Actueel
alle pijlers
Opdat wij niet vergeten .... (Sooreh Hera)
zaterdag 26 februari 2011 om 01:39
Door: Kustaw Bessems
Gepubliceerd: donderdag 24 februari 2011 22:42
Al drie jaar houdt beeldend kunstenares Sooreh Hera zich schuil. Sinds haar werk over islam en homoseksualiteit werd geweerd uit het museum en zij slachtoffer werd van bedreigingen. ‘Ik wil exposeren.’
Al bij de eerste vraag valt Sooreh Hera een poosje stil. Wat ze zich vooral herinnert van de rel die ontstond toen het Haags Gemeentemuseum een foto van haar weerde waarop homo’s stonden met Mohammed-maskers voor? Dan:
‘Het onrecht. Heel erg. Ja. Dat feiten werden verdraaid. En hypocrisie. De stommiteiten van de kunstwereld. Dat het museum mij ervan beschuldigde dat alles wat ik deed deel van een plan was, dat ik politieke motieven had. En dat de staat mij aan mijn lot overliet toen ik werd bedreigd.’
Ruim drie jaar geleden is het nu dat Hera de spil werd in een heftige landelijke discussie over de vrijheid van meningsuiting (zie kader). Dat de doodsbedreigingen begonnen. Drie jaar waarin zij zich vrijwel geheel terugtrok in de luwte. Op de tv kwam ze ook tóen nauwelijks – één keer, met een hoed voor haar gezicht – omdat ze voor haar leven vreesde. Verder verweerde zij zich alleen in kranten. Intussen had iedereen een mening over haar.
‘Het was afschuwelijk dat ik geen recht had op een gezicht. Als mens en als kunstenaar. En dat heb ik nog steeds niet. Ik kan niet optreden. Ik kan niet aanwezig zijn bij mijn exposities. Ik word nog altijd gekoppeld aan dit verhaal. Dan denken ze dat ik wel weer een politieke bedoeling zal hebben. En dat ik zo slim ben dat ik de media wel weer op hun kop zal zetten.’
‘Ik krijg zó veel e-mails van studenten die stage willen komen lopen. Ik vind dat zo schattig en ik ben zo enthousiast. Ik heb denk ik ook veel aan ze te bieden. Maar het kan niet. Ik word vaak gevraagd voor lezingen of debatten, maar ik kan niet meedoen. Dat leidt tot enórme frustratie.’
Er was nog wel een kleinschalige expositie, een kunstuitleen bood haar werk aan en een fotografieblad deed een interview. Maar ze toont een greep uit de uitnodigingen die ze kreeg: tv-programma’s, een debat over censuur, een lezing voor een kunstenaarssociëteit, een festival, een Iraanse avond.
Allemaal niet gedaan.
Je kiest voor een leven buiten de openbaarheid.
‘Ik word gedwongen daarvoor te kiezen. Door angst over mijn veiligheid, door bedreiging. Ik heb mijn partner gewaarschuwd: er kan hier wel eens een molotovcocktail naar binnen worden gegooid, dat je het wel weet.’
Dat zei ze mei vorig jaar tegen hem. De Zweedse tekenaar Lars Vilks toonde toen tijdens een lezing over vrijheid van meningsuiting aan de Universiteit van Uppsala het omstreden werk van Hera. Vilks, tegen wie toch al aanslagen werden beraamd omdat hij de profeet Mohammed ooit tekende met hondenlijf, werd zodra hij Hera’s foto’s toonde aangevallen door radicale moslims in het publiek. Hij kreeg een kopstoot.
Hera: ‘Ik krijg veel minder dreigementen dan drie jaar terug. Het is bijna gestopt. Maar als er zoiets gebeurt als met Vilks, dan neemt het weer toe, per mail of telefoon. Dat gebeurt zelfs als Geert Wilders ergens hard optreedt, ook al noemt hij mij niet. Door moslims die denken dat het hier moeilijk voor ze wordt en die zoeken naar de mensen die hen aanvallen.’
‘De kans is klein dat een groep jongens mij op straat spontaan in elkaar slaat, want ze weten niet wie ik ben. Maar er kan wel bewust en georganiseerd iets gebeuren.’
Het grote publiek zal weinig meer aan Hera denken. Maar in sommige kringen is zij niet vergeten. Pas nog vervloekte voorman Abou Imran van het radicale Shariah4Belgium haar in een YouTubefilmpje. Hij zei dat Nederland het land is met ‘de grootste vijandelijkheid tegenover de islam’ en somde op: ‘Geert Wilders, Theo van Gogh, Ayaan Hirsi Ali, Sooreh Hera – moge Allah haar vervloeken – personen die dagelijkse aanvallen doen op de oemma en de profeet.’ Hij legde uit: ‘Ik heb liever dat dagelijks een moslim wordt gedood door een ongelovige dan dat onze geliefde boodschapper wordt beledigd. Liever dat onze oemma ons bloed verliest dan dat onze profeet wordt beledigd door een vervloekte ongelovige.’
‘Ik wil exposeren’, zegt Hera. ‘En als ik heel erg mijn best doe kan ik wel een galerie vinden. Meestal niet een gevestigde. Maar dan loop ik tegen het probleem aan dat mensen zich zorgen maken over hun veiligheid.’
Wat heb je gedaan, de afgelopen periode?
‘Ik had een tijd behoefte heel fysiek werk te doen. Ik heb gepoetst. Mijn huis ingericht. Een verbouwing. Ik heb veel gereisd. Naar Engeland – waar ik een baantje in de horeca had – en Duitsland. Geshopt. Nu ben ik bezig mijn huis te verkopen, ik wil verder afgelegen wonen. Ik ben te makkelijk te vinden als er eens een moslim woedend wordt.’
Waar heb je van geleefd?
Lacht. ‘Dat ga ik toch niet zeggen. Van mijn eigen geld in ieder geval. Niet van geld dat Israël, joden of de Nederlandse regering naar mijn rekening overmaken, zoals moslims tegen mij hebben gezegd.’
Ben je wel werk blijven maken?
‘Tekeningen.’
Ze wil ze niet laten zien. ‘De serie is nog niet af.’‘
Voor fotografie ben ik afhankelijk van mensen. Tenzij ik stillevens fotografeer. Maar mensen willen weten wie je bent en zij willen veilig zijn. En de veiligheid kan ik niet bieden. Ze schrikken als ze horen dat ik het ben.’
Zouden de foto’s weer over de islam gaan?
‘Dat houdt mij bezig. De serie van destijds, Adam en Ewald – een homoversie van het paradijsverhaal – was nog niet klaar. Ik wilde nog twee mannen in beeld brengen met een soort hemel op de achtergrond, bij een boom. Maar homoseksuelen zijn al erg onzeker in hun bestaan, ik wil niet dat er iets met hen gaat gebeuren.’
Is het moeilijk om onderscheid te maken tussen echte dreiging en je eigen angst?
‘Soms gaat dat heel goed. Bij daglicht en als alles in orde is, ja dan kan ik een realistische analyse maken. Maar soms sluipt onbewust de angst binnen. Als ik beelden zie van ophangingen in Iran. Of zelfs maar een horrorfilm.’
Als jij tegen je partner begint over een molotovcocktail..
‘Dat was heel serieus. Ik weet dat de grens tussen rust en vrede aan de ene kant en geweld aan de andere kant heel dun is.’
Hera, die niemand haar echte naam vertelt, was zes toen in 1979 in haar thuisland Iran de islamitische revolutie plaatsvond. ‘Religie werd een hype. We moesten het allemaal doen, maar we wisten eigenlijk niet wat en hoe.’ Zij viel op haar dertiende van haar geloof. ‘Dat kwam ook door westerse literatuur. Ik leefde in die andere wereld. Ik las dikke Russische romans. En Zorba de Griek, van Nikos Kazantzakis. Ik las Lust for Life door Irving Stone, over het leven van Vincent van Gogh. Dat heftige liefdesleven van hem. Dat was niet te begrijpen. Ik las het in de zomer en ik ging gewoon in de tuin onder een straal koud water staan voor ik verder las. De kloof was zó groot, ik werd er gek van. Zijn leven in het Westen en ons leven daar. Ik voelde me in de maatschappij steeds meer een vreemdeling.’
Ze ontvluchtte islam omdat haar gedichten haar daar in de problemen brachten, zegt ze. ‘Wat ik heb gezien en meegemaakt speelt nu mee. Maar ook wat ik weet over de cultuur. Een moslim kan in zijn droom wel de profeet zien die hem opdraagt een vijand van de islam gewoon te eh… En de botsing is hier op een gekke manier veel harder en veel dichterbij dan in Iran. Daar zijn mensen meer gesloten. Hier worden mensen snel woedend.’
‘Maar zelfs als er geen sprake is van dreiging zal ik steeds moeten opboksen tegen de kritiek dat ik kunst gebruik als middel voor politieke belangen.’
Er was wel steun. Van fotograaf Erwin Olaf, cabaretier Hans Teeuwen en schrijver Joost Zwagerman. Maar: ‘Galeriehouders en museumdirecteuren zijn over het algemeen allergisch voor politiek. Ik bewonder de surrealisten, die zich tegen het fascisme verzetten. Maar nu, in de huidige maatschappij, moet je het als kunstenaar blijkbaar nergens over hebben.’
Het kan ook dat sommigen je werk gewoon niet goed vinden.
‘Dat is ook zo. In de kunst is alles zo ongrijpbaar, ze kunnen zich er op allerlei manieren uit praten.’
Je zegt dat de staat je aan je lot heeft overgelaten? Maar toenmalig cultuurminister Plasterk nodigde je uit voor een gesprek. De gemeente bemiddelde bij het vinden van een andere woning.
‘Het gesprek met Plasterk was gewoon een gezellig praatje met een kop koffie. Hij vroeg niet: jij als immigrant, kunstenaar in deze maatschappij, met een islamitische achtergrond, hoe vrij voel je je? Wat kunnen we doen om die vrijheid te garanderen? Omdat wij de poging voor verlichting van jullie maatschappij waarderen en er ruimte aan willen geven. Hij had juist iets van: die meisjes met hoofddoek die zien er toch prachtig uit, die mogen zo toch lopen? Iedereen vond toen dat hij een goed woordje moest doen voor de vrijheid van meningsuiting, omdat mijn verhaal zo groot werd. Plasterk ook. Het was symbolisch. Maar hij deed in de praktijk niets.’
Over je beveiliging gingen anderen dan Plasterk.
‘Als je maar last hebt van je ex krijg je een alarmknop. Die hebben ze niet eens aan mij gegeven. Ze hebben me heel bewust in de kou laten staan om anderen die de islam willen bekritiseren een lesje te leren. Volgens mij was het een bewuste keuze van de stad Amsterdam. Wethouder Lodewijk Asscher bijvoorbeeld, die gaf me zijn nummer. Hij zou een heleboel dingen met mij regelen. Ik heb hem een paar keer gebeld. Maar hij nam niet eens op.’
In het verleden heeft ze de gemeente er wel eens van beschuldigd dat die haar aanraadde zo lang in een daklozenopvang te schuilen – hetgeen de gemeente ontkent. Ze voelde zich niet prettig bij de vertrouwenspersoon die de gemeente haar toewees. Maar ze wil nu niet meer spreken over die contacten. Ze is, zegt ze, te bang.
Je hebt de indruk dat ze je bewust niet wilden helpen.
‘Ja.’
Je bent lastig. Je zat in de moeilijkheden. Misschien waren ze onhandig en heb je dingen verkeerd geïnterpreteerd.
‘Dat kan wel een rol hebben gespeeld. Maar een nieuwkomer in Nederland die een golf van bedreigingen over zich heen krijgt, hadden ze beter kunnen beschermen. De paniek was een deel, maar ik kreeg ook echt geen enkele support.’
Je hebt er in elk geval niet de indruk aan overgehouden: als ik nog eens in de problemen kom, staat de staat achter mij.
‘Absoluut niet.’
Heb je nog wel eens iets gehoord van een politicus die zich afvroeg hoe het met je gaat?
‘Nee. VVD en PVV wilden wel mijn werk in hun vrijdenkersruimte in de Tweede Kamer, maar dat vond ik te partijpolitiek. Ik heb er ook niet zo’n behoefte aan. En ik ga er niet om smeken.’
Ga je bij jezelf na: zie ik het nog scherp of haal ik me dingen in mijn hoofd?
‘Dan moet je het gewoon vergelijken met de situatie van Geert Wilders. Of Afshin Ellian. Of anderen. Zijn wij allemaal niet goed in ons hoofd? Ja. Dat zou kunnen. Als ik dat soort dingen hoor, denk ik: we zijn terug in de periode vóór de Renaissance. Als je een beetje afwijkende mening hebt, beschuldigen ze jou van van alles.’
Met een glimlach: ‘Theo van Gogh is denk ik ook heel paranoïde geweest. Er is ook niks gebeurd met hem. Hij leeft volgens mij nog. Hij loopt gewoon rond, maar wij zijn in een waan.’
Word je er vaak van beschuldigd dat je Wilders in de kaart speelt?‘
Heel vaak. Dat is het eerste dat mensen denken bij kritiek op de islam.’
Je bent net als hij heel negatief over de islam.
‘Negatief? Nee. Heel realistisch, zou ik zeggen. En kritisch. Ik denk dat de islam steeds beschavingen heeft verwoest. Waar de islam gaat, verwoest zij kunst en cultuur. Dat zien wij ook nu.’
Moet je alles over de islam zeggen? Is dat niet, zoals sommigen betogen, de brandende sigaret in het kruitdepot?
‘Als wij zo denken komt er nooit verandering, nooit verlichting. Het maakt mij een beetje cynisch en verdrietig. Dat onbegrip. Dat kan ik niet accepteren. Waarom vergeet het Westen zijn verleden zo snel? Over het christendom mag je zeggen wat je wilt en je wordt toch niet bedreigd. Waarom gunnen ze ons niet ook zo’n verlichting?’
Wat is het verschil tussen jou en Wilders?
‘We hebben behoefte aan een intelligentere PVV. Wij wonen in een moderne maatschappij dus wij moeten uitgaan van de rechten van het individu. Dan kunnen we niet zeggen: wij trekken meisjes met een hoofddoek uit de bus. Maar wij kunnen wel zeggen: als ik op het stadhuis kom en naar een balie ga, wil ik een neutraal beeld hebben. Dus dan wil ik niet dat daar een meisje met hoofddoek zit.’
‘Voor de manier waarop je dat bereikt, geloof ik meer in cultuur. De oplossing moet meer uit de filosofie en de geschiedenis komen. Dan gaan wij mooie veranderingen op gang brengen. Maar wat de PVV doet, zorgt alleen maar voor een golf van antipathie. Als Wilders alleen was zou ik erover denken op hem te stemmen, maar met de PVV eromheen: nee. De laatste keer heb ik D66 gestemd. Ik zag er een paar intelligente koppen tussen. Alexander Pechtold vind ik wel sympathiek, misschien door zijn geschiedenis in de kunst, als veilingmeester.’
Maar Pechtold verzet zich tegen het al te hard inhakken op de islam. Dankzij beter onderwijs en werk komt het met de integratie volgens hem wel goed.
‘Ja, misschien heb ik me vergist. Ik heb hem een keer horen spreken over de vrijheid van het individu en dat sprak me aan, maar ik geloof niet dat D66 ons kan beschermen tegen de islamisering en dat moet wel echt gebeuren. Als ik ergens een afspraak heb, bijvoorbeeld met een ambtenaar, en de secretaresse heeft een hoofddoek, dan word ik echt angstig.’
Maar die secretaresse heeft met enige dreiging hoogstwaarschijnlijk niets te maken.
‘Als je de islam kent, weet je dat een moslim zijn geloof boven alles plaatst. Mijn vertrouwen is dan totaal weg.’
Jij kunt eigenlijk geen enkele moslim vertrouwen.
‘Ik zou niet willen dat een moslim over mijn lot beslist, nee. Dat die macht heeft in de overheid.’
Maar dat is zo, in Nederland. Rotterdam heeft een islamitische burgemeester Ahmed Aboutaleb.
‘Ik kan me daar niet veilig voelen. Ik kan me er als vrouw niet beschermd voelen.’
Aboutaleb zegt dat hij wel voor gelijke rechten van vrouwen is. Net als moslims in de Tweede Kamer, zoals Ahmed Marcouch van de PvdA of Tofik Dibi van GroenLinks.
‘Ik wéét niet of zo iemand als Dibi uiteindelijk zijn geloof vóór laat gaan. Hij is volgens mij behoorlijk uitgeburgerd als moslim. Maar ik heb geen vertrouwen in ze, dat is waar.’
Projecteer je je Iraanse ervaring niet te veel op Nederland?
‘Ik zie hier jonge Marokkanen die veel geloviger zijn dan jonge Iraniërs. Ik ben verrast dat de tweede, derde generatie zo gelovig is. Zij zéggen dat zij hun geloof boven alles stellen. Dat moeten wij aannemen.’
Ben je, nu je niet in het openbaar verschijnt, jezelf aan het censureren?
‘Ik ben mijzelf aan het vernietigen. Dat is niet alleen censureren. Als je de kunst weghaalt van een kunstenaar, de wereld voor haar zo klein maakt, dat voelt als vernietigen. Ik besta niet als kunstenaar, ik besta niet als een intelligente ziel of een opiniemaker of iemand die iets te vertellen heeft in deze maatschappij. Ik heb een fysiek leven, een fysieke aanwezigheid in de maatschappij. Maar echt niet een artistieke aanwezigheid. Dat doet zo veel pijn en neemt van mij zo veel weg en kost mij zo veel energie om te accepteren of te laten rusten – soms lijkt het echt op zelfvernietiging.’
Dat is drie jaar zelfvernietiging.
‘Ja.’
Maar je ziet…
Lachend: ‘Ik zie er goed uit!’ Dan: ‘Het kost mij zo veel strijd om mijzelf een beetje boven dat verdriet en vooral de frustratie uit te tillen. Ik geef de strijd niet op. Ik ben niet van mening veranderd. Ik heb geen spijt. Er is ook wel leven in mij. Maar ik moet hard werken om uit het verdriet te komen en de klap te verwerken die ik heb gekregen: dat de westerse maatschappij niet zo vrij is als ik dacht. Dit hele verhaal heeft echt mijn hele leven beïnvloed. Ik heb in Iran ook veel meegemaakt, maar het verschil is dat ik hier zo optimistisch was.’
‘Je ziet dat de hele wereld door de islam wordt beïnvloed. Ik voel mij als vrij mens echt bedreigd. En als vrouw. Als een vrouw kritiek geeft op de islam is het drie keer erger. Vrouwen worden niet vergeven. Vrouwen worden gestenigd. Een vrouw moet je anders, heftig behandelen. Religies zijn controlesystemen van mannen. God is ook altijd een man.’
‘Een enorme tegenstelling waarmee ik worstel is ook: aan de ene kant geloof ik dat ik de islamisering moet bestrijden. Aan de andere kant maak ik mij zorgen over de situatie van moslims in Nederland: dat zij niet worden gediscrimineerd, geen rotleven krijgen. Ik wil hen niet als tweederangsburger zien. Helemaal niet.’
‘De beste keus voor de politiek is denk ik toch om moslimimmigranten niet binnen te laten. Want als zij binnen zijn, moeten wij hen gelijk behandelen. Als je ze niet binnenlaat, ben je niet voor ze verantwoordelijk en je wordt ook niet beschadigd door ze. Dat lijkt mij het beste.’
En mensen als jij dan?
‘Oké, misschien moeten we uit moslimlanden alleen vrouwen, kinderen en homo’s binnenlaten.’
Is er een situatie te bedenken waarin jij nu in Nederland weer normaal zou werken?
‘Niet dichtbij. Het is niet realistisch dat ik morgen op de Dam mijn werk ga tonen.’
Zou je het dan doen als je zonodig werd beschermd?
‘Ja, absoluut. Dit is ook geen optie voor mijn hele leven. Het is een tijdelijke oplossing dat ik dacht minder te moeten optreden.’
Weet je dan hoe lang je dit wilt laten duren?
‘Nee.’
Je zegt tegen jezelf: het is niet voor altijd.
‘Ja, absoluut.’
Maar misschien is het wel voor altijd?
‘Ja.’
Maar als je dat zegt, geef je het op?
‘Dan wordt het heel moeilijk.’
Neem je jezelf iets kwalijk?
‘Ja.’
Wat dan?
Zacht: ‘Misschien moest ik toch optreden in het openbaar. Ook als ik zou worden vermoord of zo.’
Maar het is toch logisch en begrijpelijk dat je geen gevaar wilt lopen?
‘Nee, ik denk dat het logisch is dat een mens voor zijn idealen gaat. Ook als het zijn leven kost.’
Vind je het zwak van jezelf?
‘Ja, dat zou je wel kunnen zeggen. Ik denk dat een ontwikkeld mens een verzameling van tegenstellingen is. Ik kan goed uitleggen waarom ik deze keus maak en ik kan er heel goed kritiek op hebben.’
Het is haar goed bevallen om in ieder geval haar verhaal te vertellen, zegt ze. Misschien gaat ze dat toch meer doen.
Gepubliceerd: donderdag 24 februari 2011 22:42
Al drie jaar houdt beeldend kunstenares Sooreh Hera zich schuil. Sinds haar werk over islam en homoseksualiteit werd geweerd uit het museum en zij slachtoffer werd van bedreigingen. ‘Ik wil exposeren.’
Al bij de eerste vraag valt Sooreh Hera een poosje stil. Wat ze zich vooral herinnert van de rel die ontstond toen het Haags Gemeentemuseum een foto van haar weerde waarop homo’s stonden met Mohammed-maskers voor? Dan:
‘Het onrecht. Heel erg. Ja. Dat feiten werden verdraaid. En hypocrisie. De stommiteiten van de kunstwereld. Dat het museum mij ervan beschuldigde dat alles wat ik deed deel van een plan was, dat ik politieke motieven had. En dat de staat mij aan mijn lot overliet toen ik werd bedreigd.’
Ruim drie jaar geleden is het nu dat Hera de spil werd in een heftige landelijke discussie over de vrijheid van meningsuiting (zie kader). Dat de doodsbedreigingen begonnen. Drie jaar waarin zij zich vrijwel geheel terugtrok in de luwte. Op de tv kwam ze ook tóen nauwelijks – één keer, met een hoed voor haar gezicht – omdat ze voor haar leven vreesde. Verder verweerde zij zich alleen in kranten. Intussen had iedereen een mening over haar.
‘Het was afschuwelijk dat ik geen recht had op een gezicht. Als mens en als kunstenaar. En dat heb ik nog steeds niet. Ik kan niet optreden. Ik kan niet aanwezig zijn bij mijn exposities. Ik word nog altijd gekoppeld aan dit verhaal. Dan denken ze dat ik wel weer een politieke bedoeling zal hebben. En dat ik zo slim ben dat ik de media wel weer op hun kop zal zetten.’
‘Ik krijg zó veel e-mails van studenten die stage willen komen lopen. Ik vind dat zo schattig en ik ben zo enthousiast. Ik heb denk ik ook veel aan ze te bieden. Maar het kan niet. Ik word vaak gevraagd voor lezingen of debatten, maar ik kan niet meedoen. Dat leidt tot enórme frustratie.’
Er was nog wel een kleinschalige expositie, een kunstuitleen bood haar werk aan en een fotografieblad deed een interview. Maar ze toont een greep uit de uitnodigingen die ze kreeg: tv-programma’s, een debat over censuur, een lezing voor een kunstenaarssociëteit, een festival, een Iraanse avond.
Allemaal niet gedaan.
Je kiest voor een leven buiten de openbaarheid.
‘Ik word gedwongen daarvoor te kiezen. Door angst over mijn veiligheid, door bedreiging. Ik heb mijn partner gewaarschuwd: er kan hier wel eens een molotovcocktail naar binnen worden gegooid, dat je het wel weet.’
Dat zei ze mei vorig jaar tegen hem. De Zweedse tekenaar Lars Vilks toonde toen tijdens een lezing over vrijheid van meningsuiting aan de Universiteit van Uppsala het omstreden werk van Hera. Vilks, tegen wie toch al aanslagen werden beraamd omdat hij de profeet Mohammed ooit tekende met hondenlijf, werd zodra hij Hera’s foto’s toonde aangevallen door radicale moslims in het publiek. Hij kreeg een kopstoot.
Hera: ‘Ik krijg veel minder dreigementen dan drie jaar terug. Het is bijna gestopt. Maar als er zoiets gebeurt als met Vilks, dan neemt het weer toe, per mail of telefoon. Dat gebeurt zelfs als Geert Wilders ergens hard optreedt, ook al noemt hij mij niet. Door moslims die denken dat het hier moeilijk voor ze wordt en die zoeken naar de mensen die hen aanvallen.’
‘De kans is klein dat een groep jongens mij op straat spontaan in elkaar slaat, want ze weten niet wie ik ben. Maar er kan wel bewust en georganiseerd iets gebeuren.’
Het grote publiek zal weinig meer aan Hera denken. Maar in sommige kringen is zij niet vergeten. Pas nog vervloekte voorman Abou Imran van het radicale Shariah4Belgium haar in een YouTubefilmpje. Hij zei dat Nederland het land is met ‘de grootste vijandelijkheid tegenover de islam’ en somde op: ‘Geert Wilders, Theo van Gogh, Ayaan Hirsi Ali, Sooreh Hera – moge Allah haar vervloeken – personen die dagelijkse aanvallen doen op de oemma en de profeet.’ Hij legde uit: ‘Ik heb liever dat dagelijks een moslim wordt gedood door een ongelovige dan dat onze geliefde boodschapper wordt beledigd. Liever dat onze oemma ons bloed verliest dan dat onze profeet wordt beledigd door een vervloekte ongelovige.’
‘Ik wil exposeren’, zegt Hera. ‘En als ik heel erg mijn best doe kan ik wel een galerie vinden. Meestal niet een gevestigde. Maar dan loop ik tegen het probleem aan dat mensen zich zorgen maken over hun veiligheid.’
Wat heb je gedaan, de afgelopen periode?
‘Ik had een tijd behoefte heel fysiek werk te doen. Ik heb gepoetst. Mijn huis ingericht. Een verbouwing. Ik heb veel gereisd. Naar Engeland – waar ik een baantje in de horeca had – en Duitsland. Geshopt. Nu ben ik bezig mijn huis te verkopen, ik wil verder afgelegen wonen. Ik ben te makkelijk te vinden als er eens een moslim woedend wordt.’
Waar heb je van geleefd?
Lacht. ‘Dat ga ik toch niet zeggen. Van mijn eigen geld in ieder geval. Niet van geld dat Israël, joden of de Nederlandse regering naar mijn rekening overmaken, zoals moslims tegen mij hebben gezegd.’
Ben je wel werk blijven maken?
‘Tekeningen.’
Ze wil ze niet laten zien. ‘De serie is nog niet af.’‘
Voor fotografie ben ik afhankelijk van mensen. Tenzij ik stillevens fotografeer. Maar mensen willen weten wie je bent en zij willen veilig zijn. En de veiligheid kan ik niet bieden. Ze schrikken als ze horen dat ik het ben.’
Zouden de foto’s weer over de islam gaan?
‘Dat houdt mij bezig. De serie van destijds, Adam en Ewald – een homoversie van het paradijsverhaal – was nog niet klaar. Ik wilde nog twee mannen in beeld brengen met een soort hemel op de achtergrond, bij een boom. Maar homoseksuelen zijn al erg onzeker in hun bestaan, ik wil niet dat er iets met hen gaat gebeuren.’
Is het moeilijk om onderscheid te maken tussen echte dreiging en je eigen angst?
‘Soms gaat dat heel goed. Bij daglicht en als alles in orde is, ja dan kan ik een realistische analyse maken. Maar soms sluipt onbewust de angst binnen. Als ik beelden zie van ophangingen in Iran. Of zelfs maar een horrorfilm.’
Als jij tegen je partner begint over een molotovcocktail..
‘Dat was heel serieus. Ik weet dat de grens tussen rust en vrede aan de ene kant en geweld aan de andere kant heel dun is.’
Hera, die niemand haar echte naam vertelt, was zes toen in 1979 in haar thuisland Iran de islamitische revolutie plaatsvond. ‘Religie werd een hype. We moesten het allemaal doen, maar we wisten eigenlijk niet wat en hoe.’ Zij viel op haar dertiende van haar geloof. ‘Dat kwam ook door westerse literatuur. Ik leefde in die andere wereld. Ik las dikke Russische romans. En Zorba de Griek, van Nikos Kazantzakis. Ik las Lust for Life door Irving Stone, over het leven van Vincent van Gogh. Dat heftige liefdesleven van hem. Dat was niet te begrijpen. Ik las het in de zomer en ik ging gewoon in de tuin onder een straal koud water staan voor ik verder las. De kloof was zó groot, ik werd er gek van. Zijn leven in het Westen en ons leven daar. Ik voelde me in de maatschappij steeds meer een vreemdeling.’
Ze ontvluchtte islam omdat haar gedichten haar daar in de problemen brachten, zegt ze. ‘Wat ik heb gezien en meegemaakt speelt nu mee. Maar ook wat ik weet over de cultuur. Een moslim kan in zijn droom wel de profeet zien die hem opdraagt een vijand van de islam gewoon te eh… En de botsing is hier op een gekke manier veel harder en veel dichterbij dan in Iran. Daar zijn mensen meer gesloten. Hier worden mensen snel woedend.’
‘Maar zelfs als er geen sprake is van dreiging zal ik steeds moeten opboksen tegen de kritiek dat ik kunst gebruik als middel voor politieke belangen.’
Er was wel steun. Van fotograaf Erwin Olaf, cabaretier Hans Teeuwen en schrijver Joost Zwagerman. Maar: ‘Galeriehouders en museumdirecteuren zijn over het algemeen allergisch voor politiek. Ik bewonder de surrealisten, die zich tegen het fascisme verzetten. Maar nu, in de huidige maatschappij, moet je het als kunstenaar blijkbaar nergens over hebben.’
Het kan ook dat sommigen je werk gewoon niet goed vinden.
‘Dat is ook zo. In de kunst is alles zo ongrijpbaar, ze kunnen zich er op allerlei manieren uit praten.’
Je zegt dat de staat je aan je lot heeft overgelaten? Maar toenmalig cultuurminister Plasterk nodigde je uit voor een gesprek. De gemeente bemiddelde bij het vinden van een andere woning.
‘Het gesprek met Plasterk was gewoon een gezellig praatje met een kop koffie. Hij vroeg niet: jij als immigrant, kunstenaar in deze maatschappij, met een islamitische achtergrond, hoe vrij voel je je? Wat kunnen we doen om die vrijheid te garanderen? Omdat wij de poging voor verlichting van jullie maatschappij waarderen en er ruimte aan willen geven. Hij had juist iets van: die meisjes met hoofddoek die zien er toch prachtig uit, die mogen zo toch lopen? Iedereen vond toen dat hij een goed woordje moest doen voor de vrijheid van meningsuiting, omdat mijn verhaal zo groot werd. Plasterk ook. Het was symbolisch. Maar hij deed in de praktijk niets.’
Over je beveiliging gingen anderen dan Plasterk.
‘Als je maar last hebt van je ex krijg je een alarmknop. Die hebben ze niet eens aan mij gegeven. Ze hebben me heel bewust in de kou laten staan om anderen die de islam willen bekritiseren een lesje te leren. Volgens mij was het een bewuste keuze van de stad Amsterdam. Wethouder Lodewijk Asscher bijvoorbeeld, die gaf me zijn nummer. Hij zou een heleboel dingen met mij regelen. Ik heb hem een paar keer gebeld. Maar hij nam niet eens op.’
In het verleden heeft ze de gemeente er wel eens van beschuldigd dat die haar aanraadde zo lang in een daklozenopvang te schuilen – hetgeen de gemeente ontkent. Ze voelde zich niet prettig bij de vertrouwenspersoon die de gemeente haar toewees. Maar ze wil nu niet meer spreken over die contacten. Ze is, zegt ze, te bang.
Je hebt de indruk dat ze je bewust niet wilden helpen.
‘Ja.’
Je bent lastig. Je zat in de moeilijkheden. Misschien waren ze onhandig en heb je dingen verkeerd geïnterpreteerd.
‘Dat kan wel een rol hebben gespeeld. Maar een nieuwkomer in Nederland die een golf van bedreigingen over zich heen krijgt, hadden ze beter kunnen beschermen. De paniek was een deel, maar ik kreeg ook echt geen enkele support.’
Je hebt er in elk geval niet de indruk aan overgehouden: als ik nog eens in de problemen kom, staat de staat achter mij.
‘Absoluut niet.’
Heb je nog wel eens iets gehoord van een politicus die zich afvroeg hoe het met je gaat?
‘Nee. VVD en PVV wilden wel mijn werk in hun vrijdenkersruimte in de Tweede Kamer, maar dat vond ik te partijpolitiek. Ik heb er ook niet zo’n behoefte aan. En ik ga er niet om smeken.’
Ga je bij jezelf na: zie ik het nog scherp of haal ik me dingen in mijn hoofd?
‘Dan moet je het gewoon vergelijken met de situatie van Geert Wilders. Of Afshin Ellian. Of anderen. Zijn wij allemaal niet goed in ons hoofd? Ja. Dat zou kunnen. Als ik dat soort dingen hoor, denk ik: we zijn terug in de periode vóór de Renaissance. Als je een beetje afwijkende mening hebt, beschuldigen ze jou van van alles.’
Met een glimlach: ‘Theo van Gogh is denk ik ook heel paranoïde geweest. Er is ook niks gebeurd met hem. Hij leeft volgens mij nog. Hij loopt gewoon rond, maar wij zijn in een waan.’
Word je er vaak van beschuldigd dat je Wilders in de kaart speelt?‘
Heel vaak. Dat is het eerste dat mensen denken bij kritiek op de islam.’
Je bent net als hij heel negatief over de islam.
‘Negatief? Nee. Heel realistisch, zou ik zeggen. En kritisch. Ik denk dat de islam steeds beschavingen heeft verwoest. Waar de islam gaat, verwoest zij kunst en cultuur. Dat zien wij ook nu.’
Moet je alles over de islam zeggen? Is dat niet, zoals sommigen betogen, de brandende sigaret in het kruitdepot?
‘Als wij zo denken komt er nooit verandering, nooit verlichting. Het maakt mij een beetje cynisch en verdrietig. Dat onbegrip. Dat kan ik niet accepteren. Waarom vergeet het Westen zijn verleden zo snel? Over het christendom mag je zeggen wat je wilt en je wordt toch niet bedreigd. Waarom gunnen ze ons niet ook zo’n verlichting?’
Wat is het verschil tussen jou en Wilders?
‘We hebben behoefte aan een intelligentere PVV. Wij wonen in een moderne maatschappij dus wij moeten uitgaan van de rechten van het individu. Dan kunnen we niet zeggen: wij trekken meisjes met een hoofddoek uit de bus. Maar wij kunnen wel zeggen: als ik op het stadhuis kom en naar een balie ga, wil ik een neutraal beeld hebben. Dus dan wil ik niet dat daar een meisje met hoofddoek zit.’
‘Voor de manier waarop je dat bereikt, geloof ik meer in cultuur. De oplossing moet meer uit de filosofie en de geschiedenis komen. Dan gaan wij mooie veranderingen op gang brengen. Maar wat de PVV doet, zorgt alleen maar voor een golf van antipathie. Als Wilders alleen was zou ik erover denken op hem te stemmen, maar met de PVV eromheen: nee. De laatste keer heb ik D66 gestemd. Ik zag er een paar intelligente koppen tussen. Alexander Pechtold vind ik wel sympathiek, misschien door zijn geschiedenis in de kunst, als veilingmeester.’
Maar Pechtold verzet zich tegen het al te hard inhakken op de islam. Dankzij beter onderwijs en werk komt het met de integratie volgens hem wel goed.
‘Ja, misschien heb ik me vergist. Ik heb hem een keer horen spreken over de vrijheid van het individu en dat sprak me aan, maar ik geloof niet dat D66 ons kan beschermen tegen de islamisering en dat moet wel echt gebeuren. Als ik ergens een afspraak heb, bijvoorbeeld met een ambtenaar, en de secretaresse heeft een hoofddoek, dan word ik echt angstig.’
Maar die secretaresse heeft met enige dreiging hoogstwaarschijnlijk niets te maken.
‘Als je de islam kent, weet je dat een moslim zijn geloof boven alles plaatst. Mijn vertrouwen is dan totaal weg.’
Jij kunt eigenlijk geen enkele moslim vertrouwen.
‘Ik zou niet willen dat een moslim over mijn lot beslist, nee. Dat die macht heeft in de overheid.’
Maar dat is zo, in Nederland. Rotterdam heeft een islamitische burgemeester Ahmed Aboutaleb.
‘Ik kan me daar niet veilig voelen. Ik kan me er als vrouw niet beschermd voelen.’
Aboutaleb zegt dat hij wel voor gelijke rechten van vrouwen is. Net als moslims in de Tweede Kamer, zoals Ahmed Marcouch van de PvdA of Tofik Dibi van GroenLinks.
‘Ik wéét niet of zo iemand als Dibi uiteindelijk zijn geloof vóór laat gaan. Hij is volgens mij behoorlijk uitgeburgerd als moslim. Maar ik heb geen vertrouwen in ze, dat is waar.’
Projecteer je je Iraanse ervaring niet te veel op Nederland?
‘Ik zie hier jonge Marokkanen die veel geloviger zijn dan jonge Iraniërs. Ik ben verrast dat de tweede, derde generatie zo gelovig is. Zij zéggen dat zij hun geloof boven alles stellen. Dat moeten wij aannemen.’
Ben je, nu je niet in het openbaar verschijnt, jezelf aan het censureren?
‘Ik ben mijzelf aan het vernietigen. Dat is niet alleen censureren. Als je de kunst weghaalt van een kunstenaar, de wereld voor haar zo klein maakt, dat voelt als vernietigen. Ik besta niet als kunstenaar, ik besta niet als een intelligente ziel of een opiniemaker of iemand die iets te vertellen heeft in deze maatschappij. Ik heb een fysiek leven, een fysieke aanwezigheid in de maatschappij. Maar echt niet een artistieke aanwezigheid. Dat doet zo veel pijn en neemt van mij zo veel weg en kost mij zo veel energie om te accepteren of te laten rusten – soms lijkt het echt op zelfvernietiging.’
Dat is drie jaar zelfvernietiging.
‘Ja.’
Maar je ziet…
Lachend: ‘Ik zie er goed uit!’ Dan: ‘Het kost mij zo veel strijd om mijzelf een beetje boven dat verdriet en vooral de frustratie uit te tillen. Ik geef de strijd niet op. Ik ben niet van mening veranderd. Ik heb geen spijt. Er is ook wel leven in mij. Maar ik moet hard werken om uit het verdriet te komen en de klap te verwerken die ik heb gekregen: dat de westerse maatschappij niet zo vrij is als ik dacht. Dit hele verhaal heeft echt mijn hele leven beïnvloed. Ik heb in Iran ook veel meegemaakt, maar het verschil is dat ik hier zo optimistisch was.’
‘Je ziet dat de hele wereld door de islam wordt beïnvloed. Ik voel mij als vrij mens echt bedreigd. En als vrouw. Als een vrouw kritiek geeft op de islam is het drie keer erger. Vrouwen worden niet vergeven. Vrouwen worden gestenigd. Een vrouw moet je anders, heftig behandelen. Religies zijn controlesystemen van mannen. God is ook altijd een man.’
‘Een enorme tegenstelling waarmee ik worstel is ook: aan de ene kant geloof ik dat ik de islamisering moet bestrijden. Aan de andere kant maak ik mij zorgen over de situatie van moslims in Nederland: dat zij niet worden gediscrimineerd, geen rotleven krijgen. Ik wil hen niet als tweederangsburger zien. Helemaal niet.’
‘De beste keus voor de politiek is denk ik toch om moslimimmigranten niet binnen te laten. Want als zij binnen zijn, moeten wij hen gelijk behandelen. Als je ze niet binnenlaat, ben je niet voor ze verantwoordelijk en je wordt ook niet beschadigd door ze. Dat lijkt mij het beste.’
En mensen als jij dan?
‘Oké, misschien moeten we uit moslimlanden alleen vrouwen, kinderen en homo’s binnenlaten.’
Is er een situatie te bedenken waarin jij nu in Nederland weer normaal zou werken?
‘Niet dichtbij. Het is niet realistisch dat ik morgen op de Dam mijn werk ga tonen.’
Zou je het dan doen als je zonodig werd beschermd?
‘Ja, absoluut. Dit is ook geen optie voor mijn hele leven. Het is een tijdelijke oplossing dat ik dacht minder te moeten optreden.’
Weet je dan hoe lang je dit wilt laten duren?
‘Nee.’
Je zegt tegen jezelf: het is niet voor altijd.
‘Ja, absoluut.’
Maar misschien is het wel voor altijd?
‘Ja.’
Maar als je dat zegt, geef je het op?
‘Dan wordt het heel moeilijk.’
Neem je jezelf iets kwalijk?
‘Ja.’
Wat dan?
Zacht: ‘Misschien moest ik toch optreden in het openbaar. Ook als ik zou worden vermoord of zo.’
Maar het is toch logisch en begrijpelijk dat je geen gevaar wilt lopen?
‘Nee, ik denk dat het logisch is dat een mens voor zijn idealen gaat. Ook als het zijn leven kost.’
Vind je het zwak van jezelf?
‘Ja, dat zou je wel kunnen zeggen. Ik denk dat een ontwikkeld mens een verzameling van tegenstellingen is. Ik kan goed uitleggen waarom ik deze keus maak en ik kan er heel goed kritiek op hebben.’
Het is haar goed bevallen om in ieder geval haar verhaal te vertellen, zegt ze. Misschien gaat ze dat toch meer doen.
Polygamie = intensieve vrouwhouderij
zaterdag 26 februari 2011 om 03:52
Wow best heftig. Klinkt niet als een rechtse dame, ze is aangevallen en ze is kritisch. Ik ben zelf links, heb veel omgang met allochtoonse jongeren en ik zie ook de omwenteling. In het openbaar praten over hun walging van homo's en Joden. Je hoort te weten dat dat in Nederland gewoon niet geaccepteerd wordt. Ook op Amsterdamse basisscholen. Homo zijn dat kies je en is walgelijk, vinden de islamitische schoolkinderen. Recht in het gezicht van een volwassen homo die zich vriendelijk en kwetsbaar opstelt. Wat moeten we met die mensen?
zaterdag 26 februari 2011 om 04:01
quote:Sakara schreef op 26 februari 2011 @ 03:52:
Wow best heftig. Klinkt niet als een rechtse dame, ze is aangevallen en ze is kritisch. Ik ben zelf links, heb veel omgang met allochtoonse jongeren en ik zie ook de omwenteling. In het openbaar praten over hun walging van homo's en Joden. Je hoort te weten dat dat in Nederland gewoon niet geaccepteerd wordt. Ook op Amsterdamse basisscholen. Homo zijn dat kies je en is walgelijk, vinden de islamitische schoolkinderen. Recht in het gezicht van een volwassen homo die zich vriendelijk en kwetsbaar opstelt. Wat moeten we met die mensen?Duidelijk maken dat zulke uitspraken hier niet geduld worden,en ze duidelijk maken dat homosexualiteit ook onder hun bevolking voorkomt,er is bij discovery een programma geweest waarin werd aangetoond dat hersenen van homo/hetro mensen net een andere hersen aanhangsel hadden, misschien zou dat programma een goede educatie zijn om aan te tonen dat mensen geboren worden met een voorkeur
Wow best heftig. Klinkt niet als een rechtse dame, ze is aangevallen en ze is kritisch. Ik ben zelf links, heb veel omgang met allochtoonse jongeren en ik zie ook de omwenteling. In het openbaar praten over hun walging van homo's en Joden. Je hoort te weten dat dat in Nederland gewoon niet geaccepteerd wordt. Ook op Amsterdamse basisscholen. Homo zijn dat kies je en is walgelijk, vinden de islamitische schoolkinderen. Recht in het gezicht van een volwassen homo die zich vriendelijk en kwetsbaar opstelt. Wat moeten we met die mensen?Duidelijk maken dat zulke uitspraken hier niet geduld worden,en ze duidelijk maken dat homosexualiteit ook onder hun bevolking voorkomt,er is bij discovery een programma geweest waarin werd aangetoond dat hersenen van homo/hetro mensen net een andere hersen aanhangsel hadden, misschien zou dat programma een goede educatie zijn om aan te tonen dat mensen geboren worden met een voorkeur
zaterdag 26 februari 2011 om 04:05
zaterdag 26 februari 2011 om 04:07
En als je klasgenoten er op aanspreekt zelf wordt je meteen beschuldigd van discriminatie en lidmaatschap van de PVV. Of als je kritisch bent. Want oh-oh dat allochtonenprobleem is toch zo lastig voor Nederlanders om over te praten. Je bent of voor of tegen allochtonen. Er lijkt wel geen open, positieve doch realistische middenweg meer te zijn.
zaterdag 26 februari 2011 om 04:09
quote:Donkeyshot schreef op 26 februari 2011 @ 01:39:
Door: Kustaw Bessems
Gepubliceerd: donderdag 24 februari 2011 22:42
Al drie jaar houdt beeldend kunstenares Sooreh Hera zich schuil. Sinds haar werk over islam en homoseksualiteit werd geweerd uit het museum en zij slachtoffer werd van bedreigingen. ‘Ik wil exposeren.’
Al bij de eerste vraag valt Sooreh Hera een poosje stil. Wat ze zich vooral herinnert van de rel die ontstond toen het Haags Gemeentemuseum een foto van haar weerde waarop homo’s stonden met Mohammed-maskers voor? Dan:
‘Het onrecht. Heel erg. Ja. Dat feiten werden verdraaid. En hypocrisie. De stommiteiten van de kunstwereld. Dat het museum mij ervan beschuldigde dat alles wat ik deed deel van een plan was, dat ik politieke motieven had. En dat de staat mij aan mijn lot overliet toen ik werd bedreigd.’
Ruim drie jaar geleden is het nu dat Hera de spil werd in een heftige landelijke discussie over de vrijheid van meningsuiting (zie kader). Dat de doodsbedreigingen begonnen. Drie jaar waarin zij zich vrijwel geheel terugtrok in de luwte. Op de tv kwam ze ook tóen nauwelijks – één keer, met een hoed voor haar gezicht – omdat ze voor haar leven vreesde. Verder verweerde zij zich alleen in kranten. Intussen had iedereen een mening over haar.
‘Het was afschuwelijk dat ik geen recht had op een gezicht. Als mens en als kunstenaar. En dat heb ik nog steeds niet. Ik kan niet optreden. Ik kan niet aanwezig zijn bij mijn exposities. Ik word nog altijd gekoppeld aan dit verhaal. Dan denken ze dat ik wel weer een politieke bedoeling zal hebben. En dat ik zo slim ben dat ik de media wel weer op hun kop zal zetten.’
‘Ik krijg zó veel e-mails van studenten die stage willen komen lopen. Ik vind dat zo schattig en ik ben zo enthousiast. Ik heb denk ik ook veel aan ze te bieden. Maar het kan niet. Ik word vaak gevraagd voor lezingen of debatten, maar ik kan niet meedoen. Dat leidt tot enórme frustratie.’
Er was nog wel een kleinschalige expositie, een kunstuitleen bood haar werk aan en een fotografieblad deed een interview. Maar ze toont een greep uit de uitnodigingen die ze kreeg: tv-programma’s, een debat over censuur, een lezing voor een kunstenaarssociëteit, een festival, een Iraanse avond.
Allemaal niet gedaan.
Je kiest voor een leven buiten de openbaarheid.
‘Ik word gedwongen daarvoor te kiezen. Door angst over mijn veiligheid, door bedreiging. Ik heb mijn partner gewaarschuwd: er kan hier wel eens een molotovcocktail naar binnen worden gegooid, dat je het wel weet.’
Dat zei ze mei vorig jaar tegen hem. De Zweedse tekenaar Lars Vilks toonde toen tijdens een lezing over vrijheid van meningsuiting aan de Universiteit van Uppsala het omstreden werk van Hera. Vilks, tegen wie toch al aanslagen werden beraamd omdat hij de profeet Mohammed ooit tekende met hondenlijf, werd zodra hij Hera’s foto’s toonde aangevallen door radicale moslims in het publiek. Hij kreeg een kopstoot.
Hera: ‘Ik krijg veel minder dreigementen dan drie jaar terug. Het is bijna gestopt. Maar als er zoiets gebeurt als met Vilks, dan neemt het weer toe, per mail of telefoon. Dat gebeurt zelfs als Geert Wilders ergens hard optreedt, ook al noemt hij mij niet. Door moslims die denken dat het hier moeilijk voor ze wordt en die zoeken naar de mensen die hen aanvallen.’
‘De kans is klein dat een groep jongens mij op straat spontaan in elkaar slaat, want ze weten niet wie ik ben. Maar er kan wel bewust en georganiseerd iets gebeuren.’
Het grote publiek zal weinig meer aan Hera denken. Maar in sommige kringen is zij niet vergeten. Pas nog vervloekte voorman Abou Imran van het radicale Shariah4Belgium haar in een YouTubefilmpje. Hij zei dat Nederland het land is met ‘de grootste vijandelijkheid tegenover de islam’ en somde op: ‘Geert Wilders, Theo van Gogh, Ayaan Hirsi Ali, Sooreh Hera – moge Allah haar vervloeken – personen die dagelijkse aanvallen doen op de oemma en de profeet.’ Hij legde uit: ‘Ik heb liever dat dagelijks een moslim wordt gedood door een ongelovige dan dat onze geliefde boodschapper wordt beledigd. Liever dat onze oemma ons bloed verliest dan dat onze profeet wordt beledigd door een vervloekte ongelovige.’
‘Ik wil exposeren’, zegt Hera. ‘En als ik heel erg mijn best doe kan ik wel een galerie vinden. Meestal niet een gevestigde. Maar dan loop ik tegen het probleem aan dat mensen zich zorgen maken over hun veiligheid.’
Wat heb je gedaan, de afgelopen periode?
‘Ik had een tijd behoefte heel fysiek werk te doen. Ik heb gepoetst. Mijn huis ingericht. Een verbouwing. Ik heb veel gereisd. Naar Engeland – waar ik een baantje in de horeca had – en Duitsland. Geshopt. Nu ben ik bezig mijn huis te verkopen, ik wil verder afgelegen wonen. Ik ben te makkelijk te vinden als er eens een moslim woedend wordt.’
Waar heb je van geleefd?
Lacht. ‘Dat ga ik toch niet zeggen. Van mijn eigen geld in ieder geval. Niet van geld dat Israël, joden of de Nederlandse regering naar mijn rekening overmaken, zoals moslims tegen mij hebben gezegd.’
Ben je wel werk blijven maken?
‘Tekeningen.’
Ze wil ze niet laten zien. ‘De serie is nog niet af.’‘
Voor fotografie ben ik afhankelijk van mensen. Tenzij ik stillevens fotografeer. Maar mensen willen weten wie je bent en zij willen veilig zijn. En de veiligheid kan ik niet bieden. Ze schrikken als ze horen dat ik het ben.’
Zouden de foto’s weer over de islam gaan?
‘Dat houdt mij bezig. De serie van destijds, Adam en Ewald – een homoversie van het paradijsverhaal – was nog niet klaar. Ik wilde nog twee mannen in beeld brengen met een soort hemel op de achtergrond, bij een boom. Maar homoseksuelen zijn al erg onzeker in hun bestaan, ik wil niet dat er iets met hen gaat gebeuren.’
Is het moeilijk om onderscheid te maken tussen echte dreiging en je eigen angst?
‘Soms gaat dat heel goed. Bij daglicht en als alles in orde is, ja dan kan ik een realistische analyse maken. Maar soms sluipt onbewust de angst binnen. Als ik beelden zie van ophangingen in Iran. Of zelfs maar een horrorfilm.’
Als jij tegen je partner begint over een molotovcocktail..
‘Dat was heel serieus. Ik weet dat de grens tussen rust en vrede aan de ene kant en geweld aan de andere kant heel dun is.’
Hera, die niemand haar echte naam vertelt, was zes toen in 1979 in haar thuisland Iran de islamitische revolutie plaatsvond. ‘Religie werd een hype. We moesten het allemaal doen, maar we wisten eigenlijk niet wat en hoe.’ Zij viel op haar dertiende van haar geloof. ‘Dat kwam ook door westerse literatuur. Ik leefde in die andere wereld. Ik las dikke Russische romans. En Zorba de Griek, van Nikos Kazantzakis. Ik las Lust for Life door Irving Stone, over het leven van Vincent van Gogh. Dat heftige liefdesleven van hem. Dat was niet te begrijpen. Ik las het in de zomer en ik ging gewoon in de tuin onder een straal koud water staan voor ik verder las. De kloof was zó groot, ik werd er gek van. Zijn leven in het Westen en ons leven daar. Ik voelde me in de maatschappij steeds meer een vreemdeling.’
Ze ontvluchtte islam omdat haar gedichten haar daar in de problemen brachten, zegt ze. ‘Wat ik heb gezien en meegemaakt speelt nu mee. Maar ook wat ik weet over de cultuur. Een moslim kan in zijn droom wel de profeet zien die hem opdraagt een vijand van de islam gewoon te eh… En de botsing is hier op een gekke manier veel harder en veel dichterbij dan in Iran. Daar zijn mensen meer gesloten. Hier worden mensen snel woedend.’
‘Maar zelfs als er geen sprake is van dreiging zal ik steeds moeten opboksen tegen de kritiek dat ik kunst gebruik als middel voor politieke belangen.’
Er was wel steun. Van fotograaf Erwin Olaf, cabaretier Hans Teeuwen en schrijver Joost Zwagerman. Maar: ‘Galeriehouders en museumdirecteuren zijn over het algemeen allergisch voor politiek. Ik bewonder de surrealisten, die zich tegen het fascisme verzetten. Maar nu, in de huidige maatschappij, moet je het als kunstenaar blijkbaar nergens over hebben.’
Het kan ook dat sommigen je werk gewoon niet goed vinden.
‘Dat is ook zo. In de kunst is alles zo ongrijpbaar, ze kunnen zich er op allerlei manieren uit praten.’
Je zegt dat de staat je aan je lot heeft overgelaten? Maar toenmalig cultuurminister Plasterk nodigde je uit voor een gesprek. De gemeente bemiddelde bij het vinden van een andere woning.
‘Het gesprek met Plasterk was gewoon een gezellig praatje met een kop koffie. Hij vroeg niet: jij als immigrant, kunstenaar in deze maatschappij, met een islamitische achtergrond, hoe vrij voel je je? Wat kunnen we doen om die vrijheid te garanderen? Omdat wij de poging voor verlichting van jullie maatschappij waarderen en er ruimte aan willen geven. Hij had juist iets van: die meisjes met hoofddoek die zien er toch prachtig uit, die mogen zo toch lopen? Iedereen vond toen dat hij een goed woordje moest doen voor de vrijheid van meningsuiting, omdat mijn verhaal zo groot werd. Plasterk ook. Het was symbolisch. Maar hij deed in de praktijk niets.’
Over je beveiliging gingen anderen dan Plasterk.
‘Als je maar last hebt van je ex krijg je een alarmknop. Die hebben ze niet eens aan mij gegeven. Ze hebben me heel bewust in de kou laten staan om anderen die de islam willen bekritiseren een lesje te leren. Volgens mij was het een bewuste keuze van de stad Amsterdam. Wethouder Lodewijk Asscher bijvoorbeeld, die gaf me zijn nummer. Hij zou een heleboel dingen met mij regelen. Ik heb hem een paar keer gebeld. Maar hij nam niet eens op.’
In het verleden heeft ze de gemeente er wel eens van beschuldigd dat die haar aanraadde zo lang in een daklozenopvang te schuilen – hetgeen de gemeente ontkent. Ze voelde zich niet prettig bij de vertrouwenspersoon die de gemeente haar toewees. Maar ze wil nu niet meer spreken over die contacten. Ze is, zegt ze, te bang.
Je hebt de indruk dat ze je bewust niet wilden helpen.
‘Ja.’
Je bent lastig. Je zat in de moeilijkheden. Misschien waren ze onhandig en heb je dingen verkeerd geïnterpreteerd.
‘Dat kan wel een rol hebben gespeeld. Maar een nieuwkomer in Nederland die een golf van bedreigingen over zich heen krijgt, hadden ze beter kunnen beschermen. De paniek was een deel, maar ik kreeg ook echt geen enkele support.’
Je hebt er in elk geval niet de indruk aan overgehouden: als ik nog eens in de problemen kom, staat de staat achter mij.
‘Absoluut niet.’
Heb je nog wel eens iets gehoord van een politicus die zich afvroeg hoe het met je gaat?
‘Nee. VVD en PVV wilden wel mijn werk in hun vrijdenkersruimte in de Tweede Kamer, maar dat vond ik te partijpolitiek. Ik heb er ook niet zo’n behoefte aan. En ik ga er niet om smeken.’
Ga je bij jezelf na: zie ik het nog scherp of haal ik me dingen in mijn hoofd?
‘Dan moet je het gewoon vergelijken met de situatie van Geert Wilders. Of Afshin Ellian. Of anderen. Zijn wij allemaal niet goed in ons hoofd? Ja. Dat zou kunnen. Als ik dat soort dingen hoor, denk ik: we zijn terug in de periode vóór de Renaissance. Als je een beetje afwijkende mening hebt, beschuldigen ze jou van van alles.’
Met een glimlach: ‘Theo van Gogh is denk ik ook heel paranoïde geweest. Er is ook niks gebeurd met hem. Hij leeft volgens mij nog. Hij loopt gewoon rond, maar wij zijn in een waan.’
Word je er vaak van beschuldigd dat je Wilders in de kaart speelt?‘
Heel vaak. Dat is het eerste dat mensen denken bij kritiek op de islam.’
Je bent net als hij heel negatief over de islam.
‘Negatief? Nee. Heel realistisch, zou ik zeggen. En kritisch. Ik denk dat de islam steeds beschavingen heeft verwoest. Waar de islam gaat, verwoest zij kunst en cultuur. Dat zien wij ook nu.’
Moet je alles over de islam zeggen? Is dat niet, zoals sommigen betogen, de brandende sigaret in het kruitdepot?
‘Als wij zo denken komt er nooit verandering, nooit verlichting. Het maakt mij een beetje cynisch en verdrietig. Dat onbegrip. Dat kan ik niet accepteren. Waarom vergeet het Westen zijn verleden zo snel? Over het christendom mag je zeggen wat je wilt en je wordt toch niet bedreigd. Waarom gunnen ze ons niet ook zo’n verlichting?’
Wat is het verschil tussen jou en Wilders?
‘We hebben behoefte aan een intelligentere PVV. Wij wonen in een moderne maatschappij dus wij moeten uitgaan van de rechten van het individu. Dan kunnen we niet zeggen: wij trekken meisjes met een hoofddoek uit de bus. Maar wij kunnen wel zeggen: als ik op het stadhuis kom en naar een balie ga, wil ik een neutraal beeld hebben. Dus dan wil ik niet dat daar een meisje met hoofddoek zit.’
‘Voor de manier waarop je dat bereikt, geloof ik meer in cultuur. De oplossing moet meer uit de filosofie en de geschiedenis komen. Dan gaan wij mooie veranderingen op gang brengen. Maar wat de PVV doet, zorgt alleen maar voor een golf van antipathie. Als Wilders alleen was zou ik erover denken op hem te stemmen, maar met de PVV eromheen: nee. De laatste keer heb ik D66 gestemd. Ik zag er een paar intelligente koppen tussen. Alexander Pechtold vind ik wel sympathiek, misschien door zijn geschiedenis in de kunst, als veilingmeester.’
Maar Pechtold verzet zich tegen het al te hard inhakken op de islam. Dankzij beter onderwijs en werk komt het met de integratie volgens hem wel goed.
‘Ja, misschien heb ik me vergist. Ik heb hem een keer horen spreken over de vrijheid van het individu en dat sprak me aan, maar ik geloof niet dat D66 ons kan beschermen tegen de islamisering en dat moet wel echt gebeuren. Als ik ergens een afspraak heb, bijvoorbeeld met een ambtenaar, en de secretaresse heeft een hoofddoek, dan word ik echt angstig.’
Maar die secretaresse heeft met enige dreiging hoogstwaarschijnlijk niets te maken.
‘Als je de islam kent, weet je dat een moslim zijn geloof boven alles plaatst. Mijn vertrouwen is dan totaal weg.’
Jij kunt eigenlijk geen enkele moslim vertrouwen.
‘Ik zou niet willen dat een moslim over mijn lot beslist, nee. Dat die macht heeft in de overheid.’
Maar dat is zo, in Nederland. Rotterdam heeft een islamitische burgemeester Ahmed Aboutaleb.
‘Ik kan me daar niet veilig voelen. Ik kan me er als vrouw niet beschermd voelen.’
Aboutaleb zegt dat hij wel voor gelijke rechten van vrouwen is. Net als moslims in de Tweede Kamer, zoals Ahmed Marcouch van de PvdA of Tofik Dibi van GroenLinks.
‘Ik wéét niet of zo iemand als Dibi uiteindelijk zijn geloof vóór laat gaan. Hij is volgens mij behoorlijk uitgeburgerd als moslim. Maar ik heb geen vertrouwen in ze, dat is waar.’
Projecteer je je Iraanse ervaring niet te veel op Nederland?
‘Ik zie hier jonge Marokkanen die veel geloviger zijn dan jonge Iraniërs. Ik ben verrast dat de tweede, derde generatie zo gelovig is. Zij zéggen dat zij hun geloof boven alles stellen. Dat moeten wij aannemen.’
Ben je, nu je niet in het openbaar verschijnt, jezelf aan het censureren?
‘Ik ben mijzelf aan het vernietigen. Dat is niet alleen censureren. Als je de kunst weghaalt van een kunstenaar, de wereld voor haar zo klein maakt, dat voelt als vernietigen. Ik besta niet als kunstenaar, ik besta niet als een intelligente ziel of een opiniemaker of iemand die iets te vertellen heeft in deze maatschappij. Ik heb een fysiek leven, een fysieke aanwezigheid in de maatschappij. Maar echt niet een artistieke aanwezigheid. Dat doet zo veel pijn en neemt van mij zo veel weg en kost mij zo veel energie om te accepteren of te laten rusten – soms lijkt het echt op zelfvernietiging.’
Dat is drie jaar zelfvernietiging.
‘Ja.’
Maar je ziet…
Lachend: ‘Ik zie er goed uit!’ Dan: ‘Het kost mij zo veel strijd om mijzelf een beetje boven dat verdriet en vooral de frustratie uit te tillen. Ik geef de strijd niet op. Ik ben niet van mening veranderd. Ik heb geen spijt. Er is ook wel leven in mij. Maar ik moet hard werken om uit het verdriet te komen en de klap te verwerken die ik heb gekregen: dat de westerse maatschappij niet zo vrij is als ik dacht. Dit hele verhaal heeft echt mijn hele leven beïnvloed. Ik heb in Iran ook veel meegemaakt, maar het verschil is dat ik hier zo optimistisch was.’
‘Je ziet dat de hele wereld door de islam wordt beïnvloed. Ik voel mij als vrij mens echt bedreigd. En als vrouw. Als een vrouw kritiek geeft op de islam is het drie keer erger. Vrouwen worden niet vergeven. Vrouwen worden gestenigd. Een vrouw moet je anders, heftig behandelen. Religies zijn controlesystemen van mannen. God is ook altijd een man.’
‘Een enorme tegenstelling waarmee ik worstel is ook: aan de ene kant geloof ik dat ik de islamisering moet bestrijden. Aan de andere kant maak ik mij zorgen over de situatie van moslims in Nederland: dat zij niet worden gediscrimineerd, geen rotleven krijgen. Ik wil hen niet als tweederangsburger zien. Helemaal niet.’
‘De beste keus voor de politiek is denk ik toch om moslimimmigranten niet binnen te laten. Want als zij binnen zijn, moeten wij hen gelijk behandelen. Als je ze niet binnenlaat, ben je niet voor ze verantwoordelijk en je wordt ook niet beschadigd door ze. Dat lijkt mij het beste.’
En mensen als jij dan?
‘Oké, misschien moeten we uit moslimlanden alleen vrouwen, kinderen en homo’s binnenlaten.’
Is er een situatie te bedenken waarin jij nu in Nederland weer normaal zou werken?
‘Niet dichtbij. Het is niet realistisch dat ik morgen op de Dam mijn werk ga tonen.’
Zou je het dan doen als je zonodig werd beschermd?
‘Ja, absoluut. Dit is ook geen optie voor mijn hele leven. Het is een tijdelijke oplossing dat ik dacht minder te moeten optreden.’
Weet je dan hoe lang je dit wilt laten duren?
‘Nee.’
Je zegt tegen jezelf: het is niet voor altijd.
‘Ja, absoluut.’
Maar misschien is het wel voor altijd?
‘Ja.’
Maar als je dat zegt, geef je het op?
‘Dan wordt het heel moeilijk.’
Neem je jezelf iets kwalijk?
‘Ja.’
Wat dan?
Zacht: ‘Misschien moest ik toch optreden in het openbaar. Ook als ik zou worden vermoord of zo.’
Maar het is toch logisch en begrijpelijk dat je geen gevaar wilt lopen?
‘Nee, ik denk dat het logisch is dat een mens voor zijn idealen gaat. Ook als het zijn leven kost.’
Vind je het zwak van jezelf?
‘Ja, dat zou je wel kunnen zeggen. Ik denk dat een ontwikkeld mens een verzameling van tegenstellingen is. Ik kan goed uitleggen waarom ik deze keus maak en ik kan er heel goed kritiek op hebben.’
Het is haar goed bevallen om in ieder geval haar verhaal te vertellen, zegt ze. Misschien gaat ze dat toch meer doen.
Wat moeten we niet vergeten?, ook autochtonen worden niet beschermd als ze met de dood worden bedreigd, is het erger als het een allochtoon is?
De topictitel doet me denken aan oorlogsslachtoffers van de 2e wereld oorlog,onder meer de joden, homosexuelen maar ook mensen die voor de duitsers moesten werken in kampen en hun leven niet zeker waren als ze bijv geen schoorstenen konden maken zoals mijn vader en vele muziekanten waarvan de handen voorgoed verpest waren,mijn vader heeft gedwongen naar executie's moeten kijken,als hij niet keek werd hij zelf doodgeschoten,dus hoezo kom je ineens met : op dat we niet vergeten waarom jat je dat van mensen die het toekomen?
Door: Kustaw Bessems
Gepubliceerd: donderdag 24 februari 2011 22:42
Al drie jaar houdt beeldend kunstenares Sooreh Hera zich schuil. Sinds haar werk over islam en homoseksualiteit werd geweerd uit het museum en zij slachtoffer werd van bedreigingen. ‘Ik wil exposeren.’
Al bij de eerste vraag valt Sooreh Hera een poosje stil. Wat ze zich vooral herinnert van de rel die ontstond toen het Haags Gemeentemuseum een foto van haar weerde waarop homo’s stonden met Mohammed-maskers voor? Dan:
‘Het onrecht. Heel erg. Ja. Dat feiten werden verdraaid. En hypocrisie. De stommiteiten van de kunstwereld. Dat het museum mij ervan beschuldigde dat alles wat ik deed deel van een plan was, dat ik politieke motieven had. En dat de staat mij aan mijn lot overliet toen ik werd bedreigd.’
Ruim drie jaar geleden is het nu dat Hera de spil werd in een heftige landelijke discussie over de vrijheid van meningsuiting (zie kader). Dat de doodsbedreigingen begonnen. Drie jaar waarin zij zich vrijwel geheel terugtrok in de luwte. Op de tv kwam ze ook tóen nauwelijks – één keer, met een hoed voor haar gezicht – omdat ze voor haar leven vreesde. Verder verweerde zij zich alleen in kranten. Intussen had iedereen een mening over haar.
‘Het was afschuwelijk dat ik geen recht had op een gezicht. Als mens en als kunstenaar. En dat heb ik nog steeds niet. Ik kan niet optreden. Ik kan niet aanwezig zijn bij mijn exposities. Ik word nog altijd gekoppeld aan dit verhaal. Dan denken ze dat ik wel weer een politieke bedoeling zal hebben. En dat ik zo slim ben dat ik de media wel weer op hun kop zal zetten.’
‘Ik krijg zó veel e-mails van studenten die stage willen komen lopen. Ik vind dat zo schattig en ik ben zo enthousiast. Ik heb denk ik ook veel aan ze te bieden. Maar het kan niet. Ik word vaak gevraagd voor lezingen of debatten, maar ik kan niet meedoen. Dat leidt tot enórme frustratie.’
Er was nog wel een kleinschalige expositie, een kunstuitleen bood haar werk aan en een fotografieblad deed een interview. Maar ze toont een greep uit de uitnodigingen die ze kreeg: tv-programma’s, een debat over censuur, een lezing voor een kunstenaarssociëteit, een festival, een Iraanse avond.
Allemaal niet gedaan.
Je kiest voor een leven buiten de openbaarheid.
‘Ik word gedwongen daarvoor te kiezen. Door angst over mijn veiligheid, door bedreiging. Ik heb mijn partner gewaarschuwd: er kan hier wel eens een molotovcocktail naar binnen worden gegooid, dat je het wel weet.’
Dat zei ze mei vorig jaar tegen hem. De Zweedse tekenaar Lars Vilks toonde toen tijdens een lezing over vrijheid van meningsuiting aan de Universiteit van Uppsala het omstreden werk van Hera. Vilks, tegen wie toch al aanslagen werden beraamd omdat hij de profeet Mohammed ooit tekende met hondenlijf, werd zodra hij Hera’s foto’s toonde aangevallen door radicale moslims in het publiek. Hij kreeg een kopstoot.
Hera: ‘Ik krijg veel minder dreigementen dan drie jaar terug. Het is bijna gestopt. Maar als er zoiets gebeurt als met Vilks, dan neemt het weer toe, per mail of telefoon. Dat gebeurt zelfs als Geert Wilders ergens hard optreedt, ook al noemt hij mij niet. Door moslims die denken dat het hier moeilijk voor ze wordt en die zoeken naar de mensen die hen aanvallen.’
‘De kans is klein dat een groep jongens mij op straat spontaan in elkaar slaat, want ze weten niet wie ik ben. Maar er kan wel bewust en georganiseerd iets gebeuren.’
Het grote publiek zal weinig meer aan Hera denken. Maar in sommige kringen is zij niet vergeten. Pas nog vervloekte voorman Abou Imran van het radicale Shariah4Belgium haar in een YouTubefilmpje. Hij zei dat Nederland het land is met ‘de grootste vijandelijkheid tegenover de islam’ en somde op: ‘Geert Wilders, Theo van Gogh, Ayaan Hirsi Ali, Sooreh Hera – moge Allah haar vervloeken – personen die dagelijkse aanvallen doen op de oemma en de profeet.’ Hij legde uit: ‘Ik heb liever dat dagelijks een moslim wordt gedood door een ongelovige dan dat onze geliefde boodschapper wordt beledigd. Liever dat onze oemma ons bloed verliest dan dat onze profeet wordt beledigd door een vervloekte ongelovige.’
‘Ik wil exposeren’, zegt Hera. ‘En als ik heel erg mijn best doe kan ik wel een galerie vinden. Meestal niet een gevestigde. Maar dan loop ik tegen het probleem aan dat mensen zich zorgen maken over hun veiligheid.’
Wat heb je gedaan, de afgelopen periode?
‘Ik had een tijd behoefte heel fysiek werk te doen. Ik heb gepoetst. Mijn huis ingericht. Een verbouwing. Ik heb veel gereisd. Naar Engeland – waar ik een baantje in de horeca had – en Duitsland. Geshopt. Nu ben ik bezig mijn huis te verkopen, ik wil verder afgelegen wonen. Ik ben te makkelijk te vinden als er eens een moslim woedend wordt.’
Waar heb je van geleefd?
Lacht. ‘Dat ga ik toch niet zeggen. Van mijn eigen geld in ieder geval. Niet van geld dat Israël, joden of de Nederlandse regering naar mijn rekening overmaken, zoals moslims tegen mij hebben gezegd.’
Ben je wel werk blijven maken?
‘Tekeningen.’
Ze wil ze niet laten zien. ‘De serie is nog niet af.’‘
Voor fotografie ben ik afhankelijk van mensen. Tenzij ik stillevens fotografeer. Maar mensen willen weten wie je bent en zij willen veilig zijn. En de veiligheid kan ik niet bieden. Ze schrikken als ze horen dat ik het ben.’
Zouden de foto’s weer over de islam gaan?
‘Dat houdt mij bezig. De serie van destijds, Adam en Ewald – een homoversie van het paradijsverhaal – was nog niet klaar. Ik wilde nog twee mannen in beeld brengen met een soort hemel op de achtergrond, bij een boom. Maar homoseksuelen zijn al erg onzeker in hun bestaan, ik wil niet dat er iets met hen gaat gebeuren.’
Is het moeilijk om onderscheid te maken tussen echte dreiging en je eigen angst?
‘Soms gaat dat heel goed. Bij daglicht en als alles in orde is, ja dan kan ik een realistische analyse maken. Maar soms sluipt onbewust de angst binnen. Als ik beelden zie van ophangingen in Iran. Of zelfs maar een horrorfilm.’
Als jij tegen je partner begint over een molotovcocktail..
‘Dat was heel serieus. Ik weet dat de grens tussen rust en vrede aan de ene kant en geweld aan de andere kant heel dun is.’
Hera, die niemand haar echte naam vertelt, was zes toen in 1979 in haar thuisland Iran de islamitische revolutie plaatsvond. ‘Religie werd een hype. We moesten het allemaal doen, maar we wisten eigenlijk niet wat en hoe.’ Zij viel op haar dertiende van haar geloof. ‘Dat kwam ook door westerse literatuur. Ik leefde in die andere wereld. Ik las dikke Russische romans. En Zorba de Griek, van Nikos Kazantzakis. Ik las Lust for Life door Irving Stone, over het leven van Vincent van Gogh. Dat heftige liefdesleven van hem. Dat was niet te begrijpen. Ik las het in de zomer en ik ging gewoon in de tuin onder een straal koud water staan voor ik verder las. De kloof was zó groot, ik werd er gek van. Zijn leven in het Westen en ons leven daar. Ik voelde me in de maatschappij steeds meer een vreemdeling.’
Ze ontvluchtte islam omdat haar gedichten haar daar in de problemen brachten, zegt ze. ‘Wat ik heb gezien en meegemaakt speelt nu mee. Maar ook wat ik weet over de cultuur. Een moslim kan in zijn droom wel de profeet zien die hem opdraagt een vijand van de islam gewoon te eh… En de botsing is hier op een gekke manier veel harder en veel dichterbij dan in Iran. Daar zijn mensen meer gesloten. Hier worden mensen snel woedend.’
‘Maar zelfs als er geen sprake is van dreiging zal ik steeds moeten opboksen tegen de kritiek dat ik kunst gebruik als middel voor politieke belangen.’
Er was wel steun. Van fotograaf Erwin Olaf, cabaretier Hans Teeuwen en schrijver Joost Zwagerman. Maar: ‘Galeriehouders en museumdirecteuren zijn over het algemeen allergisch voor politiek. Ik bewonder de surrealisten, die zich tegen het fascisme verzetten. Maar nu, in de huidige maatschappij, moet je het als kunstenaar blijkbaar nergens over hebben.’
Het kan ook dat sommigen je werk gewoon niet goed vinden.
‘Dat is ook zo. In de kunst is alles zo ongrijpbaar, ze kunnen zich er op allerlei manieren uit praten.’
Je zegt dat de staat je aan je lot heeft overgelaten? Maar toenmalig cultuurminister Plasterk nodigde je uit voor een gesprek. De gemeente bemiddelde bij het vinden van een andere woning.
‘Het gesprek met Plasterk was gewoon een gezellig praatje met een kop koffie. Hij vroeg niet: jij als immigrant, kunstenaar in deze maatschappij, met een islamitische achtergrond, hoe vrij voel je je? Wat kunnen we doen om die vrijheid te garanderen? Omdat wij de poging voor verlichting van jullie maatschappij waarderen en er ruimte aan willen geven. Hij had juist iets van: die meisjes met hoofddoek die zien er toch prachtig uit, die mogen zo toch lopen? Iedereen vond toen dat hij een goed woordje moest doen voor de vrijheid van meningsuiting, omdat mijn verhaal zo groot werd. Plasterk ook. Het was symbolisch. Maar hij deed in de praktijk niets.’
Over je beveiliging gingen anderen dan Plasterk.
‘Als je maar last hebt van je ex krijg je een alarmknop. Die hebben ze niet eens aan mij gegeven. Ze hebben me heel bewust in de kou laten staan om anderen die de islam willen bekritiseren een lesje te leren. Volgens mij was het een bewuste keuze van de stad Amsterdam. Wethouder Lodewijk Asscher bijvoorbeeld, die gaf me zijn nummer. Hij zou een heleboel dingen met mij regelen. Ik heb hem een paar keer gebeld. Maar hij nam niet eens op.’
In het verleden heeft ze de gemeente er wel eens van beschuldigd dat die haar aanraadde zo lang in een daklozenopvang te schuilen – hetgeen de gemeente ontkent. Ze voelde zich niet prettig bij de vertrouwenspersoon die de gemeente haar toewees. Maar ze wil nu niet meer spreken over die contacten. Ze is, zegt ze, te bang.
Je hebt de indruk dat ze je bewust niet wilden helpen.
‘Ja.’
Je bent lastig. Je zat in de moeilijkheden. Misschien waren ze onhandig en heb je dingen verkeerd geïnterpreteerd.
‘Dat kan wel een rol hebben gespeeld. Maar een nieuwkomer in Nederland die een golf van bedreigingen over zich heen krijgt, hadden ze beter kunnen beschermen. De paniek was een deel, maar ik kreeg ook echt geen enkele support.’
Je hebt er in elk geval niet de indruk aan overgehouden: als ik nog eens in de problemen kom, staat de staat achter mij.
‘Absoluut niet.’
Heb je nog wel eens iets gehoord van een politicus die zich afvroeg hoe het met je gaat?
‘Nee. VVD en PVV wilden wel mijn werk in hun vrijdenkersruimte in de Tweede Kamer, maar dat vond ik te partijpolitiek. Ik heb er ook niet zo’n behoefte aan. En ik ga er niet om smeken.’
Ga je bij jezelf na: zie ik het nog scherp of haal ik me dingen in mijn hoofd?
‘Dan moet je het gewoon vergelijken met de situatie van Geert Wilders. Of Afshin Ellian. Of anderen. Zijn wij allemaal niet goed in ons hoofd? Ja. Dat zou kunnen. Als ik dat soort dingen hoor, denk ik: we zijn terug in de periode vóór de Renaissance. Als je een beetje afwijkende mening hebt, beschuldigen ze jou van van alles.’
Met een glimlach: ‘Theo van Gogh is denk ik ook heel paranoïde geweest. Er is ook niks gebeurd met hem. Hij leeft volgens mij nog. Hij loopt gewoon rond, maar wij zijn in een waan.’
Word je er vaak van beschuldigd dat je Wilders in de kaart speelt?‘
Heel vaak. Dat is het eerste dat mensen denken bij kritiek op de islam.’
Je bent net als hij heel negatief over de islam.
‘Negatief? Nee. Heel realistisch, zou ik zeggen. En kritisch. Ik denk dat de islam steeds beschavingen heeft verwoest. Waar de islam gaat, verwoest zij kunst en cultuur. Dat zien wij ook nu.’
Moet je alles over de islam zeggen? Is dat niet, zoals sommigen betogen, de brandende sigaret in het kruitdepot?
‘Als wij zo denken komt er nooit verandering, nooit verlichting. Het maakt mij een beetje cynisch en verdrietig. Dat onbegrip. Dat kan ik niet accepteren. Waarom vergeet het Westen zijn verleden zo snel? Over het christendom mag je zeggen wat je wilt en je wordt toch niet bedreigd. Waarom gunnen ze ons niet ook zo’n verlichting?’
Wat is het verschil tussen jou en Wilders?
‘We hebben behoefte aan een intelligentere PVV. Wij wonen in een moderne maatschappij dus wij moeten uitgaan van de rechten van het individu. Dan kunnen we niet zeggen: wij trekken meisjes met een hoofddoek uit de bus. Maar wij kunnen wel zeggen: als ik op het stadhuis kom en naar een balie ga, wil ik een neutraal beeld hebben. Dus dan wil ik niet dat daar een meisje met hoofddoek zit.’
‘Voor de manier waarop je dat bereikt, geloof ik meer in cultuur. De oplossing moet meer uit de filosofie en de geschiedenis komen. Dan gaan wij mooie veranderingen op gang brengen. Maar wat de PVV doet, zorgt alleen maar voor een golf van antipathie. Als Wilders alleen was zou ik erover denken op hem te stemmen, maar met de PVV eromheen: nee. De laatste keer heb ik D66 gestemd. Ik zag er een paar intelligente koppen tussen. Alexander Pechtold vind ik wel sympathiek, misschien door zijn geschiedenis in de kunst, als veilingmeester.’
Maar Pechtold verzet zich tegen het al te hard inhakken op de islam. Dankzij beter onderwijs en werk komt het met de integratie volgens hem wel goed.
‘Ja, misschien heb ik me vergist. Ik heb hem een keer horen spreken over de vrijheid van het individu en dat sprak me aan, maar ik geloof niet dat D66 ons kan beschermen tegen de islamisering en dat moet wel echt gebeuren. Als ik ergens een afspraak heb, bijvoorbeeld met een ambtenaar, en de secretaresse heeft een hoofddoek, dan word ik echt angstig.’
Maar die secretaresse heeft met enige dreiging hoogstwaarschijnlijk niets te maken.
‘Als je de islam kent, weet je dat een moslim zijn geloof boven alles plaatst. Mijn vertrouwen is dan totaal weg.’
Jij kunt eigenlijk geen enkele moslim vertrouwen.
‘Ik zou niet willen dat een moslim over mijn lot beslist, nee. Dat die macht heeft in de overheid.’
Maar dat is zo, in Nederland. Rotterdam heeft een islamitische burgemeester Ahmed Aboutaleb.
‘Ik kan me daar niet veilig voelen. Ik kan me er als vrouw niet beschermd voelen.’
Aboutaleb zegt dat hij wel voor gelijke rechten van vrouwen is. Net als moslims in de Tweede Kamer, zoals Ahmed Marcouch van de PvdA of Tofik Dibi van GroenLinks.
‘Ik wéét niet of zo iemand als Dibi uiteindelijk zijn geloof vóór laat gaan. Hij is volgens mij behoorlijk uitgeburgerd als moslim. Maar ik heb geen vertrouwen in ze, dat is waar.’
Projecteer je je Iraanse ervaring niet te veel op Nederland?
‘Ik zie hier jonge Marokkanen die veel geloviger zijn dan jonge Iraniërs. Ik ben verrast dat de tweede, derde generatie zo gelovig is. Zij zéggen dat zij hun geloof boven alles stellen. Dat moeten wij aannemen.’
Ben je, nu je niet in het openbaar verschijnt, jezelf aan het censureren?
‘Ik ben mijzelf aan het vernietigen. Dat is niet alleen censureren. Als je de kunst weghaalt van een kunstenaar, de wereld voor haar zo klein maakt, dat voelt als vernietigen. Ik besta niet als kunstenaar, ik besta niet als een intelligente ziel of een opiniemaker of iemand die iets te vertellen heeft in deze maatschappij. Ik heb een fysiek leven, een fysieke aanwezigheid in de maatschappij. Maar echt niet een artistieke aanwezigheid. Dat doet zo veel pijn en neemt van mij zo veel weg en kost mij zo veel energie om te accepteren of te laten rusten – soms lijkt het echt op zelfvernietiging.’
Dat is drie jaar zelfvernietiging.
‘Ja.’
Maar je ziet…
Lachend: ‘Ik zie er goed uit!’ Dan: ‘Het kost mij zo veel strijd om mijzelf een beetje boven dat verdriet en vooral de frustratie uit te tillen. Ik geef de strijd niet op. Ik ben niet van mening veranderd. Ik heb geen spijt. Er is ook wel leven in mij. Maar ik moet hard werken om uit het verdriet te komen en de klap te verwerken die ik heb gekregen: dat de westerse maatschappij niet zo vrij is als ik dacht. Dit hele verhaal heeft echt mijn hele leven beïnvloed. Ik heb in Iran ook veel meegemaakt, maar het verschil is dat ik hier zo optimistisch was.’
‘Je ziet dat de hele wereld door de islam wordt beïnvloed. Ik voel mij als vrij mens echt bedreigd. En als vrouw. Als een vrouw kritiek geeft op de islam is het drie keer erger. Vrouwen worden niet vergeven. Vrouwen worden gestenigd. Een vrouw moet je anders, heftig behandelen. Religies zijn controlesystemen van mannen. God is ook altijd een man.’
‘Een enorme tegenstelling waarmee ik worstel is ook: aan de ene kant geloof ik dat ik de islamisering moet bestrijden. Aan de andere kant maak ik mij zorgen over de situatie van moslims in Nederland: dat zij niet worden gediscrimineerd, geen rotleven krijgen. Ik wil hen niet als tweederangsburger zien. Helemaal niet.’
‘De beste keus voor de politiek is denk ik toch om moslimimmigranten niet binnen te laten. Want als zij binnen zijn, moeten wij hen gelijk behandelen. Als je ze niet binnenlaat, ben je niet voor ze verantwoordelijk en je wordt ook niet beschadigd door ze. Dat lijkt mij het beste.’
En mensen als jij dan?
‘Oké, misschien moeten we uit moslimlanden alleen vrouwen, kinderen en homo’s binnenlaten.’
Is er een situatie te bedenken waarin jij nu in Nederland weer normaal zou werken?
‘Niet dichtbij. Het is niet realistisch dat ik morgen op de Dam mijn werk ga tonen.’
Zou je het dan doen als je zonodig werd beschermd?
‘Ja, absoluut. Dit is ook geen optie voor mijn hele leven. Het is een tijdelijke oplossing dat ik dacht minder te moeten optreden.’
Weet je dan hoe lang je dit wilt laten duren?
‘Nee.’
Je zegt tegen jezelf: het is niet voor altijd.
‘Ja, absoluut.’
Maar misschien is het wel voor altijd?
‘Ja.’
Maar als je dat zegt, geef je het op?
‘Dan wordt het heel moeilijk.’
Neem je jezelf iets kwalijk?
‘Ja.’
Wat dan?
Zacht: ‘Misschien moest ik toch optreden in het openbaar. Ook als ik zou worden vermoord of zo.’
Maar het is toch logisch en begrijpelijk dat je geen gevaar wilt lopen?
‘Nee, ik denk dat het logisch is dat een mens voor zijn idealen gaat. Ook als het zijn leven kost.’
Vind je het zwak van jezelf?
‘Ja, dat zou je wel kunnen zeggen. Ik denk dat een ontwikkeld mens een verzameling van tegenstellingen is. Ik kan goed uitleggen waarom ik deze keus maak en ik kan er heel goed kritiek op hebben.’
Het is haar goed bevallen om in ieder geval haar verhaal te vertellen, zegt ze. Misschien gaat ze dat toch meer doen.
Wat moeten we niet vergeten?, ook autochtonen worden niet beschermd als ze met de dood worden bedreigd, is het erger als het een allochtoon is?
De topictitel doet me denken aan oorlogsslachtoffers van de 2e wereld oorlog,onder meer de joden, homosexuelen maar ook mensen die voor de duitsers moesten werken in kampen en hun leven niet zeker waren als ze bijv geen schoorstenen konden maken zoals mijn vader en vele muziekanten waarvan de handen voorgoed verpest waren,mijn vader heeft gedwongen naar executie's moeten kijken,als hij niet keek werd hij zelf doodgeschoten,dus hoezo kom je ineens met : op dat we niet vergeten waarom jat je dat van mensen die het toekomen?
zaterdag 26 februari 2011 om 06:18
Recent is de Wilders-cartoon van Joop.nl gehaald, na herhaalde bedreigingen. Advocaat Spong is bedreigd. Aanslagen op Moskeeën zijn aan de orde van de dag. De ene na de andere extreem rechtse rakker blijkt wapens te verzamelen zonder de vereiste papieren, om het maar even eufemistisch te zeggen.
Kortom: Nederland heeft het moeilijk met zichzelf. Is dat het wat je wil zeggen, DS?
Kortom: Nederland heeft het moeilijk met zichzelf. Is dat het wat je wil zeggen, DS?
zaterdag 26 februari 2011 om 07:36
Ik vind het een indrukwekkend artikel, ze voert in stilte haar strijd voort. Dat soort mensen worden hier inderdaad niet gezien. Ik vind het een heel slechte zaak dat ze niet wat meer bescherming krijgt, al was het maar eerst die alarmknop. Ik vind haar heel moedig. Dat alternatieve verhaal van het paradijs, dat zou onder Christenen ook een hoop stof doen opwaaien, het is heel vernieuwend en wel de toekomst denk ik.
zaterdag 26 februari 2011 om 08:20
Hera is bang. En men was haar vergeten. Ze heeft nieuw werk gemaakt, zegt ze, maar kan het niet laten zien. Ze heeft veel gereisd, en geshopt, maar waar ze dat van heeft betaald, dat is geheim.
Ze ziet zichzelf als lid van een 'moderne' maatschappij, waarin mensen het recht hebben zich als individu te manifesteren, maar dat recht is dan weer niet voorbehouden aan iemand die aan de balie bij een Gemeentehuis werkt, vindt ze. Want dan is het kennelijk confronterend als iemand er niet 'neutraal' uitziet? En dat is dan een voorbeeld van wat een 'intelligentere PVV' te bieden zou moeten hebben.
Sorry, maar ik zie nog steeds een geflipte, mislukte 'kunstenares' die het moet hebben van een marketingverhaal als vervolgde medemens. Ik vond haar werk 'plat', artistieke pulp. Anderen mogen het prachtig vinden, en hun huis ermee vol hangen. Maar kennelijk staan de kopers niet in de rij. Dus krijgen we weer zo'n jankverhaal. Triest.
Ze ziet zichzelf als lid van een 'moderne' maatschappij, waarin mensen het recht hebben zich als individu te manifesteren, maar dat recht is dan weer niet voorbehouden aan iemand die aan de balie bij een Gemeentehuis werkt, vindt ze. Want dan is het kennelijk confronterend als iemand er niet 'neutraal' uitziet? En dat is dan een voorbeeld van wat een 'intelligentere PVV' te bieden zou moeten hebben.
Sorry, maar ik zie nog steeds een geflipte, mislukte 'kunstenares' die het moet hebben van een marketingverhaal als vervolgde medemens. Ik vond haar werk 'plat', artistieke pulp. Anderen mogen het prachtig vinden, en hun huis ermee vol hangen. Maar kennelijk staan de kopers niet in de rij. Dus krijgen we weer zo'n jankverhaal. Triest.
zaterdag 26 februari 2011 om 09:04
quote:Is het moeilijk om onderscheid te maken tussen echte dreiging en je eigen angst? vroeg de journalist tijdens het interview aan Hera.
Eerlijk gezegd vroeg ik me dat ook tijdens het lezen van het interview af.
quote:[...]nu, in de huidige maatschappij, moet je het als kunstenaar blijkbaar nergens over hebben.’ [zegt Hera]
Het kan ook dat sommigen je werk gewoon niet goed vinden.
‘Dat is ook zo. In de kunst is alles zo ongrijpbaar, ze kunnen zich er op allerlei manieren uit praten.’Tja, zo lust ik er nog wel meer.
Eerlijk gezegd vroeg ik me dat ook tijdens het lezen van het interview af.
quote:[...]nu, in de huidige maatschappij, moet je het als kunstenaar blijkbaar nergens over hebben.’ [zegt Hera]
Het kan ook dat sommigen je werk gewoon niet goed vinden.
‘Dat is ook zo. In de kunst is alles zo ongrijpbaar, ze kunnen zich er op allerlei manieren uit praten.’Tja, zo lust ik er nog wel meer.
zaterdag 26 februari 2011 om 09:28
Ik vind het een triest verhaal.
Jaap, het maakt niet uit of jij haar kunst kunt waarderen of niet. Dat interesseert niemand iets. Het gaat erom dat zij haar kunst moet kunnen vertonen. En als je haar verhaal leest, lees je dat ze al jaren under cover leeft, en nu op een punt is gekomen dat ze denkt: ik ga weer echt leven, ook al kost het me dat leven.
Jij vindt dat dan een jankverhaal dat om commerciele redenen is bedacht. Daar ken ik er ook een van: de Joop.nl plaatst vlak voor de PS verkiezingen een walgelijke cartoon over Wilders. Wilders voelt zich aangesproken, en zegt dat hij niet meer bij VARA op bezoek komt. Dat is zijn goed recht. Daarbij benadrukt hij dat de tekenaar vooral kan blijven maken wat hij wil, en dat van hem die cartoon niet weg hoeft, alleen dat hij ook niet verplicht is met bij de VARA te komen debatteren.
Vervolgens komen er bedreigingen aan het adres van de VARA, en ipv echt dapper te zijn en te zeggen: "we laten de cartoons staan, wij zwichten niet, maar bewaken onze mensen" doet de VARA huilie huilie en haalt ze weg.
Als jij nu de bedreigingen aan de VARA en jegens moskeeen aan de PVV-ers in NL wil toeschrijven, ga je gang, aan wie mogen wij dan de bedreigingen jegens andere cartoonisten en politici die islamkritiek hebben toeschrijven?
Bovendien blijkt uit de bijlage van het interview ook (zoals te lezen in De Pers) dat er nog mensen zijn bij wie je kunt onderduiken in NL: Hans Teeuwen. Meer held dan Youp en Freek.
Jaap, het maakt niet uit of jij haar kunst kunt waarderen of niet. Dat interesseert niemand iets. Het gaat erom dat zij haar kunst moet kunnen vertonen. En als je haar verhaal leest, lees je dat ze al jaren under cover leeft, en nu op een punt is gekomen dat ze denkt: ik ga weer echt leven, ook al kost het me dat leven.
Jij vindt dat dan een jankverhaal dat om commerciele redenen is bedacht. Daar ken ik er ook een van: de Joop.nl plaatst vlak voor de PS verkiezingen een walgelijke cartoon over Wilders. Wilders voelt zich aangesproken, en zegt dat hij niet meer bij VARA op bezoek komt. Dat is zijn goed recht. Daarbij benadrukt hij dat de tekenaar vooral kan blijven maken wat hij wil, en dat van hem die cartoon niet weg hoeft, alleen dat hij ook niet verplicht is met bij de VARA te komen debatteren.
Vervolgens komen er bedreigingen aan het adres van de VARA, en ipv echt dapper te zijn en te zeggen: "we laten de cartoons staan, wij zwichten niet, maar bewaken onze mensen" doet de VARA huilie huilie en haalt ze weg.
Als jij nu de bedreigingen aan de VARA en jegens moskeeen aan de PVV-ers in NL wil toeschrijven, ga je gang, aan wie mogen wij dan de bedreigingen jegens andere cartoonisten en politici die islamkritiek hebben toeschrijven?
Bovendien blijkt uit de bijlage van het interview ook (zoals te lezen in De Pers) dat er nog mensen zijn bij wie je kunt onderduiken in NL: Hans Teeuwen. Meer held dan Youp en Freek.
zaterdag 26 februari 2011 om 09:59
zaterdag 26 februari 2011 om 10:02
quote:jaap schreef op 26 februari 2011 @ 09:59:
[...]
Ik vind het ook een triest verhaal. 'Would-be' kunstenares maakt het artistiek niet waar. En zoekt daarom haar toevlucht tot theater. Triest inderdaad.Het zegt mij genoeg dat je meteen "ad hominems" nodig hebt om de kunstenares in een bepaald daglicht te zetten.
[...]
Ik vind het ook een triest verhaal. 'Would-be' kunstenares maakt het artistiek niet waar. En zoekt daarom haar toevlucht tot theater. Triest inderdaad.Het zegt mij genoeg dat je meteen "ad hominems" nodig hebt om de kunstenares in een bepaald daglicht te zetten.
zaterdag 26 februari 2011 om 10:20
quote:marnie1 schreef op 26 februari 2011 @ 10:02:
Het zegt mij genoeg dat je meteen "ad hominems" nodig hebt om de kunstenares in een bepaald daglicht te zetten.Helemaal niet! Haar bijdrage werd op enig moment niet tentoongesteld, omdat het niet aan de artistieke verwachtingen voldeed, waarna mevrouw Hera er een politieke draai aan gaf. Maar haar foto's waren prullen, vanuit artistiek oogpunt bekeken. Geen bijzondere belichting. Geen toegevoegde waarde. Alleen die opzettelijke provocatie. Meer zoals dat affiche van de PSP in de jaren zeventig, of Phil Bloom bij Hoepla. Bewust shockerend. Maar kunst? Hou toch op! Laat dat mens iets nuttigs gaan doen met haar leven, inplaats van dromen over een alarmknop in huis.
Het zegt mij genoeg dat je meteen "ad hominems" nodig hebt om de kunstenares in een bepaald daglicht te zetten.Helemaal niet! Haar bijdrage werd op enig moment niet tentoongesteld, omdat het niet aan de artistieke verwachtingen voldeed, waarna mevrouw Hera er een politieke draai aan gaf. Maar haar foto's waren prullen, vanuit artistiek oogpunt bekeken. Geen bijzondere belichting. Geen toegevoegde waarde. Alleen die opzettelijke provocatie. Meer zoals dat affiche van de PSP in de jaren zeventig, of Phil Bloom bij Hoepla. Bewust shockerend. Maar kunst? Hou toch op! Laat dat mens iets nuttigs gaan doen met haar leven, inplaats van dromen over een alarmknop in huis.
zaterdag 26 februari 2011 om 10:38
De reactie op haar kunst maakt in elk geval weer glashelder hoe onderontwikkeld dat radicale moslimvolk vandaag de dag nog steeds is.
Laat ze eerst eens 400 jaar extra ontwikkeling meemaken voordat we met open armen nog meer islamisering toestaan.
Stel je voor, een tijdmachine haalt mensen uit de middeleeuwen naar nu. Dat gaat ook niet zo lekker integreren he?
Laat ze eerst eens 400 jaar extra ontwikkeling meemaken voordat we met open armen nog meer islamisering toestaan.
Stel je voor, een tijdmachine haalt mensen uit de middeleeuwen naar nu. Dat gaat ook niet zo lekker integreren he?
zaterdag 26 februari 2011 om 10:39
Je mist het punt weer eens Jaap. En vermoedelijk weer opzettelijk want het past niet in jouw straatje. Zo dom ben je nou ook weer niet; je weet best dat jouw mening over de kwaliteit van haar kunst totaal niet relevant is.
Het gaat namelijk niet om jouw mening over de kunst van mevrouw; het gaat om de bedreigingen. En als jij denkt dat die bedreigingen niet reëel zijn dan denk je vermoedelijk ook dat Theo van Gogh nog leeft.
En dat Kurt Westergaard geen beveiliging nodig heeft. En Salman Rushdie ook niet. Of Hirsi Ali. Allemaal piepers en aanstellers net als Sooreh Hera. En als er een wordt afgeslacht zijn we geschokt, verklaren we dat het een daad is van een gestoorde eenling, en gaan we vroom vooraan zitten bij de herdenkingsdienst. En uiteraard roepen dat dit toch echt niet kan, en dat we zo niet met elkaar moeten omgaan. Oh ja, en thee drinken in de moskee, natuurlijk. Bij de nabestaanden laten we ons niet zien, als bestuurders. Nergens voor nodig.
Want eigenlijk komt het ons wel goed uit als er weer zo'n onruststoker verdwijnt al is het middel wel wat grof.
En de VARA is inderdaad een stelletje lafbekken trouwens.
Die hadden die Wilders cartoon moeten laten staan, desnoods beveiliging regelen en iedereen aanklagen die doodsbedreigingen uit.
(persoonlijk zou ik overigens liever 1000 doodsbedreigingen ontvangen vanuit de GeenStijl en/of PVV hoek, dan 1 uit de hoek van radicale moslims van het kaliber Sharia4Belgium of de Hofstadgroep. Maar ieder mag zich vrij voelen om daar geheel anders over te denken)
We zitten inderdaad in moeilijkheden in Nederland als we ons door bedreigingen door geteisem van welk allooi dan ook de wet laten voorschrijven, en die kant gaan we wel steeds meer op. Lafbekken met een rubberen ruggegraat zijn we aan het worden.
Het gaat namelijk niet om jouw mening over de kunst van mevrouw; het gaat om de bedreigingen. En als jij denkt dat die bedreigingen niet reëel zijn dan denk je vermoedelijk ook dat Theo van Gogh nog leeft.
En dat Kurt Westergaard geen beveiliging nodig heeft. En Salman Rushdie ook niet. Of Hirsi Ali. Allemaal piepers en aanstellers net als Sooreh Hera. En als er een wordt afgeslacht zijn we geschokt, verklaren we dat het een daad is van een gestoorde eenling, en gaan we vroom vooraan zitten bij de herdenkingsdienst. En uiteraard roepen dat dit toch echt niet kan, en dat we zo niet met elkaar moeten omgaan. Oh ja, en thee drinken in de moskee, natuurlijk. Bij de nabestaanden laten we ons niet zien, als bestuurders. Nergens voor nodig.
Want eigenlijk komt het ons wel goed uit als er weer zo'n onruststoker verdwijnt al is het middel wel wat grof.
En de VARA is inderdaad een stelletje lafbekken trouwens.
Die hadden die Wilders cartoon moeten laten staan, desnoods beveiliging regelen en iedereen aanklagen die doodsbedreigingen uit.
(persoonlijk zou ik overigens liever 1000 doodsbedreigingen ontvangen vanuit de GeenStijl en/of PVV hoek, dan 1 uit de hoek van radicale moslims van het kaliber Sharia4Belgium of de Hofstadgroep. Maar ieder mag zich vrij voelen om daar geheel anders over te denken)
We zitten inderdaad in moeilijkheden in Nederland als we ons door bedreigingen door geteisem van welk allooi dan ook de wet laten voorschrijven, en die kant gaan we wel steeds meer op. Lafbekken met een rubberen ruggegraat zijn we aan het worden.
Polygamie = intensieve vrouwhouderij
zaterdag 26 februari 2011 om 10:40
quote:_jessie_ schreef op 26 februari 2011 @ 02:10:
Kon dit nu echt niet ingekort? Dit is niet leesbaar, plus je eigen mening staat er niet in, alleen een copy paste van een interview....
Wil je reacties, doe er dan aub een béétje moeite voor!
Ik heb bewust niet direkt mijn mening neergezet: ik vond het interview al veelzeggend genoeg.
Wel heb ik de moeite gedaan om terwillle van de leesbaarheid alle vragen cursief te maken en alle uitspraken van Soore Hera vet af te drukken.
Als het jou vervolgens al te veel moeite is om het interview door te lezen "omdat je het niet leesbaar vindt", ga dan maar lekker weer GTST kijken, of BZV.
Kon dit nu echt niet ingekort? Dit is niet leesbaar, plus je eigen mening staat er niet in, alleen een copy paste van een interview....
Wil je reacties, doe er dan aub een béétje moeite voor!
Ik heb bewust niet direkt mijn mening neergezet: ik vond het interview al veelzeggend genoeg.
Wel heb ik de moeite gedaan om terwillle van de leesbaarheid alle vragen cursief te maken en alle uitspraken van Soore Hera vet af te drukken.
Als het jou vervolgens al te veel moeite is om het interview door te lezen "omdat je het niet leesbaar vindt", ga dan maar lekker weer GTST kijken, of BZV.
Polygamie = intensieve vrouwhouderij
zaterdag 26 februari 2011 om 10:46
quote:ronniemitchel schreef op 26 februari 2011 @ 04:09:
[...]
Wat moeten we niet vergeten?, ook autochtonen worden niet beschermd als ze met de dood worden bedreigd, is het erger als het een allochtoon is?
De topictitel doet me denken aan oorlogsslachtoffers van de 2e wereld oorlog,onder meer de joden, homosexuelen maar ook mensen die voor de duitsers moesten werken in kampen en hun leven niet zeker waren als ze bijv geen schoorstenen konden maken zoals mijn vader en vele muziekanten waarvan de handen voorgoed verpest waren,mijn vader heeft gedwongen naar executie's moeten kijken,als hij niet keek werd hij zelf doodgeschoten,dus hoezo kom je ineens met : op dat we niet vergeten waarom jat je dat van mensen die het toekomen?In die tijd werden ook kunstenaars die zg. Entartete Kunst maakten, vervolgd en onderdrukt. En die kant lijken we nu weer op te gaan. Ik vind "opdat we niet vergeten" dus zeer toepasselijk en ik neem er geen syllabe van terug. Denk er nog maar eens over na.
[...]
Wat moeten we niet vergeten?, ook autochtonen worden niet beschermd als ze met de dood worden bedreigd, is het erger als het een allochtoon is?
De topictitel doet me denken aan oorlogsslachtoffers van de 2e wereld oorlog,onder meer de joden, homosexuelen maar ook mensen die voor de duitsers moesten werken in kampen en hun leven niet zeker waren als ze bijv geen schoorstenen konden maken zoals mijn vader en vele muziekanten waarvan de handen voorgoed verpest waren,mijn vader heeft gedwongen naar executie's moeten kijken,als hij niet keek werd hij zelf doodgeschoten,dus hoezo kom je ineens met : op dat we niet vergeten waarom jat je dat van mensen die het toekomen?In die tijd werden ook kunstenaars die zg. Entartete Kunst maakten, vervolgd en onderdrukt. En die kant lijken we nu weer op te gaan. Ik vind "opdat we niet vergeten" dus zeer toepasselijk en ik neem er geen syllabe van terug. Denk er nog maar eens over na.
Polygamie = intensieve vrouwhouderij
zaterdag 26 februari 2011 om 10:48
Ik ben het bijna met je eens Sim, maar ook eens met Jaap.
De kunst van die dame vind ik ook afschuwelijk. Ik zou het niet boven de bank hangen. Maar wat zij wel doet is de discussie aanzwengelen. Dat maakt haar in mijn ogen niet een kunstenares, maar iemand die een discussie losmaakt (met lelijke plaatjes).
Daarnaast ben ik het eens met Jaap dat dit stuk leest alsof zij een geflopte kunstenares is en de marketing wel goed kan gebruiken. Daar is zij niet alleen in.
"Stel je voor, een tijdmachine haalt mensen uit de middeleeuwen naar nu."
Die zin is heel erg slim en ik ga hem meteen jatten van je, met jouw welnemen. Misschien interpreteer ik die anders dan jij die bedoeld, maar hij past fantastisch in mijn presentatie over kinderarbeid in derde wereld landen. Thanks!
De kunst van die dame vind ik ook afschuwelijk. Ik zou het niet boven de bank hangen. Maar wat zij wel doet is de discussie aanzwengelen. Dat maakt haar in mijn ogen niet een kunstenares, maar iemand die een discussie losmaakt (met lelijke plaatjes).
Daarnaast ben ik het eens met Jaap dat dit stuk leest alsof zij een geflopte kunstenares is en de marketing wel goed kan gebruiken. Daar is zij niet alleen in.
"Stel je voor, een tijdmachine haalt mensen uit de middeleeuwen naar nu."
Die zin is heel erg slim en ik ga hem meteen jatten van je, met jouw welnemen. Misschien interpreteer ik die anders dan jij die bedoeld, maar hij past fantastisch in mijn presentatie over kinderarbeid in derde wereld landen. Thanks!
zaterdag 26 februari 2011 om 11:19
quote:Donkeyshot schreef op 26 februari 2011 @ 10:46:
[...]
In die tijd werden ook kunstenaars die zg. Entartete Kunst maakten, vervolgd en onderdrukt. En die kant lijken we nu weer op te gaan. [...]
Hm. Het ging toch niet over kunst?
Als het daar wel over gaat, dan ben ik het eens met Jaap: die mevrouw maakt geen kunst, maar pamfletten. Niks mis met pamfletten, maar het is geen kunst.
[...]
In die tijd werden ook kunstenaars die zg. Entartete Kunst maakten, vervolgd en onderdrukt. En die kant lijken we nu weer op te gaan. [...]
Hm. Het ging toch niet over kunst?
Als het daar wel over gaat, dan ben ik het eens met Jaap: die mevrouw maakt geen kunst, maar pamfletten. Niks mis met pamfletten, maar het is geen kunst.
zaterdag 26 februari 2011 om 11:36
quote:waranaka schreef op 26 februari 2011 @ 11:19:
[...]
Hm. Het ging toch niet over kunst?
Als het daar wel over gaat, dan ben ik het eens met Jaap: die mevrouw maakt geen kunst, maar pamfletten. Niks mis met pamfletten, maar het is geen kunst.
Nog maar een keer dan: het gaat om doodsbedreigingen. Of je wordt bedreigd wegens echte of vermeende, goede of slechte, provocerende of pamfletterende kunst (of wat er voor door wil gaan) is niet relevant. Kunst (of Jaap het nou mooi vindt of niet) is een bijzondere manier van vrijheid van meningsuiting en die mag niet de mond worden gesnoerd door bedreigingen. Of het nou gaat om homo-erotische Islam afbeeldingen of een cartoon van Wilders als kampbeul. Je mag het smakeloos vinden maar je mag de maker of de publiceerder niet met de dood bedreigen.
Ik vind het zelfs raar en zorgwekkend dat ik dat blijkbaar moet uitleggen. We zijn echt aan het afglijden.
[...]
Hm. Het ging toch niet over kunst?
Als het daar wel over gaat, dan ben ik het eens met Jaap: die mevrouw maakt geen kunst, maar pamfletten. Niks mis met pamfletten, maar het is geen kunst.
Nog maar een keer dan: het gaat om doodsbedreigingen. Of je wordt bedreigd wegens echte of vermeende, goede of slechte, provocerende of pamfletterende kunst (of wat er voor door wil gaan) is niet relevant. Kunst (of Jaap het nou mooi vindt of niet) is een bijzondere manier van vrijheid van meningsuiting en die mag niet de mond worden gesnoerd door bedreigingen. Of het nou gaat om homo-erotische Islam afbeeldingen of een cartoon van Wilders als kampbeul. Je mag het smakeloos vinden maar je mag de maker of de publiceerder niet met de dood bedreigen.
Ik vind het zelfs raar en zorgwekkend dat ik dat blijkbaar moet uitleggen. We zijn echt aan het afglijden.
Polygamie = intensieve vrouwhouderij
zaterdag 26 februari 2011 om 11:39
Nog even terugkomend op die 'Entartete Kunst' en meer ter informatie:
Entartete Kunst is een beruchte Duitse term die tijdens het Derde Rijk in Duitsland (1933-1945) werd gebruikt om daarmee de vermeende ontsporing van de moderne, vooral van de avant-garde kunst aan te geven. Het betekent in het Nederlands "ontaarde kunst", daarbij refererend aan de door het nationaalsocialistische regime wel esthetisch en moreel juist geachte "Arische" kunst. Het betrof een campagne van de NSDAP om de Duitse kunstwereld onder haar controle brengen, zodat deze voor propagandistische doeleinden van de staat kon worden ingezet.
De NSDAP was dus erg vóór het inzetten van 'kunst' als pamflet. Zij maakten daarmee 'kunst' plat, haalden iedere gelaagdheid eruit en verbanden iedere vorm van vrije expressie. Er was, in feite, geen kunst meer aan.
Entartete Kunst is een beruchte Duitse term die tijdens het Derde Rijk in Duitsland (1933-1945) werd gebruikt om daarmee de vermeende ontsporing van de moderne, vooral van de avant-garde kunst aan te geven. Het betekent in het Nederlands "ontaarde kunst", daarbij refererend aan de door het nationaalsocialistische regime wel esthetisch en moreel juist geachte "Arische" kunst. Het betrof een campagne van de NSDAP om de Duitse kunstwereld onder haar controle brengen, zodat deze voor propagandistische doeleinden van de staat kon worden ingezet.
De NSDAP was dus erg vóór het inzetten van 'kunst' als pamflet. Zij maakten daarmee 'kunst' plat, haalden iedere gelaagdheid eruit en verbanden iedere vorm van vrije expressie. Er was, in feite, geen kunst meer aan.
zaterdag 26 februari 2011 om 11:51
quote:Donkeyshot schreef op 26 februari 2011 @ 11:36:
[...]
Nog maar een keer dan: het gaat om doodsbedreigingen. Of je wordt bedreigd wegens echte of vermeende, goede of slechte, provocerende of pamfletterende kunst (of wat er voor door wil gaan) is niet relevant.
Kunst [...] is een bijzondere manier van vrijheid van meningsuiting en die mag niet de mond worden gesnoerd door bedreigingen. Of het nou gaat om homo-erotische Islam afbeeldingen of een cartoon van Wilders als kampbeul. Je mag het smakeloos vinden maar je mag de maker of de publiceerder niet met de dood bedreigen.
Tja. Jij hebt het over kunstenaars die bedreigd worden. Terwijl die 'kunstenaars' zelf een en ander door elkaar halen. Deze dame maakt geen kunst, maar wil graag een pamflet maken. Om die reden is haar werk niet tentoongesteld in een museum.
Nu is deze mevrouw boos, omdat zij denkt dat het museum haar werk niet tentoonstelt omdat het museum bang zou zijn voor bedreigingen.
De mevrouw geeft dus een draai aan haar verhaal die niet klopt. Dat maakt de hele kwestie omtrent deze vrouw en haar werk een lastig geval om af te doen met 'kijk eens hoe die mevrouw bedreigd wordt om wat ze maakt'.
Natuurlijk mogen mensen niet bedreigd worden om de ideeën die zij hebben of de pamfletten die zij maken. Dat staat buiten kijf. Maar de oorsprong van de publiciteit omtrent deze vrouw lag anders dan jij (en zij) nu schetst. Haar werk wordt niet goed genoeg geacht om tentoon te stellen. En zij wil graag denken dat men haar werk niet dúrft tentoon te stellen.
quote:Ik vind het zelfs raar en zorgwekkend dat ik dat blijkbaar moet uitleggen. We zijn echt aan het afglijden.Voorzover ik kan zien, vindt iedereen dat bedreigingen niet kunnen en niet mogen.
[...]
Nog maar een keer dan: het gaat om doodsbedreigingen. Of je wordt bedreigd wegens echte of vermeende, goede of slechte, provocerende of pamfletterende kunst (of wat er voor door wil gaan) is niet relevant.
Kunst [...] is een bijzondere manier van vrijheid van meningsuiting en die mag niet de mond worden gesnoerd door bedreigingen. Of het nou gaat om homo-erotische Islam afbeeldingen of een cartoon van Wilders als kampbeul. Je mag het smakeloos vinden maar je mag de maker of de publiceerder niet met de dood bedreigen.
Tja. Jij hebt het over kunstenaars die bedreigd worden. Terwijl die 'kunstenaars' zelf een en ander door elkaar halen. Deze dame maakt geen kunst, maar wil graag een pamflet maken. Om die reden is haar werk niet tentoongesteld in een museum.
Nu is deze mevrouw boos, omdat zij denkt dat het museum haar werk niet tentoonstelt omdat het museum bang zou zijn voor bedreigingen.
De mevrouw geeft dus een draai aan haar verhaal die niet klopt. Dat maakt de hele kwestie omtrent deze vrouw en haar werk een lastig geval om af te doen met 'kijk eens hoe die mevrouw bedreigd wordt om wat ze maakt'.
Natuurlijk mogen mensen niet bedreigd worden om de ideeën die zij hebben of de pamfletten die zij maken. Dat staat buiten kijf. Maar de oorsprong van de publiciteit omtrent deze vrouw lag anders dan jij (en zij) nu schetst. Haar werk wordt niet goed genoeg geacht om tentoon te stellen. En zij wil graag denken dat men haar werk niet dúrft tentoon te stellen.
quote:Ik vind het zelfs raar en zorgwekkend dat ik dat blijkbaar moet uitleggen. We zijn echt aan het afglijden.Voorzover ik kan zien, vindt iedereen dat bedreigingen niet kunnen en niet mogen.
