Zorgen om het klimaat

Siri schreef: ↑

04-09-2023 18:30

Minima die de halve Primark leegkopen, goedkoop vlees aanschaffen en in woningen leven die slecht zijn geïsoleerd hebben alsnog een flinke voetafdruk.

Avena schreef: ↑

02-09-2023 12:43

Oké, nu vlieg je defintief uit de bocht. Jij wilde beweren dat mensen goed zorgen voor dieren, natuur en milieu?! En dat we dat zelfs steeds beter zijn gaan doen?! Echt, hoe verzin je het... Die dieren, natuur en milieu waren zóveel beter af geweest als wij nog steeds in berenvellen zouden rondlopen...

Destiny schreef: ↑

04-09-2023 16:17

Die laatste zin is geen wetenschappelijke conclusie, dat begrijp je hoop ik zelf ook wel. Een typische call to action. Maar het staat tevens haaks op wat de nieuwe voorzitter van het IPCC recentelijk heeft gezegd (eerder geplaatst, ik herhaal het maar even):

"The world won't end if it warms by more than 1.5 degrees," Skea told Der Spiegel. "It will however be a more dangerous world."

"Surpassing that mark would lead to many problems and social tensions, he said, but still that would not constitute an existential threat to humanity."

Verder is jouw betoog duidelijk politiek van aard. Dat is verder prima. Ik ben het zelfs deels met je eens. Zeker als het gaat om het belasten van bedrijven en de superrijken. Ik zie dat alleen somber in. Ik geloof niet dat het ook daadwerkelijk gaat gebeuren. President Biden heeft wat dat betreft al meer voor elkaar gekregen dan ik voor mogelijk had gehouden.

De reden waarom ik denk dat consuminderen niet gaat werken heeft meerdere facetten. Enerzijds het feit dat de winst die daarmee te behalen valt ruimschoots overtroffen gaat worden door de meeruitstoot van opkomende economieën het komend decennia. Anderzijds dat ik helemaal niet geloof dat die keuze politiek voldoende steun geniet.

Er is echt veel meer winst te behalen door in te zetten op kleine modulaire kernreactoren (SMR). Ook EGS ziet er veelbelovend uit. Dat kost wat meer tijd, maar die moeten we ook nemen vind ik. Beter doe je iets goed dan snel. Zeker als het om klimaatverandering gaat. Want de effecten van de CO2 uitstoot zijn niet zomaar weg. Het klimaatsysteem is zodanig ingewikkeld van aard dat ook als de CO2 uitstoot nu daalt de effecten van de verhoogde CO2 uitstoot tot wel meer dan 100 jaar kunnen doorwerken. Reden temeer om het goed in plaats van snel te doen.

Ik kan dat ook vrij sprekend toelichten. Er is een recent rapport gemaakt over de toekomst van energie in Nederland van het Expertteam Energiesysteem 2050.

Nou staan daar hele goede dingen in, maar ook wat dingen die ikzelf niet helemaal kan plaatsen. Zoals een keuze voor biomassa en geen rol voor kernenergie. Gelukkig zie ik dat zelfs D66 bij monde van Jetten daar een draai in heeft gemaakt en ook kernenergie als bouwsteen ziet.

Maar wat staat ook in dat rapport: dat we energie moeten gebruiken als het voorhanden is. En dan denk ik "hoe dan"? Want we willen over naar zoveel mogelijk elektrisch verwarmen. Hoe gaan we dat doen op dagen dat er te weinig elektriciteit voorhanden is? Moeten we dan maar in de kou gaan zitten? Het gegeven voorbeeld van de wasmachine, ok. Dat snap ik. Maar een warmtepomp verbruikt veel meer. Een auto ook. Nu hebben nog maar enkelen die elektrische auto en een warmtepomp. Maar over 10 jaar ligt dat anders.

Maar zelfs als je daar nog geen beren op de weg ziet: afgelopen dagen las ik dat de netwerkbeheerders weer aan de bel aan het trekken zijn omdat nu het kabinet is gevallen er weer vertraging dreigt in de uitbreiding van het netwerk. We kunnen simpelweg niet van iedereen vragen om over te gaan op verwarmen met elektriciteit als we niet ook zorgen dat we tijdig het netwerk hebben opgeschaald. En de tijd die dat gaat kosten, die scheelt echt niet zo heel veel met de keuze voor kernenergie.

Er zijn gewoon nog heel veel praktische zaken die maken dat de omschakeling van fossiel naar CO2 vrije alternatieven echt langere tijd gaat duren. Zelfs als de politiek doorpakt, wat ik hoop, dan nog heb je kundige mensen nodig om het te realiseren. Dat is niet van vandaag op morgen opgeschaald.

Dus het plan om al in 2035 een aanbodsgestuurd elektriciteitssysteem te hebben wat primair draait op wind- en zonne-energie plus biomassa (waar ook de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State kennelijk niet zoveel meer mee op heeft, blijkens de uitspraak van afgelopen week) klinkt mooi, maar ik zie meer in een meer realistische planning. Bedenk ook dat heel veel huizen nog eerst geïsoleerd moeten worden. En ook dat is nu ineens veel lastiger geworden (zie de uitspraak over vleermuizen).

En tot slot: welvaartsbehoud is niet een kwestie van "dan kunnen we leuke dingen blijven doen", het is de manier om de energietransitie te bekostigen.

Rosla schreef: ↑

06-09-2023 13:03

De 'call to action' staat helemaal niet 'haaks' op wat de ipcc voorzitter heeft gezegd. Hij zegt dat de mensheid niet zal uitsterven als we over de 1.5 graad opwarming heengaan. Maar er zijn maar weinig mensen die dat beweren. Wel dat het een gevaarlijke en onvoorspelbare wereld zal worden met extreem weer, sociale spanningen, vluchtelingenstromen, mislukte oogsten...
En je laat ook voor het gemak het stuk weg waarin hij uitlegt waarom hij dit zegt. Juist, een call to action:
"If you constantly communicate the message that we are all doomed to extinction, then that paralyzes people and prevents them from taking the necessary steps to get a grip on climate change," he said.

Verder een heel betoog met allemaal praktische bezwaren tegen de energietransitie. Deels terecht, want er zijn ook gewoon nog veel problemen.
Maar je betoog komt dus neer op: wacht gewoon op kernenergie. Prima om kernenergie in te zetten als onderdeel van de energiemix (om de donkere en windstille momenten op te vangen bijvoorbeeld). Maar om nog 10+ jaar te gaan zitten wachten tot er voldoende kernenergie is is het echt het domste wat we kunnen doen.
Kernenergie is de duurste vorm van energie en hernieuwbare energie is nu al stukken goedkoper. Laat staat over 10 jaar (want zo lang duurt het voordat een kerncentrale gebouwd is). Kernenergie inzetten waar dat kan is prima en onderzoek naar kernfusie ook, maar op de korte en middellange termijn is het geen oplossing.
Want nogmaals: de wereld zou voor 2030 de co2 uitstoot al gehalveerd moeten hebben om nog maar een beetje in de buurt te komen van maximaal 1,5 graden opwarming. Nog eens 10 jaar uitstoten op het huidige niveau zou betekenen dat we daar definitief overheen gaan.

Destiny schreef: ↑

06-09-2023 17:36

De uitspraak die jij aanhaalde doet net alsof er een point of no return zou zijn die dichtbij is. Dat is echt onjuist.

More dangerous world =/= gevaarlijke wereld. Daar staat gevaarlijker wereld. Dat is best een verschil in mijn ogen.

In de quote die ik gaf staat verder ook niets over weer. Laat staan extreem weer. Ook niets over vluchtelingenstromen. Ook niets over mislukte oogsten. Ik heb de link nog even bekeken en daar staat het ook niet in de rest van de tekst. Wel staat er dat er goede redenen zijn om optimistisch te zijn.

Het is een beetje jammer om zijn woorden te vertalen naar iets wat hij niet heeft gezegd (of hij heeft heeft het in het interview elders gezegd wat ik niet terugzie in de link, maar dan zie ik graag een verwijzing).

Verder heb ik nergens gezegd dat we met de armen over elkaar op kernenergie moeten wachten. Ik heb alleen gezegd dat je beter iets goed kan doen dan snel. Dat is iets totaal anders. Dat kernenergie de duurste vorm van energie is klopt niet. De OECD heeft daar mooie berekeningen van gemaakt (ik kan zo snel het rapport niet meer vinden helaas) en daaruit blijkt dat het weliswaar net iets duurder is dan wind op land, maar goedkoper dan wind op zee.

Maar het gaat niet alleen om de kostprijs. Het gaat ook om leveringszekerheid. Als mensen voor de verwarming afhankelijk zijn van elektriciteit, dan moet de leveringszekerheid geborgd zijn.

Rosla schreef: ↑

06-09-2023 22:06

En goed, wat je stel je dan wel voor om het goed in plaats van snel te doen? Wetende dat het 10 jaar duurt voor er ook maar 1 reactor gebouwd is en dat kernenergie de duurste (of zoals je wil: een van de duurste) vorm van energie is? Leveringszekerheid kan ook op tal van andere manieren gewaarborgd worden. Consuminderen is volgens jou ook al geen optie dus wat blijft er over? Nogmaals: niets mis met kernenergie als onderdeel van de energiemix. Maar aangezien uit al je posts toch vooral blijkt dat we niet te veel moeten veranderen lijkt ook dit op een oproep tot vertragen.

Destiny schreef: ↑

07-09-2023 10:49

Uit het onderzoek wat ik gisteren aanhaalde bleek kernenergie juist een van de goedkoopste vormen van energie te zijn. Ik zal nog eens kijken of ik het voor je kan vinden.

En ik heb al aangegeven waar we ons de komende 10-15 jaar op moeten richten. Dat is het fundament. Het opschalen van het hoogspanningsnetwerk en daar waar nodig laagspanningsnetwerken.

Daarnaast denk ik dat het hoe dan ook verstandig is om investeringen in zonnepanelen te blijven doen (lokale opwekking) en dat interessant te houden. Dat is het tegenovergestelde van wat nu het gevolg is van het handelen van de elektriciteitsleveranciers. Ook voor huurwoningen moet er stimulans komen.

Daarnaast wederom denken aan infrastructuur, dus lokale buffers. Iedereen in huis een accu is lastig. Wat wel verstandig is, is zorgen dat het interessant wordt om de accu van de elektrische auto in te zetten als buffer. Zowel voor jezelf, maar ook voor anderen. Ook kun je denken aan een subsidie voor auto's met V2G. Dan komt er marktvraag en zullen de producenten daaraan mee moeten werken. Al is dat waarschijnlijk het meest zinvol vanuit de EU.

Verder natuurlijk inzetten op efficiëntie. Woningen isoleren. Energie die je niet nodig hebt is de meest duurzame vorm. Maar ook in bedrijven kan daar nog een enorme slag worden gemaakt.

Waar ik weinig in zie is het volbouwen van de Noordzee met windmolens. Enerzijds omdat er nog geen MER is. Anderzijds omdat je dan daarnaast moet gaan werken met biomassa (hoge CO2 uitstoot) of met waterstof (verschrikkelijk duur en zeer inefficiënt). De bouw daarvan gaat overigens conform de plannen tot 2050 duren en we weten allemaal dat als de overheid 2050 denkt te halen, dat 2060 de praktijk gaat zijn. Kortom, die weg is helemaal niet sneller dan kernenergie. Ja, je kan sneller beginnen met bouwen en hebt dus sneller enige opbrengst. Maar dat moet je meer zien als een lijntje dat rustig omhoog gaat, waar bij kernenergie je een heel blokkerig geheel krijgt van eerst 10 jaar niets en dan ineens veel extra capaciteit.

Straks met SMR's is de bouwtijd vele malen korter. Want dat is wat we altijd fout hebben gedaan met kernenergie. Iedere keer het wiel opnieuw gaan uitvinden.

Dus nee, ik ben niet van de armen over elkaar totdat kernenergie ons komt redden. Dat zou een idioot naïeve gedachte zijn. We moeten nu doen wat we nu al kunnen doen, maar wel met in het achterhoofd waar we in 2050 willen zijn. En dus niet als een kip zonder kop windmolens gaan bouwen met het idee dat we dat straks wel gaan bufferen met waterstof. Ook het Expertteam Energiesysteem 2050 ziet slechts een zeer beperkte rol voor waterstof in de toekomst. Kijk naar wat het beste vergezicht is en ga van daaruit terug redeneren naar wat je in de komende 25 jaar moet doen en wanneer.

Rosla schreef: ↑

07-09-2023 22:21

Kernenergie is wel een van de duurste vormen van energie. Zie https://www.ad.nl/binnenland/zonne-en-w ... ~a0d9d255/
Waar jij waarschijnlijk op doelt zijn de kosten van bestaande kernreactoren. Maar daar zijn er maar een beperkt aantal van. De kosten voor energie uit nieuwe reactoren is veel duurder dan energie uit nieuwe zon- of windinstallaties (en die zijn ook nog eens veel sneller gebouwd).

En verder prima acties, maar lang niet genoeg. Hiermee gaan we het echt niet redden.
De scenario's om onder de 2 graden opwarming te blijven gaan uit van een snelle en drastische reductie van de uitstoot. Het niet halen van de doelen voor 2030 (halvering van de uitstoot) betekent een enorme toename van de kosten en uitdagingen na 2030.

Daar horen ook maatregelen bij om de vraag naar energie flink te verlagen. Consuminderen dus. Minder vlees, minder wegwerpartikelen, een circulaire en deel-economie bijvoorbeeld.

Hier wat quotes uit de IPCC rapporten:

"All global modelled pathways that limit warming to 1.5°C with no or limited overshoot, and those that limit warming to 2°C, involve rapid and deep and in most cases immediate GHG emission reductions in all sectors."

"Under emissions in line with current pledges under the Paris Agreement (known as Nationally Determined Contributions, or NDCs), global warming is expected to surpass 1.5°C above pre-industrial levels, even if these pledges are supplemented with very challenging increases in the scale and ambition of mitigation after 2030 (high confidence). This increased action would need to achieve net zero CO2 emissions in less than 15 years. Even if this is achieved, temperatures would only be expected to remain below the 1.5°C threshold if the actual geophysical response ends up being towards the low end of the currently estimated uncertainty range. Transition challenges as well as identified trade-offs can be reduced if global emissions peak before 2030 and marked emissions reductions compared to today are already achieved by 2030."

"Demand-side measures are key elements of 1.5°C pathways. Lifestyle choices lowering energy demand and the land- and GHG-intensity of food consumption can further support achievement of 1.5°C pathways (high confidence). By 2030 and 2050, all end-use sectors (including building, transport, and industry) show marked energy demand reductions in modelled 1.5°C pathways, comparable and beyond those projected in 2°C pathways."

"Mitigation options limiting the demand for land include sustainable intensification of land-use practices, ecosystem restoration and changes towards less resource-intensive diets (high confidence)."

grenada schreef: ↑

08-09-2023 10:42

Nou dan hebben we een probleem, aangezien China ( de grootste vervuiler) in 2060
CO2 vrij wil zijn......

Destiny schreef: ↑

08-09-2023 11:04

Nou, dat we een probleem hebben, daar is iedereen het wel over eens zou ik zeggen. De vraag is alleen: is het probleem zo groot dat we in paniek onszelf vast moeten plakken aan snelwegen, of is het probleem weliswaar groot, maar hebben we het ook gewoon in eigen hand?

Ook hier is denk ik wel duidelijk waar ik toe neig.

grenada schreef: ↑

08-09-2023 11:52

Ik las hier ergens dat er zelfs iemand is, die vanwege de klimaatproblematiek geen bloemetje meer koopt. Alsje serieus denkt dat dat gaat helpen, moet je dat vooral doen....

Manonna schreef: ↑

08-09-2023 11:35

Ik denk dat aan de snelweg vastplakken, oude meesters bekladden en kritische journalisten wegjagen DE oplossing is om de Aarde leefbaar te houden. Echt super. Maar niet heus. Het probleem is groot maar of het "gewoon" in eigen hand hebben betwijfel ik. Ik heb al eerder gezegd dat ik denk dat het klimaat nagenoeg niet te sturen is. Ook in de tijd dat er nog geen auto rond reed, laat staan een vliegtuig vloog of fabrieken CO2 uitstieten warmde de Aarde op en was half Nederland weg. Natuurlijk kan aan het milieu denken nooit kwaad maar de invloed op de klimaatverandering wordt volgens mij zwaar overschat.

Manonna schreef: ↑

08-09-2023 11:53

Dat is net zoiets als Gordon die zijn Wodka door de WC spoelde vanwege de inval van Rusland in Oekraïne. Tot overmaat bleek het ook nog Poolse wodka te zijn.

Manonna schreef: ↑

08-09-2023 11:35

Ik heb al eerder gezegd dat ik denk dat het klimaat nagenoeg niet te sturen is. Ook in de tijd dat er nog geen auto rond reed, laat staan een vliegtuig vloog of fabrieken CO2 uitstieten warmde de Aarde op en was half Nederland weg. Natuurlijk kan aan het milieu denken nooit kwaad maar de invloed op de klimaatverandering wordt volgens mij zwaar overschat.

Destiny schreef: ↑

08-09-2023 11:02

Consuminderen is en blijft een politieke keuze (die overigens veel vaker gebruik maakt van klimaatverandering dan dat het in ingegeven door klimaatverandering). Het stuk wat je hebt gequote dat daarover gaat komt dan ook niet geheel toevallig uit een executive summary.

Avena schreef: ↑

08-09-2023 14:07

Kernenergie ook.

Destiny schreef: ↑

08-09-2023 11:02

Consuminderen is en blijft een politieke keuze (die overigens veel vaker gebruik maakt van klimaatverandering dan dat het in ingegeven door klimaatverandering). Het stuk wat je hebt gequote dat daarover gaat komt dan ook niet geheel toevallig uit een executive summary.

Waar jij maar niet op ingaat is dat consuminderen om meerdere redenen feitelijk geen haalbare kaart is, in ieder geval niet op beleidsniveau. Daar zijn genoeg artikelen over verschenen. Zelfs in de New York Times gaan daar de handen totaal niet voor op elkaar.

Op individueel niveau kun je ervoor kiezen. Maar dat zijn er maar weinig.

Nederland kiest er beleidsmatig een beetje voor ten aanzien van Schiphol (niet vanwege CO2 overigens, maar vanwege geluidsnormen). Als Nederland dat erdoor krijgt, wat nog maar ernstig de vraag is, dreigen er zware economische sancties te komen. Nou ja, wie weet krijgt Nederland dan een natuurlijke vorm van consuminderen. Een rekening die zoals altijd weer zal worden betaald door de mensen die het toch al niet zo breed hebben.

Dat allemaal gezegd hebbende, het is mij al wel een tijdje duidelijk dat jij een voorstander bent van degrowth. En ik ben voorstander van green growth. Daar komen wij niet uit. Dat is immers politiek en ik vermoed dat wij op dat punt politiek niet echt op een lijn liggen. En dat is ook prima. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden.

Rosla schreef: ↑

08-09-2023 20:10

Nee, wat je met de conclusies van wetenschappers doet is een politieke keuze. En de keuze voor kernenergie dus ook.
En de wetenschap zegt dat de vraag naar energie drastisch omlaag moet om onder de 2 graden opwarming te blijven. Het is onmogelijk om met de huidige vraag (en de nog steeds groeiende vraag) die doelen te halen.
Die boodschap negeren is gewoon je kop in het zand steken en hopen op een magische uitvinding.

Op beleidsniveau wordt er overigens zeker wel gewerkt aan consuminderen:
-We hebben een nationale eiwittransitie om het aandeel dierlijke eiwitten in consumptiepatronen naar beneden te halen. De hele EU heeft hiervoor de Farm To Fork Strategy. Die naast het verlagen van de eiwitconsumptie als doel heeft om in 2030 tenminste 25% van de landbouwgrond in de EU biologisch te gebruiken. Plus een halvering van het gebruik van bestrijdings­middelen en mest­stoffen.
-Rekeningrijden komt eraan. Steeds meer landen voeren een vliegtuigbelasting in. Zelfs de VVD zegt in hun verkiezingsprogramma zich te willen inzetten voor een kerosinebelasting en het afschaffen van de belastingvrijstelling voor lucht- en scheepvaartbrandstoffen.
-Dan is er de green deal waarvan een van de pijlers de circulaire economie is. Waarbij duurzame producten de norm worden en er een 'right to repair' komt.
-En tenslotte (als voorbeeld) het verkiezingsprogramma van groenlinks/pvda met daarin het streven naar minder privé auto bezit, en meer fietsen, ov en deelvervoer.

Het is een valste tegenstenstelling om te stellen dat consuminderen leidt tot armoede. Werkelijk ieder programma en rapport hierover staat vol met oplossing voor een rechtvaardige transitie. Waarbij de armsten het minst geraakt worden. Waarbij welzijn en een schone leefomgeving prioriteit krijgen. Maar ik snap dat het makkelijker is om die angst te gebruiken om de status quo te behouden.
Net als je opmerking over de krimp van Schiphol. Die 'zware sancties' waarover je schrijft gaan over het verliezen van rechten op luchthavens in de VS. Ja dat gaat ons echt in de armoede storten hoor.

Destiny schreef: ↑

09-09-2023 09:24

Hoe kom je er nou bij dat de wetenschap zou zeggen dat je om onder de 2 graden te blijven de energievraag drastisch naar beneden moet? Dat is hoogst onwetenschappelijk immers.

Wat uit de kennis die we hebben volgt is dat de CO2 uitstoot naar net zero moet. Hoe we dat bereiken maakt niet uit. Als we over gaan op energiebronnen die geen CO2 uitstoten bereiken we vanuit die kennis exact hetzelfde als met verminderde vraag. 1 MW kernenergie is in die zin exact gelijk aan een vraagvermindering van 1 MW.

De voorbeelden die je noemt van consuminderen zijn geen voorbeelden van consuminderen. Consuminderen is dat je economische krimp op bbp niveau nastreeft.

En dat staat per definitie gelijk aan welvaartsverlies.

Belasting zorgt niet voor verminderen van vraag. Het kan daartoe leiden, maar de auto is een melkkoe en je kan niet zeggen dat sinds dat zo is (in ieder geval al ruim zo lang als ik leef) de vraag naar automobiliteit is afgenomen. Integendeel zelf, die is form toegenomen. Vliegverkeer meer belasten, prima. Maar het zal naar schatting alsnog gaan verdubbelen.

Als je dit allemaal als consuminderen ziet, dan ben ik het zelfs deels met jou eens. Zie ook mijn voorstel om huizen te isoleren. Dat is dan ook consuminderen. Als dat de insteek is: slimmer omgaan met energievraag zonder verlies aan comfort, dan sta ik daar natuurlijk 100% achter.

grenada schreef: ↑

09-09-2023 12:35

Nou, dan hebben we een probleem, want alleen China al wil tot 2030 maar liefst 260 nieuwe vliegvelden openen.....

Rosla schreef: ↑

09-09-2023 11:39

Ik heb dit hierboven al eerder gepost, maar dan nog maar een keer:
"All global modelled pathways that limit warming to 1.5°C (>50%) with no or limited overshoot, and those that limit warming to 2°C (>67%), involve rapid and deep and in most cases immediate GHG emission reductions in all sectors. Modelled mitigation strategies to achieve these reductions include transitioning from fossil fuels without CCS to very low- or zero-carbon energy sources, such as renewables or fossil fuels with CCS, demand side measures and improving efficiency, reducing non-CO2 emissions, and deploying carbon dioxide removal (CDR) methods to counterbalance residual GHG emissions. "

""Demand-side measures are key elements of 1.5°C pathways. Lifestyle choices lowering energy demand and the land- and GHG-intensity of food consumption can further support achievement of 1.5°C pathways (high confidence). By 2030 and 2050, all end-use sectors (including building, transport, and industry) show marked energy demand reductions in modelled 1.5°C pathways, comparable and beyond those projected in 2°C pathways.""

Natuurlijk zou het theoretisch mogelijk zijn om alles op te lossen door alleen het aanbod van energie te verduurzamen, maar dan kom je terecht in een technologisch lalala-land. Op de korte en middellange termijn is het onmogelijk om zo veel energie te halen uit duurzame bronnen. Ook niet met kernenergie. En dat is nog buiten de enorme hoeveelheid grondstoffen die hiervoor nodig zouden zijn. Dat de vraag naar beneden moet is echt wel duidelijk. En dat kan deels door gewoon slimmer met energie om te gaan. Isoleren of energiezuinige apparaten bijvoorbeeld.

Maar op andere gebieden kan het niet anders dan dat de consumptie naar beneden moet. Neem je opmerking over vliegen. Het is onmogelijk dat het vliegverkeer gaat verdubbelen (naast co2 zou dat ook een enorme toename van fijnstof, lawaai en gebruik van grondstoffen betekenen). Er bestaat nog niet eens een duurzaam alternatief voor kerosine. Voordat elektrisch (of met biobrandstof of waterstof) vliegen commercieel beschikbaar komt zijn we tientallen jaren verder. En zelfs dan is het nog maar de vraag of dit voor lange afstanden gaat werken. En het kan niet anders dan dat vliegen dan een heel stuk duurder zal zijn (omdat kerosine nou eenmaal spotgoedkoop is).

De voorbeelden die ik noemde zijn tenslotte wel degelijk voorbeelden van consuminderen:
Ze leiden immers tot minder consumptie van vlees.
Minder opbrengst voor de landbouw door regels in te stellen voor pesticide- en mestgebruik en door meer biologisch te boeren.
Minder productie en consumptie van producten door strengere kwaliteitseisen en door de transportsector zwaarder te belasten.
Minder autorijden en minder vliegen.

Of dat leidt tot een krimp van het bbp? Waarschijnlijk wel. Maar ik zie ook genoeg nieuwe kansen. Voor het opbloeien van vakwerk bijvoorbeeld; waarbij er weer waardering komt voor kwalitatief goede producten (ipv wegwerp rotzooi van de Action). Een markt voor repareren en recyclen. Duurzame kleding. Biologische en regionale landbouwproducten. Treinreizen en fietswinkels. Meer groen en natuur.

Rosla schreef: ↑

09-09-2023 13:05

Het aandeel nieuw verkochte auto's daar bestaat voor 25% uit elektrische auto's en de verwachting is dat dit de komende jaren oploopt naar 80%.