Actueel
alle pijlers
Crisis? Wie denkt ook: het loopt wel los?
woensdag 8 oktober 2008 om 12:42
Wie denkt ook dat het wel los loopt met die financiele crisis. Gék wordt ik van de doem-scenario's om mij heen. Alle collega's in mineur tijdens de lunch vanmiddag. "Oh, dit wordt nog erger dan de recessie van 1972". Mijn hemel, we praten elkaar gewoon een crisis aan!
Ik mag het leven graag van de zonnige kant zien (of misschien naief??) Volgens mij gaan we nu even door een rumoerige fase, maar als je gewoon blijft zitten en normaal blijft doen, dan is er niets aan de hand.
Nog meer positivo's in the house?
Ik mag het leven graag van de zonnige kant zien (of misschien naief??) Volgens mij gaan we nu even door een rumoerige fase, maar als je gewoon blijft zitten en normaal blijft doen, dan is er niets aan de hand.
Nog meer positivo's in the house?
woensdag 8 oktober 2008 om 14:05
Vasn mij hoeft een ander niet te lijden. Er werd gevraagd wie denkt dat het wel losloopt en ik denk dat en dat kan ik het best bekijken vanuit mijn eigen situatie. En daarnaast kun je alleen veel verliezen als je veel hebt en als je daarna nog een normaal leven kunt leiden dan is het toch ook prima. Dan maar minder luxe.
woensdag 8 oktober 2008 om 14:09
woensdag 8 oktober 2008 om 14:13
Wat deze crisis voor gevolgen heeft:
Het domino-effect
Door Michael Persson
gepubliceerd op 07 oktober 2008 10:42, bijgewerkt op 7 oktober 2008 11:46
Een jaar lang leek de crisis in de financiële wereld vooral een Amerikaans probleem, maar inmiddels regent het slachtoffers in Europa. Ook in Nederland is de huizenprijs aan het dalen en zijn de rentetarieven aan het stijgen. ‘De mensen hebben al minder vet op de botten.’
Als de kredietcrisis ergens goed voor is, dan is het voor de eindexamens Economie I. Instortende beurzen, een stijgende rente, gedwongen ontslagen, inflatie, een echte recessie: ideale stof voor een paar fijne opgaven over oorzaken en gevolgen in het moderne economische systeem. Leg uit hoe een stijging van x leidt tot een daling van y – dat werk.
Met als hamvraag: hoe kan het gebeuren dat een crisis in de financiële sector overslaat naar de reële economie? Waardoor gaan nationale inkomens door een paar onbetrouwbare hypotheken wereldwijd onderuit?
Want dat lijkt onvermijdelijk. Afgelopen vrijdag bleek de Amerikaanse werkgelegenheid het hardst gedaald in vijfenhalf jaar. De Amerikaanse inkoopmanagersindex, de graadmeter voor de industriële activiteit, daalde in september met recordsnelheid tot 43,5; de laagste stand sinds oktober 2001.
Het Europese consumentenvertrouwen bevindt zich eveneens op het laagste niveau sinds 2001, berichtte Brussel. Verfbedrijf AkzoNobel ontslaat 3.500 werknemers omdat ‘de wereldeconomie nu duidelijk een fase van minder groei is ingegaan’, stelde bestuursvoorzitter Hans Wijers onlangs.
Het zijn vier symptomen van het grote macro-economische domino-effect dat, na de vrije val van Fortis en de beurskrach, merkbaar begon te worden. Via de rente en het vermogen van particulieren beïnvloedt de monetaire malaise nu ook het dagelijks leven.
Subprime
Een jaar lang bleef de kredietcrisis beperkt tot het financiële wereldje van banken en beurzen. Maar toen in het kielzog van de subprime hypotheken steeds meer waardepapieren waardeloos bleken, werden banken steeds minder genegen elkaar geld uit te lenen. Resultaat: de prijs die banken elkaar rekenen voor geld, de interbancaire rente, begon te stijgen – de laatste weken spectaculair.
Dat is de oerbron van de ellende. Door het geldgebrek zijn banken veel minder geneigd leningen aan hun klanten te verstrekken. Zo’n beetje alle renten gaan omhoog, voor zowel particulieren als bedrijven, op korte en lange termijn. De hypotheekrente staat inmiddels op ongeveer 6 procent, en de hypotheekverstrekkers zijn veel strenger voor hun klanten geworden. Voor zakelijke klanten verhoogde de Rabobank donderdag zijn basisrente van 5,85 tot 6,2 procent.
Een bedrijf als telecomconcern KPN voelt dat direct, blijkt uit uitspraken van financieel directeur Marcel Smits. Het bedrijf is 24 miljoen extra kwijt, omdat de rente die het moet betalen voor schulden, is verhoogd.
Minder lenen
Dus houdt het bedrijf minder over voor andere dingen. Particulieren gaan door de renteverhogingen minder lenen. Bestedingen zullen dalen. In de bouw, de horeca, de winkels en uitzendbureaus is er al sprake van stagnatie of daling van de omzet, zei Michiel Vergeer van het Centraal Bureau voor de Statistiek tegen de Volkskrant.
Voor de langlopende leningen, bedoeld voor investeringen, hypotheken en consumptie van bijvoorbeeld auto’s en keukens, wordt de rente nog eens extra verhoogd door de inflatieverwachting, zegt Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële en monetaire economie aan de universiteit van Tilburg. ‘Daardoor kun je de lange rente, in tegenstelling tot de kortlopende door centrale banken beïnvloede rente, niet direct omlaag krijgen.’
Ook dat is al merkbaar. Projectontwikkelaar Rudy Stroink vertelde al dat zijn bedrijf TCN, een van de grootste ontwikkelaars van Nederland, nergens meer geld los krijgt van de banken. Tien van de zestig projecten in de portefeuille zijn stopgezet, ten koste van een navenante hoeveelheid banen.
Door de stokkende geldstromen moeten landen miljarden euro’s injecteren in banken om ze overeind te houden. Die ingreep verhoogt de rente verder: want het geld wordt ofwel geleend, ofwel via belastingen opgehaald, waardoor mensen meer moeten lenen. ‘Linksom of rechtsom wordt de vraag naar kredieten groter’, zegt Elmer Sterken, hoogleraar monetaire economie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Kooplust
Wat niemand weet, is hoe heftig de gestegen rente de kooplust gaat beïnvloeden. Die elasticiteit was altijd vrij beperkt, zegt Sterken. Pas bij een verdubbeling van de rente, zeg van 5 naar 10 procent zie je serieuze effecten. ‘Maar de gevoeligheid voor renteveranderingen kan veranderd zijn. Door de dalende aandelenkoersen hebben mensen minder vet op de botten. Dat kan ze terughoudend maken.’
Bij de Drie Dwaze Dagen van de Bijenkorf en de Woonbeurs in de RAI was daar vorige week nog niet veel van te merken. Maar in de huizenmarkt wel. ‘De gemiddelde huizenprijs daalt al iets’, loopt woordvoerder Roeland Kimman van de NVM vooruit op de kwartaalcijfers die binnenkort worden gepresenteerd. Vooral dure vrijstaande en twee-onder-een-kapwoningen staan beduidend langer te koop, en gaan voor minder geld van de hand dan een kwartaal geleden.
De dalende aandelenkoersen en huizenprijzen leiden tot een tweede belangrijk ‘transmissiekanaal’ (naast de rente) van de financiële sector naar de reële economie.
De opbrengsten van pensioenfondsen dalen, waardoor pensioenen niet meer kunnen worden gecompenseerd voor inflatie. En doordat hun vermogens slinken, zullen vooral rijke consumenten minder gaan besteden.
‘We weten niet hoe groot dat vermogenseffect precies is’, zegt Tom van Veen, specialist in macro-economische ontwikkelingen aan de Universiteit Maastricht. ‘Vroeger viel het effect mee, maar de laatste jaren hebben veel mensen de overwaarde van hun huis gecasht. Die inkomstenbron valt nu weg.’
Uitgangspositie slechter
Hoogleraar Sterken voorspelde een jaar geleden dat de economische groei in de Verenigde Staten door de gedaalde huizenprijzen 1,5 procent zou achterblijven. ‘Dat is grofweg gebeurd. De crisis heeft tot nu toe dus een beperkte reële invloed gehad, en in Europa is het vermogenseffect altijd een stuk lager dan in Amerika. Maar de vraag is of je dat beeld kunt doortrekken naar de huidige fase van de crisis. De uitgangspositie is verslechterd.’
Dat er magerder tijden aankomen is de onderzoekers wel duidelijk. Eijffinger verwacht volgend jaar stagflatie: de economische groei vlakt af, terwijl de inflatie en inflatieverwachtingen hoog blijven. Als die inflatieverwachtingen zich ook in hogere lonen vertalen, ziet Eijffinger een serieuze ondergraving van de Nederlandse concurrentiepositie.
Sterken ziet in die magere tijden mogelijkheden tot herstel. ‘Als de economie afkoelt, daalt de vraag naar grondstoffen, en dus ook de prijs daarvan’, zegt hij. De markten lopen daarop vooruit. De vraag naar olie is de afgelopen maanden al sterk gedaald. Olie kost inmiddels 40 procent minder dan de piek in juli, de graanprijs is ook bijna gehalveerd.
‘Dan daalt de inflatie, en dat geeft centrale banken ruimte om de rente te verlagen. Als dan het vertrouwen ook terug is, kan de rente ook voor consumenten en bedrijven dalen’, zegt Sterken.
Dalende rente
Uiteindelijk leidt een stijgende rente dus tot een dalende rente. En dan begint de hele economische machinerie van oorzaken en gevolgen opnieuw – maar dan met economische groei als uitkomst. ‘Vroeg of laat zullen we ook weer uit dit dal komen’, zegt Sterken. ‘Je hebt een recessie nodig om uit een recessie te geraken.’
Eijffinger is pessimistischer. ‘Die dalende grondstofprijzen wegen niet op tegen stijgende lonen. En als straks ook de dollar verder daalt – dat is onvermijdelijk, met zo’n injectie van 700 miljard dollar – wordt het heel lastig voor de Nederlandse export.
Bron: Volkskrant
En ja, ik maak me ook zorgen. Ook voor mensen die afhankelijk zijn van anderen. DIe ziek zijn of oud.
Het domino-effect
Door Michael Persson
gepubliceerd op 07 oktober 2008 10:42, bijgewerkt op 7 oktober 2008 11:46
Een jaar lang leek de crisis in de financiële wereld vooral een Amerikaans probleem, maar inmiddels regent het slachtoffers in Europa. Ook in Nederland is de huizenprijs aan het dalen en zijn de rentetarieven aan het stijgen. ‘De mensen hebben al minder vet op de botten.’
Als de kredietcrisis ergens goed voor is, dan is het voor de eindexamens Economie I. Instortende beurzen, een stijgende rente, gedwongen ontslagen, inflatie, een echte recessie: ideale stof voor een paar fijne opgaven over oorzaken en gevolgen in het moderne economische systeem. Leg uit hoe een stijging van x leidt tot een daling van y – dat werk.
Met als hamvraag: hoe kan het gebeuren dat een crisis in de financiële sector overslaat naar de reële economie? Waardoor gaan nationale inkomens door een paar onbetrouwbare hypotheken wereldwijd onderuit?
Want dat lijkt onvermijdelijk. Afgelopen vrijdag bleek de Amerikaanse werkgelegenheid het hardst gedaald in vijfenhalf jaar. De Amerikaanse inkoopmanagersindex, de graadmeter voor de industriële activiteit, daalde in september met recordsnelheid tot 43,5; de laagste stand sinds oktober 2001.
Het Europese consumentenvertrouwen bevindt zich eveneens op het laagste niveau sinds 2001, berichtte Brussel. Verfbedrijf AkzoNobel ontslaat 3.500 werknemers omdat ‘de wereldeconomie nu duidelijk een fase van minder groei is ingegaan’, stelde bestuursvoorzitter Hans Wijers onlangs.
Het zijn vier symptomen van het grote macro-economische domino-effect dat, na de vrije val van Fortis en de beurskrach, merkbaar begon te worden. Via de rente en het vermogen van particulieren beïnvloedt de monetaire malaise nu ook het dagelijks leven.
Subprime
Een jaar lang bleef de kredietcrisis beperkt tot het financiële wereldje van banken en beurzen. Maar toen in het kielzog van de subprime hypotheken steeds meer waardepapieren waardeloos bleken, werden banken steeds minder genegen elkaar geld uit te lenen. Resultaat: de prijs die banken elkaar rekenen voor geld, de interbancaire rente, begon te stijgen – de laatste weken spectaculair.
Dat is de oerbron van de ellende. Door het geldgebrek zijn banken veel minder geneigd leningen aan hun klanten te verstrekken. Zo’n beetje alle renten gaan omhoog, voor zowel particulieren als bedrijven, op korte en lange termijn. De hypotheekrente staat inmiddels op ongeveer 6 procent, en de hypotheekverstrekkers zijn veel strenger voor hun klanten geworden. Voor zakelijke klanten verhoogde de Rabobank donderdag zijn basisrente van 5,85 tot 6,2 procent.
Een bedrijf als telecomconcern KPN voelt dat direct, blijkt uit uitspraken van financieel directeur Marcel Smits. Het bedrijf is 24 miljoen extra kwijt, omdat de rente die het moet betalen voor schulden, is verhoogd.
Minder lenen
Dus houdt het bedrijf minder over voor andere dingen. Particulieren gaan door de renteverhogingen minder lenen. Bestedingen zullen dalen. In de bouw, de horeca, de winkels en uitzendbureaus is er al sprake van stagnatie of daling van de omzet, zei Michiel Vergeer van het Centraal Bureau voor de Statistiek tegen de Volkskrant.
Voor de langlopende leningen, bedoeld voor investeringen, hypotheken en consumptie van bijvoorbeeld auto’s en keukens, wordt de rente nog eens extra verhoogd door de inflatieverwachting, zegt Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële en monetaire economie aan de universiteit van Tilburg. ‘Daardoor kun je de lange rente, in tegenstelling tot de kortlopende door centrale banken beïnvloede rente, niet direct omlaag krijgen.’
Ook dat is al merkbaar. Projectontwikkelaar Rudy Stroink vertelde al dat zijn bedrijf TCN, een van de grootste ontwikkelaars van Nederland, nergens meer geld los krijgt van de banken. Tien van de zestig projecten in de portefeuille zijn stopgezet, ten koste van een navenante hoeveelheid banen.
Door de stokkende geldstromen moeten landen miljarden euro’s injecteren in banken om ze overeind te houden. Die ingreep verhoogt de rente verder: want het geld wordt ofwel geleend, ofwel via belastingen opgehaald, waardoor mensen meer moeten lenen. ‘Linksom of rechtsom wordt de vraag naar kredieten groter’, zegt Elmer Sterken, hoogleraar monetaire economie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Kooplust
Wat niemand weet, is hoe heftig de gestegen rente de kooplust gaat beïnvloeden. Die elasticiteit was altijd vrij beperkt, zegt Sterken. Pas bij een verdubbeling van de rente, zeg van 5 naar 10 procent zie je serieuze effecten. ‘Maar de gevoeligheid voor renteveranderingen kan veranderd zijn. Door de dalende aandelenkoersen hebben mensen minder vet op de botten. Dat kan ze terughoudend maken.’
Bij de Drie Dwaze Dagen van de Bijenkorf en de Woonbeurs in de RAI was daar vorige week nog niet veel van te merken. Maar in de huizenmarkt wel. ‘De gemiddelde huizenprijs daalt al iets’, loopt woordvoerder Roeland Kimman van de NVM vooruit op de kwartaalcijfers die binnenkort worden gepresenteerd. Vooral dure vrijstaande en twee-onder-een-kapwoningen staan beduidend langer te koop, en gaan voor minder geld van de hand dan een kwartaal geleden.
De dalende aandelenkoersen en huizenprijzen leiden tot een tweede belangrijk ‘transmissiekanaal’ (naast de rente) van de financiële sector naar de reële economie.
De opbrengsten van pensioenfondsen dalen, waardoor pensioenen niet meer kunnen worden gecompenseerd voor inflatie. En doordat hun vermogens slinken, zullen vooral rijke consumenten minder gaan besteden.
‘We weten niet hoe groot dat vermogenseffect precies is’, zegt Tom van Veen, specialist in macro-economische ontwikkelingen aan de Universiteit Maastricht. ‘Vroeger viel het effect mee, maar de laatste jaren hebben veel mensen de overwaarde van hun huis gecasht. Die inkomstenbron valt nu weg.’
Uitgangspositie slechter
Hoogleraar Sterken voorspelde een jaar geleden dat de economische groei in de Verenigde Staten door de gedaalde huizenprijzen 1,5 procent zou achterblijven. ‘Dat is grofweg gebeurd. De crisis heeft tot nu toe dus een beperkte reële invloed gehad, en in Europa is het vermogenseffect altijd een stuk lager dan in Amerika. Maar de vraag is of je dat beeld kunt doortrekken naar de huidige fase van de crisis. De uitgangspositie is verslechterd.’
Dat er magerder tijden aankomen is de onderzoekers wel duidelijk. Eijffinger verwacht volgend jaar stagflatie: de economische groei vlakt af, terwijl de inflatie en inflatieverwachtingen hoog blijven. Als die inflatieverwachtingen zich ook in hogere lonen vertalen, ziet Eijffinger een serieuze ondergraving van de Nederlandse concurrentiepositie.
Sterken ziet in die magere tijden mogelijkheden tot herstel. ‘Als de economie afkoelt, daalt de vraag naar grondstoffen, en dus ook de prijs daarvan’, zegt hij. De markten lopen daarop vooruit. De vraag naar olie is de afgelopen maanden al sterk gedaald. Olie kost inmiddels 40 procent minder dan de piek in juli, de graanprijs is ook bijna gehalveerd.
‘Dan daalt de inflatie, en dat geeft centrale banken ruimte om de rente te verlagen. Als dan het vertrouwen ook terug is, kan de rente ook voor consumenten en bedrijven dalen’, zegt Sterken.
Dalende rente
Uiteindelijk leidt een stijgende rente dus tot een dalende rente. En dan begint de hele economische machinerie van oorzaken en gevolgen opnieuw – maar dan met economische groei als uitkomst. ‘Vroeg of laat zullen we ook weer uit dit dal komen’, zegt Sterken. ‘Je hebt een recessie nodig om uit een recessie te geraken.’
Eijffinger is pessimistischer. ‘Die dalende grondstofprijzen wegen niet op tegen stijgende lonen. En als straks ook de dollar verder daalt – dat is onvermijdelijk, met zo’n injectie van 700 miljard dollar – wordt het heel lastig voor de Nederlandse export.
Bron: Volkskrant
En ja, ik maak me ook zorgen. Ook voor mensen die afhankelijk zijn van anderen. DIe ziek zijn of oud.
woensdag 8 oktober 2008 om 14:13
Nou geve, volgens mij de dunne hoor!
De jan-met-de-pet weet hoe het is om rond te komen van een gewoon salaris, een keertje nee te moeten zeggen op een etentje en niet vandaag maar pas volgend jaar die plasma te kopen of die paar nieuwe laarzen. De dikke oftewel de mensen van het snelle geld zullen zich minder makkelijk aanpassen.
10% van niets is niets, 10% van veel is een heleboel.
De jan-met-de-pet weet hoe het is om rond te komen van een gewoon salaris, een keertje nee te moeten zeggen op een etentje en niet vandaag maar pas volgend jaar die plasma te kopen of die paar nieuwe laarzen. De dikke oftewel de mensen van het snelle geld zullen zich minder makkelijk aanpassen.
10% van niets is niets, 10% van veel is een heleboel.
woensdag 8 oktober 2008 om 14:15
Ik zou me denk ik meer zorgen maken als ik zou huren. Een koophuis is je eigen plekje onder de zon (of regen) dat wordt helemaal van jouzelf. Als je huurt gooi je elke maand dat geld weg en je hebt niets en wie weet hoe hoog de huren zullen worden in 'n crisis. Misschien is dan zelfs 'n lullig rijtjeshuisje niet meer te betalen voor 'n modaaltje.
woensdag 8 oktober 2008 om 14:18
Voordelen van de crisis:
- Goed voor de lijn
- Het is hip om te zeggen dat je iets niet kunt/wilt betalen omdat je reservers wilt houden
- Kledingruil party's
- 'Wie kan het beste diner koken voor 8 personen voor 15 euro' competities.
- Iedereen neemt zijn eigen drank mee naar verjaardag (blijf je niet met een overschot aan Cassis zitten).
- Cadeautjes zoeken hoeft niet meer, want iedereen schaft cadeautjes af.
Nog meer?
- Goed voor de lijn
- Het is hip om te zeggen dat je iets niet kunt/wilt betalen omdat je reservers wilt houden
- Kledingruil party's
- 'Wie kan het beste diner koken voor 8 personen voor 15 euro' competities.
- Iedereen neemt zijn eigen drank mee naar verjaardag (blijf je niet met een overschot aan Cassis zitten).
- Cadeautjes zoeken hoeft niet meer, want iedereen schaft cadeautjes af.
Nog meer?
woensdag 8 oktober 2008 om 14:23
De "dikke" is niet gewend om het met minder te doen? Grappig, de creativiteit en veelzijdigheid wordt blijkbaar gevonden bij hen die dat nooit bewezen hebben. Maar goed, wat jullie denken hoor. Ik denk dat tegen de tijd dat de dunne krepeert de dikke nog maar pas in de situatie komt waarin de dunne zich oorspronkelijk bevond. Een appeltje voor de dorst of honger heeft wel degelijk zin, zeker als het gaat over een dak boven je hoofd.
woensdag 8 oktober 2008 om 14:24
Ik snap je behoefte aan bemoedigende woorden,maar ik vind dit toch een redelijk dom topic. Wat verwacht je? Dat het wel mee zal vallen als de viva-dames (en enkele heren) zeggen dat het allemaal niet zo'n vaart zal lopen? Ik zou zeggen: óf lees goede kranten en tijdschriften (van NRC tot IHT, van Elsevier tot Economist) óf besluit voor jezelf dat je het niet gaat volgen en hoop er maar het beste van.
woensdag 8 oktober 2008 om 14:27
:
Voordelen van de crisis:
- Goed voor de lijn
- Het is hip om te zeggen dat je iets niet kunt/wilt betalen omdat je reservers wilt houden
- Kledingruil party's
- 'Wie kan het beste diner koken voor 8 personen voor 15 euro' competities.
Ik doe mee volgende week bij mij
- Iedereen neemt zijn eigen drank mee naar verjaardag (blijf je niet met een overschot aan Cassis zitten).
ik kan nog jaren toe met de 'verjaardagsvoorraad van de laatse keer
- Cadeautjes zoeken hoeft niet meer, want iedereen schaft cadeautjes af.
Nog meer?
-Retro wordt ook echt retro, kom maar op met die leuke bloemetjes jurk van oma.
- minder files, auto rijden is toch echt te duur.
- met die lekkere van kantoor mee kunnen rijden ivm delen van de reiskosten
woensdag 8 oktober 2008 om 14:29
Frits ,als de NRC en aanhang het zo goed weten waarom gebeurt dit dan ??
Ik denk dat angst en paniek je slechtste raadgever is en de huidige toestand is daar het bewijs van.Simpel.
De media vind het heerlijk om alles vooral op te blazen dmv geruchten meteen de ether in te gooien en zo gaan we maar door.....
dat vind ik nou stom
Ik denk dat angst en paniek je slechtste raadgever is en de huidige toestand is daar het bewijs van.Simpel.
De media vind het heerlijk om alles vooral op te blazen dmv geruchten meteen de ether in te gooien en zo gaan we maar door.....
dat vind ik nou stom
woensdag 8 oktober 2008 om 14:35
