Middenschool, wie ook?

Door een ander topic bedacht ik me weer eens dat ik op een heel ander soort middelbare school heb gezeten dan de meeste andere mensen van mijn leeftijd.

Ik had namelijk het ongeluk om terecht te komen op het project dat het grandioost mislukt is van alle onderwijsvernieuwingen, namelijk De Middenschool.

Wie ook? En hoe vond je dat? Hoe kijk je er nu op terug? Had je liever ander onderwijs gevolgd? Waarom?

Vertel!

De Middenschool



Het vreemde taal onderwijs (vto) was onder minister Jos van Kemenade (in zijn eerste termijn 1973-1977) een bron van onrust, als we het boek Beeld van het Onderwijs (1988, AML van Wieringen e.a.) mogen geloven. 'In de Memorie van Antwoord, die niet meer door Van Veen maar door diens opvolgers Van Kemenade en Veerman in 1974 bij de Tweede Kamer werden ingediend, probeerden de bewindslieden tevergeefs de gerezen ongerustheid ten aanzien van het talenonderwijs in de brugklas weg te nemen. Hun kijk op de plaats van het Frans, dat naar hun mening alleen in een vwo-brugklas verplicht zou moeten zijn, riep veel protest op. Het waren niet in de laatste plaats die protesten die er tenslotte toe leidden dat het ontwerp van Van Veen […] begin 1975 in de ijskast verdween.'



Van Kemenade zal ook tot in lengte der dagen verbonden blijven aan het experiment van de Middenschool, een soort verlenging van de basisschool. Dit model zou verschillen tussen bevolkingsgroepen verkleinen door kinderen uit kansarme milieus te laten doorstromen naar hogere vormen van onderwijs. In ons land is de middenschool er nooit gekomen. Omdat het kabinet-Van Agt II uiteenspatte, doofde het concept van de Middenschool als een nachtkaars, in Finland bestaat een soortgelijk systeem, dat overigens zeer succesvol is.

2 De basisvorming.

Omstreeks 1960 presenteerde professor Van Heek een rapport op het jaarlijkse congres van de NOV, de Nederlandse OnderwijzersVereniging. Ik had het genoegen dat congres in Krasnapolsky als jong lid van de NOV bij te wonen, maar de draagwijdte van dit rapport werd mij niet duidelijk op dat moment. Uit dit rapport groeide de gedachte van de middenschool, het stok- en paradepaardje van de ABOP, de opvolger van de NOV, en de PvdA. Je moest het niet wagen je kritisch over de middenschool uit te laten, want je viel dan eigenlijk al buiten de club, het was vloeken in de kerk. Mede om die reden ben ik overgestapt van de ABOP naar het NGL. Dit was een onafhankelijke vakorganisatie, niet gelieerd aan een politieke partij of stroming, zoals de ABOP wel gelieerd was aan de PvdA. In Amsterdam was een communistisch lid, hij heette geloof ik Van de Muisenberg. Die liet zich nogal eens horen, maar werd dan zwaar onder vuur genomen. Logisch, want hij was communist en dus geen lid van de PvdA. Ik dwaal af. De middenschool is uiteindelijk niets meer geworden dan en gedachte. Er is er nog een in Lelystad geweest, maar landelijk is de middenschool nooit verwezenlijkt. De basisvorming was een sterk gereduceerde vorm van de middenschool en die is er dan na veel politiek gesteggel wel gekomen. Binnen tien, misschien zelfs vijf jaar, draaide de basisvorming op een mislukking uit. Hoe kwam dat? Er zijn meerdere redenen te noemen.

A. De achterliggende gedachte is dat alle mensen gelijk zijn. Op grond daarvan werden de brugklassen homogeen ingericht, dat wil zeggen dat leerlingen ongeacht de aanleg en de intelligentie in dezelfde klas werden geplaatst. Men verloor uit het oog dat alle mensen wel gelijkwaardig, maar niet gelijk zijn en dat aan verschillende geïnstrumenteerde leerlingen verschillende mogelijkheden moeten worden geboden. Ook de middenschool leed aan deze grondgedachte. Het gevolg was dat leerlingen ofwel boven hun niveau werden aangesproken en al gauw de moed opgaven, ofwel zich zaten te vervelen, omdat zij juist niet op hun mogelijkheden werden aangesproken. Individualisering is dan de enig juiste mogelijkheid, maar dat lukt met maximaal vijftien leerlingen in een klas, terwijl in de basisvorming vijfentwintig tot dertig leerlingen in een lokaal werden ondergebracht. De scholen zelf waren er niet van overtuigd dat uiteenlopende leerlingen in de zelfde klassen konden worden geplaatst en bleven vaak vasthouden aan het dakplanmodel: leerlingen werden op grond van resultaten op de basisschool en verwachtingen betreffende aanleg en intelligentie over de klassen verdeeld. Het grondprincipe van de basisvorming werd hiermee al verlaten.

B. Een tweede euvel was de budgettair-neutrale invoering van de basisvorming. Van docenten werd een andere instelling en houding gevraagd en dat vereiste bijscholing en begeleiding. Die kwamen niet, want het mocht niets meer kosten dan voor de basisvorming. Hierdoor werd de mislukking al ingebouwd.

C. Dan is er nog de inrichting van de eindtoetsen. Aan het eind van de basisvorming moesten de leerlingen getoetst worden. De opgaven werden net als die van de centrale eindexamens mavo, havo en vwo, centraal vervaardigd. Maar de scholen kregen van elke toets slechts één exemplaar, want er werd van hen verwacht dat zij zelf de opgaven zouden vermenigvuldigen. Dat hield in dat docenten uren stonden te kopiëren, want de conciërge deze taak te laten verrichten was meestal onbegonnen werk. Er werden onvoorstelbare hoeveelheden papier verwerkt. Natuurlijk liep dit spaak en net als later bij het studiehuis werd er van overheidswege gas teruggenomen. Er behoefde slechts in enkele vakken te worden getoetst. Omdat er geen enkele centrale toetsorganisatie was, werden de toetsen in veel gevallen helemaal niet meer afgenomen, of bij wijze van repetitie aan het eind van het jaar, als de docent van mening was dat de toets bruikbaar was.

Conclusie: een nieuwe structuur benadeelde de kwaliteit van het onderwijs in plaats van die te bevorderen. De basisvorming is vrij geruisloos uit het Nederlandse onderwijs verdwenen.

Dat dus.

Vréselijk! Allerlei vakken werden op 1 hoop geveegd, docenten wisten soms niet eens wat ze moesten doen.

Er werd amper gekeken naar wie jij was en wat je kon, nee alles moest met elkaar.

Soms stonden alle vakken in het kader van 1 thema en dan moest je aan het eind van dat thema een toneelstuk doen, dat was wel leuk.

Maar echt leren? Nope.

dat in combi met een super vrije school was niet goed voor HPL.

Ik heb een soort diploma dat ik de middenschool op Mavo4 niveau heb afgesloten. (nooit enig examen voor gedaan overigens)

Daarna ben ik naar HAVO4 gegaan (zelfde school) uiteindelijk van school gekickt.

MDGO-AW (nog zoiets) gedaan, niet afgerond, wel torenhoge cijfers. Zelfde geldt voor de opleiding Z. verpleegkundige.

Niet gestudeerd, wel veel trainingen en cursussen op HBO (+) niveau gedaan.

Wat ik het ergste vond; ik heb nooit geleerd om te leren. Huiswerk maken? Deden ze niet aan.

Die opleidingen in de zorg kwamen me aanwaaien, maar wat schrok ik toen ik op mijn 25e opeens een training volgde waar ik wel voor moest blokken