaal niets meer over. Net als bij die menstruatie-rel omtrent Anouk.

Waarom Schimmelpenninck ook weer even n duit in het zakje moest doen ?
Waarschijnlijk omdat ie daar niet meer welkom is aan tafel .Hij heeft daar niks aan bij te dragen met zijn arrogantie.

chrisjoh schreef: ↑

18-04-2024 11:03

Waarom Schimmelpenninck ook weer even n duit in het zakje moest doen ?
Waarschijnlijk omdat ie daar niet meer welkom is aan tafel .Hij heeft daar niks aan bij te dragen met zijn arrogantie.

Waarom schijven columnisten columns?
Waarom voel jij je eigenlijk geroepen om te reageren?

Schimmelpenninck heeft een lekkere scherpe pen. Ik lees zijn columns graag.

kastella schreef: ↑

18-04-2024 11:23

Waarom schijven columnisten columns?
Waarom voel jij je eigenlijk geroepen om te reageren?

Schimmelpenninck heeft een lekkere scherpe pen. Ik lees zijn columns graag.

Ik reageer omdat ik dat gewoon mag hier.nu zeg jij natuurlijk dat Schimmelpenninck dat ook mag .oke .
Hier laat ik het bij .