Coronavirus COVID-19
alle pijlers
Coronavirus COVID-19 (deel 15)
dinsdag 7 april 2020 om 18:56
In Wuhan (China) is een nieuw Coronavirus, SARS-CoV-2 (voorheen 2019-nCoV genoemd), ontdekt dat mensen besmet met COVID-19.
Meerdere steden/landen in lockdown, overvolle ziekenhuizen, veel besmettingen en helaas zijn er ook al meer dan 47.000 doden over de hele wereld. Men weet nog niet precies waar het virus vandaan komt en is er nog geen vaccinatie voor.
In Nederland zijn er, wanneer ik dit topic open, 14.697 mensen positief getest en meerdere mensen overleden.
Meer informatie: RIVM / WHO
Johns Hopkins University COVID-19 dashboard
Worldometers statistieken COVID-19
Coronavirus in Nederland dashboard
RIVM kaart met besmettingen in Nederland
Checklist bij vermoeden COVID-19
Instructievideo van de rijksoverheid
Waarom deze maatregelen belangrijk zijn (filmpje NOS)
Vragen over het coronavirus? Neem dan contact op via 0800-1351 (dagelijks bereikbaar tussen 8:00-20:00 uur)
Dit is een discussie topic over dit virus.
Vorig topic: Deel 1 / deel 2 / deel 3 / deel 4 / deel 5 / deel 6 / deel7 / deel 8 / deel 9/ deel 10 / deel 11 / deel 12 / deel 13 / deel 14
Meerdere steden/landen in lockdown, overvolle ziekenhuizen, veel besmettingen en helaas zijn er ook al meer dan 47.000 doden over de hele wereld. Men weet nog niet precies waar het virus vandaan komt en is er nog geen vaccinatie voor.
In Nederland zijn er, wanneer ik dit topic open, 14.697 mensen positief getest en meerdere mensen overleden.
Meer informatie: RIVM / WHO
Johns Hopkins University COVID-19 dashboard
Worldometers statistieken COVID-19
Coronavirus in Nederland dashboard
RIVM kaart met besmettingen in Nederland
Checklist bij vermoeden COVID-19
Instructievideo van de rijksoverheid
Waarom deze maatregelen belangrijk zijn (filmpje NOS)
Vragen over het coronavirus? Neem dan contact op via 0800-1351 (dagelijks bereikbaar tussen 8:00-20:00 uur)
Dit is een discussie topic over dit virus.
Vorig topic: Deel 1 / deel 2 / deel 3 / deel 4 / deel 5 / deel 6 / deel7 / deel 8 / deel 9/ deel 10 / deel 11 / deel 12 / deel 13 / deel 14
zaterdag 11 april 2020 om 23:59
Ik neem ook aan dat het afneemt, maar het is nog niet zo makkelijk te zeggen naar aanleiding van de opnames, zeker omdat er vanuit de eerste lijn de afgelopen periode nog sterker op voorlichting is ingezet bij kwetsbare mensen met een slechte prognose bij beademing met als doel verminderde toestroom in de ziekenhuizen. Ook rijzen her en der zorgcentra uit de grond. Zorg is enorm versnipperd op deze wijze en getallen zouden eigenlijk samengevoegd moeten worden voor een goede interpretatie denk ik. Maar dat is natuurlijk erg lastig.nausicaa schreef: ↑11-04-2020 23:11ziekenhuisopnames zegt wel iets. Het is echt totaal onlogisch dat mensen er op zo’n korte termijn veel minder ziek van worden. Het is heel veel meer waarschijnlijk dat een ongeveer even groot percentage ernstig ziek wordt, maar er gewoon minder besmettingen zijn. Het is dus niet onredelijk om te zeggen dat de maatregelen zeer waarschijnlijk effect hebben.
zondag 12 april 2020 om 00:05
Klopt, bij ons in de instelling ( verstandelijk gehandicapten zorg) zijn speciale afdelingen ingericht voor mogelijke corona patiënten. Dit gebeurt om meer plekken. Die worden niet meegenomen in de cijfers voor ziekenhuis opnames.
Met de moed van de wanhoop en tegen beter weten in
Blijf ik geloven, omdat dat wel moet
zondag 12 april 2020 om 00:10
Nee dat klopt, maar de IC opnames zijn ook aan het stabiliseren. Die IC cijfers zijn wel compleet/betrouwbaar.zilverelfje schreef: ↑12-04-2020 00:05Klopt, bij ons in de instelling ( verstandelijk gehandicapten zorg) zijn speciale afdelingen ingericht voor mogelijke corona patiënten. Dit gebeurt om meer plekken. Die worden niet meegenomen in de cijfers voor ziekenhuis opnames.
zondag 12 april 2020 om 00:15
Wel beïnvloed door ouderen die nu door de huisarts benaderd worden voor een niet behandelverklaring. En nog steeds de onduidelijkheid in hoeverre het natuurlijk beloop is, er groepsimmuniteit opgebouwd is en in hoeverre de maatregelen hier debet aan zijn. Is nu geen antwoord op te geven maar de maatregelen zullen hoe dan ook langzaamaan verminderd worden en dan ben ik benieuwd of de ellende meevalt of weer van voor af aan begint.Turtlerain schreef: ↑12-04-2020 00:10Nee dat klopt, maar de IC opnames zijn ook aan het stabiliseren. Die IC cijfers zijn wel compleet/betrouwbaar.
Met de moed van de wanhoop en tegen beter weten in
Blijf ik geloven, omdat dat wel moet
zondag 12 april 2020 om 00:31
Ik zag net op het Johns Hopkins dashboard 290 recovered cases zijn voor Nederland en als ik naar de curve kijk gaan we de goede kant in. Maar ik neem aan dat nog niet alle test resultaten van de drive thru's voor zorg personeel zijn verwerkt. Ik ben benieuwd hoe erg de curve gaat veranderen zodra hier het testen nog meer opgevoerd wordt.
zondag 12 april 2020 om 01:20
De mensen die niet naar de IC gaan, gingen niet anderhalve week geleden en masse wel naar de IC. Ze worden nu alleen van tevoren benaderd, terwijl dat vroeger pas op het moment zelf zo ongeveer was. Het stabiliseren hiervan zegt echt wel wat over dat de maatregelen helpen. Welke maatregel precies wel en welke niet, dat weet je inderdaad niet.zilverelfje schreef: ↑12-04-2020 00:15Wel beïnvloed door ouderen die nu door de huisarts benaderd worden voor een niet behandelverklaring. En nog steeds de onduidelijkheid in hoeverre het natuurlijk beloop is, er groepsimmuniteit opgebouwd is en in hoeverre de maatregelen hier debet aan zijn. Is nu geen antwoord op te geven maar de maatregelen zullen hoe dan ook langzaamaan verminderd worden en dan ben ik benieuwd of de ellende meevalt of weer van voor af aan begint.
zondag 12 april 2020 om 01:59
Het mandje heb ik al achtergelaten voor de kassa bij het uitladen van de boodschappen op de band.
Bij het inpakken van de boodschappen pak ik de hengels van mijn tas vast met mijn 'handschoenloze hand', en de boodschappen doe ik met één hand, die met handschoen nog aan, in mijn tas.
Het handvat van mijn tas raak ik dus niet aan met de handschoen.
Pas als alle boodschappen in mijn tas zitten doe ik de andere handschoen uit en gooi ik die weg, meestal nog in de prullenbak binnen in de supermarkt.
De tas(sen) heb ik dus niet met de handschoen(en) aangeraakt. Dus die pak ik daarna gewoon vast om mee naar de fiets of auto te nemen of naar huis te lopen.
In het geval van veel boodschappen en gebruik van een kar laat ik die ene handschoen aan en duw ik de kar inderdaad met één hand.
Alsnog zorg ik er daarna voor dat ik mijn gezicht niet aanraak voordat ik in de gelegenheid ben geweest mijn handen grondig te wassen.
Mijn sleutels, autostuur, deurknoppen en klinken maak ik sowieso nu vaak schoon met een sopje of reinigingsdoekjes.
Als ik het zo allemaal zit te typen word ik er zelf ook moe van.
En heb ik ook eigenlijk helemaal geen zin om zo spastisch om te gaan met dit alles.
Maar mijn angst om besmet te raken is zo groot dat ik er toch alles aan doe wat in mijn macht ligt om dat te voorkomen.
zondag 12 april 2020 om 02:49
Ik verdiep me al een paar weken in alle verschillende zelfmaakmodellen.TsumTsum schreef: ↑11-04-2020 22:26Ik zit er aan te denken om zelf wat mondmaskertjes te gaan maken want hier liggen nog wat restjes stof, elastiek ligt er ook en dan heb ik weer iets anders te doen.
Weet alleen nog niet welke. Zoiets of zoiets of misschien toch deze.
Moeilijk kan het niet zijn en mijn moeder wil ook graag een stoffen kapje wat in de was kan.
Tip: zorg in elk geval voor een goed passend model, dat kan per gezichtsvorm verschillend zijn.
Een verstevigend buigzaam stukje in het kapje doen om bovenaan op en naast je neus aan te drukken is ook zeer aan te raden.
Daarvoor kun je verschillende materialen gebruiken. Bv. metaaldraad waarmee je planten vast kunt binden. Dan niet het hele dunne maar iets steviger draad. En altijd de uiteinden met een tangetje ombuigen en aandrukken om te voorkomen dat het metaal door de stof van het mondkapje heen gaat prikken en je huid beschadigt. Ook kun je van dat buigzame draad uit een bouwmarkt gebruiken met een beschermend laagje eromheen. Ook hier weer de uiteinden ombuigen (geldt voor alle materialen met ijzerdraad erin). Ik heb nu zelf van die Chenille draden besteld en inmiddels ontvangen. Ook wel 'pijpenragers' genoemd. Waar we vroeger op school allerlei figuren mee maakten. Even Googelen als je zo niet weet wat het is.
Je kunt een filterpocket in je kapje maken en daar iets indoen wat je na gebruik weggooit voordat je het kapje wast.
Bv. koffiefilter, gedroogde babydoekjes, keukenpapier.
Maar het beste wat ik zelf tot nu toe heb gevonden is geen filterpocket maken maar in plaats daarvan op de achterkant van de stof die je gebruikt van tevoren vlieseline strijken. Vlieseline is een niet geweven stof die redelijk goed filtert. Ik heb dan 2 lagen stof (katoen) en 2 lagen vlieseline in een kapje.
Best warm maar nog wel goed doorheen te ademen.
Ik vind dit zelf wel een fijn en goed passend patroon (filterpocket kun je dus overslaan wanneer je vlieseline op de stof strijkt):
https://www.youtube.com/watch?v=ZWpNR0x ... 6&index=14
Ook een fijn model met elastiekjes voor om je oren aan de zijkant. Zelfde verhaal wat betreft filterpocket die je kunt weglaten. Bij dit filmpje mis ik wel weer het buigbare stukje voor bij je neus, maar dat kun je er zelf indoen voordat je het dichtstikt:
https://www.youtube.com/watch?v=S9RWII2 ... ex=10&t=0s
Deze vind ik ook wel inventief bedacht:
https://www.youtube.com/watch?v=zm_Nmpd ... 6&index=16
zondag 12 april 2020 om 05:13
Dat zou kunnen, maar ik denk dat je je dan te weinig realiseert dat die niesdruppeltjes zeer klein zijn en wrsch voor het grootste deel gewoon door die mondkapjes heen gaan.Hetismogelijk schreef: ↑11-04-2020 22:21Ik heb het idee dat je met een zelfgemaakt mondkapje niet zozeer jezelf beschermt, maar wel anderen. Immers, als je hoest met een mondkapje op, vliegen er minder druppeltjes in het rond.
Of mis ik iets?
Those who choose the lesser evil forget quickly that they chose evil.
Hannah Arendt
Hannah Arendt
zondag 12 april 2020 om 05:22
Al vanaf het begin komen de oudste, kwetsbaarsten niet op de ic terecht.zilverelfje schreef: ↑12-04-2020 00:15Wel beïnvloed door ouderen die nu door de huisarts benaderd worden voor een niet behandelverklaring. En nog steeds de onduidelijkheid in hoeverre het natuurlijk beloop is, er groepsimmuniteit opgebouwd is en in hoeverre de maatregelen hier debet aan zijn. Is nu geen antwoord op te geven maar de maatregelen zullen hoe dan ook langzaamaan verminderd worden en dan ben ik benieuwd of de ellende meevalt of weer van voor af aan begint.
Daarin is tot op heden niets veranderd, behalve dan dat er nu actief over gepraat wordt vóórdat de situatie zich voordoet.
Het afnemen van het aantal ic-opnamen (of nauwkeuriger: het afvlakken van de stijging) kan m.i. wel degelijk gebruikt worden als maat voor het effect van de maatregelen.
Het is namelijk niet zo dat er vanuit verpleeghuizen ineens een heel ander beleid wordt gevoerd dan 6 weken geleden.
Edit: wat nausicaaa zegt.
Those who choose the lesser evil forget quickly that they chose evil.
Hannah Arendt
Hannah Arendt
zondag 12 april 2020 om 07:40
Uit de Volkskrant van 11 april:
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... b09e4c7a8/
RECONSTRUCTIE CORONA IN FEBRUARI
Februari: de verloren maand in de strijd tegen het coronavirus
Niemand had het door, maar al in februari verspreidde het coronavirus zich als een veenbrand door Nederland. Toen de omvang van de epidemie duidelijk werd, was het te laat. Wat gebeurde er in die cruciale maand? Een reconstructie.
Frank Hendrickx en Huib Modderkolk11 april 2020, 5:00
Een merkwaardig verzoek om hulp. Op 7 februari komt een diplomatiek bericht binnen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. De Chinese ambassadeur in Den Haag, Xu Hong, vraagt om ondersteuning bij de organisatie van ‘een humanitaire vlucht’ naar coronahaard Wuhan. Xu Hong wil graag dat het departement de landingsrechten regelt voor een vrachtvlucht van Suparna Airlines, een Chinese luchtvaartmaatschappij die normaal gesproken niet vliegt op Schiphol.
De trotse wereldmacht China is niet gewend om hulp te vragen, zeker niet aan een klein landje als Nederland. Dat het nu toch gebeurt, geeft aan hoe nijpend de situatie in China moet zijn. Het ministerie gaat discreet om met het verzoek. De ‘humanitaire vlucht’ – een kwalificatie die nodig is om een zogeheten landing slot te krijgen op Schiphol – blijft uit de publiciteit.
Ambassadeur Xu Hong klopt in die dagen niet alleen bij de Nederlandse overheid aan. Bedrijven die zaken doen met China hebben ook al te horen gekregen dat alle hulp welkom is bij de zoektocht naar mondkapjes, schorten, brillen, handschoenen, overalls en andere spullen die nodig zijn in de strijd tegen de corona-epidemie. Ook stichtingen en verenigingen van de P Chinese gemeenschap in Nederland komen in actie.
De markt is dan al volledig op hol geslagen. Prijzen voor mondkapjes verdubbelen, verdrievoudigen, verviervoudigen. Overalls voor zorgpersoneel die eerst nog voor 9,50 euro per stuk verhandeld worden, gaan opeens voor 14 euro over de toonbank. Een ondernemer die betrokken is bij het Chinese opkoopprogramma is desondanks verbaasd dat hij in februari nog relatief makkelijk materialen kan vergaren. ‘Heeft Nederland deze spullen niet zelf nodig als het virus hiernaartoe komt?’, vraagt de man die anoniem wil blijven zich dan af. De voorraden bij groothandels worden ‘als tubes tandpasta leeggeknepen’.
Hij is niet de enige die twijfelt over de voorraden. Op het ministerie van Volksgezondheid vindt bijna dagelijks overleg plaats. Begin januari heeft RIVM-baas Jaap van Dissel bij zijn reguliere wekelijkse overleg met minister voor Medische Zorg Bruno Bruins voor het eerst gesproken over het onbekende coronavirus dat eind 2019 is gemeld in China. Als medio januari het aantal besmettingen toeneemt en de eerste gevallen in Thailand en Japan opduiken, adviseert Van Dissel om een Outbreak Management Team (OMT) met experts samen te stellen. Op 24 januari komt die groep de eerste keer bijeen.
De eerste tekenen van zorg
Hoewel er nauwelijks zorgen zijn over de verspreiding van het virus – Van Dissel schrijft op 25 januari aan het ministerie dat het risico op introductie van het virus in Europa ‘matig’ is en verspreiding binnen Europa ‘klein’ – hebben beschermingsmiddelen wel de aandacht. Meteen bij de eerste bijeenkomst van het Bestuurlijk Afstemmingsoverleg (BAo), waarin topambtenaren van het ministerie van VWS en regionale crisismanagers samen kijken naar de uitvoering van de OMT-adviezen, wordt gewezen op mogelijke tekorten bij ‘persoonlijke beschermingsmiddelen’. Er moet een inventarisatie van de voorraden mondkapjes, brillen, overalls en handschoenen komen, luidt de conclusie.
De bezorgdheid is niet ongegrond. De eerste problemen met de bevoorrading zijn medio februari al zichtbaar in een paar Nederlandse ziekenhuizen. Op het intranet van het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein staat een bericht over een tekort aan verbandmaterialen. De leverancier in China kan niet leveren. Diverse ziekenhuizen in Brabant melden dreigende tekorten van mondkapjes en medicijnen.
Wouter van der Horst van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ): ‘We werden overvallen door de situatie in China. Een middelencrisis zagen we niet aankomen.’ In een brief aan leden schrijft de NVZ later: ‘De risico’s op daadwerkelijke tekorten nemen toe en zullen op korte termijn moeten worden opgelost.’ De ziekenhuizen vragen het ministerie om bijstand.
RIVM: uitbraak in Nederland snel onder controle
Meerdere factoren spelen een rol bij de schaarste. In China stokt de productie door de draconische coronamaatregelen en tegelijkertijd schiet wereldwijd de vraag omhoog naar producten die nodig zijn bij infectiebestrijding vanwege de angst voor een pandemie. Bijkomend probleem is dat Nederlandse ziekenhuizen uit kostenoverwegingen sturen op zo klein mogelijke voorraden die volgens het zogenoemde just-in-time-principe worden geregeld. De buffers zijn miniem en Nederland heeft geen eigen productiecapaciteit.
De eerste protectionistische maatregelen worden dan ook al afgekondigd. Zo verbiedt Thailand op 5 februari de export van mondkapjes en andere materialen. Later zullen ook landen als Duitsland en Frankrijk volgen. Op 7 februari, precies de dag dat de Chinese ambassadeur bij het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken aanklopt, waarschuwt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor een ‘wereldwijd tekort aan beschermingsmiddelen tegen het coronavirus’.
Bij de Haagse ministeries gaan desondanks geen alarmbellen af. Nederland zegt onmiddellijk zijn medewerking toe bij het verschepen van de cruciale spullen naar China. ‘We waanden ons onkwetsbaar’, zegt een ambtenaar terugblikkend.
Ook de belangrijkste adviseur van het kabinet, het RIVM, barst in die tijd van het zelfvertrouwen, hoewel er begin februari al coronagevallen zijn gemeld in landen als Frankrijk, Duitsland en Italië. RIVM-topvrouw Aura Timen, tevens lid van het OMT, noemt eind januari de kans op besmettingen in Nederland ‘reëel’, maar zegt tegen Nu.nl dat een eventuele uitbraak waarschijnlijk ‘snel onder controle’ zal zijn. ‘We hebben waardevolle ervaring opgedaan met de controle van voorgaande uitbraken’
De humanitaire vlucht naar China
Zo landt op 10 februari om 19.50 uur vlucht Y87404 van Suparna Airlines op Schiphol. In minder dan twee uur worden de pallets en containers ingeladen. Hoeveel er precies in het ruim van de Boeing verdwijnt, blijft gissen, maar het gaat om enorme aantallen. Een Nederlandse handelaar heeft naar eigen zeggen in zijn eentje al ‘5 tot 6 miljoen mondkapjes, 100 duizend overalls en tien beademingsmachines’ opgekocht in Nederland, Duitsland en Turkije. ‘Ik heb met spullen in mijn handen gestaan die in oktober vanuit China naar Nederland kwamen en die nu weer teruggingen.’
Ook een bedrijf als KLM draagt een steentje bij. De luchtvaartmaatschappij die werkt met Chinese partners levert ‘drie containers met medische spullen’, zo valt in interne communicatie te lezen. (Later in maart zullen de Chinese maatschappijen als tegenprestatie zo’n 170 duizend mondkapjes en 150 duizend handschoenen aan Nederland doneren.)
Om 21.41 uur vertrekt de volgeladen Chinese Boeing richting Shanghai. Volgens de officiële opgave van China bij de Nederlandse autoriteiten vervoert het vrachtvliegtuig ‘maskers, beschermingskleding, handschoenen en andere reddingsmiddelen’, allemaal spullen waar Nederland niet veel later zelfwanhopig naar op zoek moet. Al twee weken later constateert het OMT in een memo dat er ‘in Nederland problemen zijn met de beschikbaarheid van mondkapjes’.
Inmiddels wil niemand nog herinnerd worden aan die dag in februari toen vlak voor de uitbraak miljoenen mondkapjes verdwenen uit Nederland. ‘Zoals te doen gebruikelijk bij humanitaire vluchten en uit solidariteit met de bevolking van Wuhan heeft Nederland gefaciliteerd in het voorzien van landingsrechten voor dit toestel’, luidt de officiële verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken na navraag van de Volkskrant. De Chinese ambassade laat weten dat ‘alle samenwerking binnen het kader van de wet is verlopen’.
‘Waarom doet de Nederlandse overheid niks?’
Jan Verhoef struint in februari bol.com af op zoek naar mondkapjes. De 75-jarige emeritus hoogleraar die wordt gezien als een grondlegger van de klinische microbiologie in Nederland slaagt er nog in om een paar exemplaren op de kop te tikken met de hoogste FFP2-kwaliteit. Ze zijn dan nog te verkrijgen ‘met een levertijd van één tot twee dagen’. Iets later is ook daar de tube leeggeknepen.
Waarom slaat de gepensioneerde microbioloog mondkapjes in en doet de Nederlandse overheid dat niet? Het is niet de enige legitieme vraag over de aanpak in de cruciale maand februari, vindt Verhoef. Er is in die weken voor de grote uitbraak in Europa nog ruimte om beschermingsmiddelen in te slaan, om de laboratoria op te schalen, om de inkoop en productie van testmaterialen uit te breiden, om voorbereidingen te treffen voor het afnemen van serum met antistoffen bij genezen patiënten. Alleen, het gebeurt niet.
Zijn er in februari al tekenen dat het virus moeilijk te controleren is?
Zeker de cruiseschepen die vanaf eind januari doelloos ronddobberen in de Zuid-Chinese Zee omdat geen land ze nog wil laten aanmeren uit angst voor een coronauitbraak, zetten Verhoef aan het denken. Die vakantieschepen maken duidelijk waarom China er maar niet in slaagt om de uitbraak onder controle te krijgen: het nieuwe virus blijkt zich razendsnel te verspreiden onder de passagiers. Waarom zou Europa er dan wel in slagen om deze epidemie te beheersen, iets wat China met zijn autoritaire regime niet is gelukt. Dit wordt ‘levensgevaarlijk’, denkt Verhoef.
De emeritus hoogleraar is zeker niet de enige die met een mengeling van fascinatie en bezorgdheid kijkt naar het lot van de cruisschepen. Ze zijn dan ook al in het vizier van het RIVM, blijkt uit interne documentatie. Zo wordt er in de updates voor de GGD en andere zorginstanties uitvoerig bericht over de Westerdam van de Holland America Line waarop ook Nederlanders zitten. Op de cruiseschepen blijkt voor het eerst dat mensen zonder duidelijke symptomen toch geïnfecteerd kunnen zijn. ‘Het betreft een niet-Nederlandse passagier die klachten ontwikkelde na het verlaten van het schip’, schrijft de RIVM. Wat dan de grote vraag blijft: draagt iemand zonder ziektesymptomen ook bij aan de verspreiding?
Bij een positief antwoord wacht het zwartste scenario. Hoe kun je een virus controleren als mensen zonder symptomen het verspreiden? De deskundigen en adviseurs van het kabinet blijven zich op dat moment nog baseren op de Chinese gegevens, maar daarin zitten vooral mensen die wel duidelijke symptomen hebben vertoond.
Kun je een land platleggen na één besmettingsgeval?
In Nederland staan de voorjaarsvakanties voor de deur. In het Noorden beginnen die op 15 februari, in de rest van het land op 22 februari. Is het tijd voor ingrijpende maatregelen? Moeten mensen ontraden worden om af te reizen naar Europese landen waar al besmettingen zijn geconstateerd?
Zeker in de tweede week van de vakantie worden die vragen actueel. In Italië groeit het aantal besmettingen. Het RIVM meldt dan aan de GGD’s en laboratoria dat er sprake is van transmissie in ‘een aantal gemeenten in Noord-Italië’. Mensen die terugkeren uit die locaties en klachten vertonen die aan de ‘casusdefinitie’ voldoen, moeten getest worden. Die ‘casusdefinitie’ is dan nog zeer eng. In aanmerking komen alleen personen met ‘koorts (ten minste 38 graden Celsius) én twee of meer van de volgende respiratoire verschijnselen: hoesten, neusverkoudheid, keelpijn, kortademigheid.’
Volgens Haagse bronnen is er in die tijd nooit een discussie of de skivakanties naar Italië ontraden moeten worden. Ook het annuleren van carnaval is geen onderwerp van gesprek. ‘Het heeft nooit op tafel gelegen’, aldus een betrokkene op het ministerie van VWS. Dergelijke draconische stappen waren toen geen optie, zegt ook hoogleraar virologie Marion Koopmans. ‘Kun je het land platleggen als er nog niet één besmettingsgeval is, alleen omdat er op een paar specifieke plekken in Italië besmettingen zijn? Dat hadden we er nooit doorgekregen.’
De aanpak is dan nog duidelijk. Als individuen met coronaverschijnselen uit die paar besmettingsgebieden in Noord-Italië terugkeren, moeten ze snel getest en geïsoleerd worden en volgt er ‘contactonderzoek’. Net zoals Nederland en internationale instanties als de WHO en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) zich eerder baseerden op Chinese gegevens, wordt nu gewerkt met de Italiaanse data die dan nog suggereren dat de verspreiding beperkt is.
Nederland moet dit virus kunnen controleren, blijft de gedachte.
Patiënt 2: alles blijkt anders dan verwacht
Maar als een vrouw uit Diemen terugkeert van een ski-evenement in Lombardije blijkt de gekozen aanpak niet werkbaar. Ze vliegt op zondagavond terug vanaf Milaan-Malpensa en voelt zich een paar dagen later, op woensdag 26 februari, niet lekker. Ze heeft verhoging en neemt een paracetamol. De volgende dag gaat ze naar het Amsterdamse UMC-ziekenhuis waar ze werkt als manager in een niet-zorgfunctie. Ze heeft er een hoest bijgekregen en haar collega’s zien dat ze ziek is. Ze belt de huisarts en vertelt over haar klachten. Die houdt ruggenspraak met de GGD, maar de GGD adviseert niet te testen. Het vliegveld van Milaan en het skigebied vallen niet onder één van de aangewezen risicogemeenten van het RIVM. De vrouw: ‘De arbo-arts in het ziekenhuis heeft toen contact opgenomen met de hoofdviroloog. Die vond de klachten meteen verdacht en wilde zich niet strikt aan het lijstje van het RIVM houden. Zij heeft me op eigen initiatief getest.’
Nog diezelfde avond, als de vrouw uitgeput op bed ligt, volgt de uitslag: ze is positief. Een dag later geeft de Amsterdamse burgemeester Halsema, met aan haar zijde de GGD, de burgemeester van Diemen en de directeur van de veiligheidsregio, een persconferentie. Halsema noemt de situatie voor de vrouw ‘buitengewoon akelig’. Ze wordt bekend als patiënt 2 uit Diemen.
Op diezelfde dag past het RIVM het advies aan GGD’s aan: de hele regio Lombardije is nu een risicogebied. Ook de casusdefinitie wordt aangepast: personen met koorts én hoesten of kortademigheid zijn nu verdachte gevallen. Het RIVM verzoekt twaalf opschalingslaboratoria ook te gaan testen op corona bij specifieke klachten. Een arts-microbioloog die bij een van die laboratoria werkt: ‘Maar we hebben te weinig testmateriaal om de hele week te testen.’ In de eerste weken is dat nog geen probleem. Nederland test nauwelijks, een paar keer per dag. Maar als die aantallen later toenemen, lopen laboratoria tegen grenzen op. De arts-microbioloog: ‘De drie grote leveranciers van testmateriaal hebben niet genoeg en leveren zeer mondjesmaat.’
Die situatie duurt voort tot de dag van vandaag. Tests en andere benodigdheden worden nu centraal ingekocht, maar de tekorten blijven. ‘We krijgen materiaal voor één dag testen in de week, terwijl we de hele week zouden kunnen testen.’ Nog een paar weken, zegt hij, dan is de voorraad in Nederland op.
Het virusbombardement uit Italië
Dat patiënt 2 geen uitzondering is, blijkt al als virologen een week later testen uitvoeren op het ziekenhuispersoneel in Brabant. Niet alleen blijken er veel meer besmettingen te zijn dan verwacht, ze zijn ook nog eens te herleiden naar plekken waar helemaal geen corona-uitbraak was gemeld door Italië. Hoogleraar Marion Koopmans, die namens Nederland bij de WHO zit, staat paf. ‘We hebben te maken gehad met een bombardement uit Italië, letterlijk een bombardement van virussen via reizigers’.
Niet alleen gaat de verspreiding van het virus veel sneller dan gedacht, ook de ernst van de ziekteverschijnselen komt als een verrassing. De casus van een 49-jarige vrouw in Gorinchem schudt de ziekenhuizen wakker. Ze ligt dagen aan de beademing in een isolatiekamer van het Beatrixziekenhuis. Als haar toestand slechter wordt, gaat ze per ambulance naar het Erasmus MC in Rotterdam. Daar besluiten artsen haar te testen op het nieuwe virus, tien dagen na de eerste ziekenhuisopname. Ze blijkt positief en niemand weet waar ze de besmetting heeft opgelopen. In Gorinchem had men strikt de regels van het RIVM gevolgd: niet testen als iemand niet uit een risicogebied komt of geen contact heeft gehad met een besmet persoon.
In de interne documenten van het RIVM staat dan dat de ‘containmentstrategie’ een week na de eerste besmetting al achterhaald is. De GGD’s kunnen het aantal testen niet meer aan, de contactonderzoeken vergen veel te veel tijd. Het RIVM erkent dan al in een intern stuk: ‘Dinsdag 3 maart is de voorraad afnamemateriaal voor GGD’en bij het RIVM door de grote vraag en door beperkte leverantie van wattenstokken en transportmedium door toeleveranciers zo goed als uitgeput. Er is alleen nog beperkte voorraad voor sterke verdenkingen.’
Nederland kan nu alleen nog maar gaan proberen om het virus ‘zacht te laten landen’ zodat het zorgsysteem niet net als in Italië instort.
Daarvoor hebben de ziekenhuizen wel beschermingsmiddelen nodig. Inkoopmanagers van ziekenhuizen mailen elkaar eind februari over voorraden en aanbiedingen die ze krijgen. Er worden mondkapjes voor grove prijzen aangeboden. ‘4 miljoen maskers voor 10 miljoen euro. Ik heb dus aangegeven dat de partij echt kleiner moet.’ En: ‘Worden jullie ook regelmatig gebeld door partijen die FFP-maskers en handenalcohol aanbieden voor woekerprijzen? Vandaag werd een partij handenalcohol van het huismerk van King aangeboden voor ruim het dubbele van de listprijs. Laten we de rijen sluiten en dit soort opportunisten niet de ruimte geven.’
In een notitie aan de ambtelijke top van het ministerie van VWS waarschuwt directeur Van Dissel van het RIVM op 28 februari voor de ‘wereldwijde schaarste’ van vooral mondkapjes. Van Dissel: ‘In de media moet aandacht komen voor het belang van goed gebruik van de schaarse persoonlijke beschermingsmiddelen en onnodig gebruik moet worden teruggedrongen.’
Mislukte strategie
Dat de strategie om het virus te controleren zo snel instort, leidt in Den Haag amper tot discussie. Premier Mark Rutte wil geen onderlinge verwijten. Er moet eenheid uitgestraald worden. ‘Als je al iets zegt over iemand anders, zeg dan iets positiefs’, blijft zijn devies.
Toch broeit zeker in de zorg de onvrede. Waarom wordt het verzorgend personeel buiten de ziekenhuizen nog steeds amper getest? Waarom hebben mensen in de ouderenzorg amper beschermingsmiddelen? ‘De experts in het OMT zijn heilig verklaard’, zegt een vertegenwoordiger van een belangenorganisatie bitter. ‘Zelfs de pers stelt geen kritische vragen meer. Maar waar blijven die mondkapjes? Wij zien ze niet.’
Ook een burgemeester die een veiligheidsregio aanstuurt, kan zijn verwondering over de tekorten die eind februari schrijnend aan het licht komen niet verbergen. ‘Er zijn zelfs te weinig wattenstaafjes! Dat associeer je met een derdewereldland, niet met Nederland.’
Berusting is er ook. Het is een ongekende uitbraak, zo valt te horen bij betrokkenen in de crisisteams, alleen te vergelijken met de Spaanse griep van ruim een eeuw geleden. De specialisten hebben er bovendien keer op keer op gewezen dat er nog veel onduidelijk is over het virus en dat de inzichten per dag veranderen.
Had Nederland het anders moeten doen?
Had Nederland desondanks meer moeten doen in die cruciale maand februari? ‘Achteraf zien we dat het virus zich anders gedraagt dan we toen wisten’, zegt Sjaak de Gouw die namens GGD GHOR Nederland in het Bestuurlijke Afstemmingsoverleg zit. ‘Ieder virus is anders en je loopt bij een epidemie in het begin altijd achter de feiten aan. Onvermijdelijk. Dit virus heeft een incubatietijd van tien dagen, dus pas tien dagen later kun je die besmetting vaststellen en maatregelen nemen om verdere verspreiding tegen te gaan.’
In maart krijgt Nederland met vertraging het bombardement te zien dat eind februari heeft plaatsgevonden. Op 1 maart worden er 10 besmettingen gemeld, op 5 maart zijn het er 82, op 9 maart 321. Het zijn slechts grove indicaties, want er wordt dan allang niet meer op grote schaal getest. Het virus is out of control.
Op 10 maart maakt premier Mark Rutte bekend dat Nederlanders geen handen meer mogen schudden en dat Brabanders zoveel mogelijk thuis moeten blijven. Op 15 maart sluit het kabinet de scholen, horeca, restaurant en sportclubs. Iedereen moet zoveel mogelijk thuisblijven. De intelligente lockdown is begonnen.
In februari voelde Nederland zich nog onkwetsbaar; twee weken later kraakt het hele zorgstelsel in zijn voegen. In zijn televisietoespraak op 16 maart moet premier Mark Rutte de bittere waarheid onder ogen zien: ‘Het coronavirus is onder ons en zal voorlopig onder ons blijven.’
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... b09e4c7a8/
RECONSTRUCTIE CORONA IN FEBRUARI
Februari: de verloren maand in de strijd tegen het coronavirus
Niemand had het door, maar al in februari verspreidde het coronavirus zich als een veenbrand door Nederland. Toen de omvang van de epidemie duidelijk werd, was het te laat. Wat gebeurde er in die cruciale maand? Een reconstructie.
Frank Hendrickx en Huib Modderkolk11 april 2020, 5:00
Een merkwaardig verzoek om hulp. Op 7 februari komt een diplomatiek bericht binnen bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. De Chinese ambassadeur in Den Haag, Xu Hong, vraagt om ondersteuning bij de organisatie van ‘een humanitaire vlucht’ naar coronahaard Wuhan. Xu Hong wil graag dat het departement de landingsrechten regelt voor een vrachtvlucht van Suparna Airlines, een Chinese luchtvaartmaatschappij die normaal gesproken niet vliegt op Schiphol.
De trotse wereldmacht China is niet gewend om hulp te vragen, zeker niet aan een klein landje als Nederland. Dat het nu toch gebeurt, geeft aan hoe nijpend de situatie in China moet zijn. Het ministerie gaat discreet om met het verzoek. De ‘humanitaire vlucht’ – een kwalificatie die nodig is om een zogeheten landing slot te krijgen op Schiphol – blijft uit de publiciteit.
Ambassadeur Xu Hong klopt in die dagen niet alleen bij de Nederlandse overheid aan. Bedrijven die zaken doen met China hebben ook al te horen gekregen dat alle hulp welkom is bij de zoektocht naar mondkapjes, schorten, brillen, handschoenen, overalls en andere spullen die nodig zijn in de strijd tegen de corona-epidemie. Ook stichtingen en verenigingen van de P Chinese gemeenschap in Nederland komen in actie.
De markt is dan al volledig op hol geslagen. Prijzen voor mondkapjes verdubbelen, verdrievoudigen, verviervoudigen. Overalls voor zorgpersoneel die eerst nog voor 9,50 euro per stuk verhandeld worden, gaan opeens voor 14 euro over de toonbank. Een ondernemer die betrokken is bij het Chinese opkoopprogramma is desondanks verbaasd dat hij in februari nog relatief makkelijk materialen kan vergaren. ‘Heeft Nederland deze spullen niet zelf nodig als het virus hiernaartoe komt?’, vraagt de man die anoniem wil blijven zich dan af. De voorraden bij groothandels worden ‘als tubes tandpasta leeggeknepen’.
Hij is niet de enige die twijfelt over de voorraden. Op het ministerie van Volksgezondheid vindt bijna dagelijks overleg plaats. Begin januari heeft RIVM-baas Jaap van Dissel bij zijn reguliere wekelijkse overleg met minister voor Medische Zorg Bruno Bruins voor het eerst gesproken over het onbekende coronavirus dat eind 2019 is gemeld in China. Als medio januari het aantal besmettingen toeneemt en de eerste gevallen in Thailand en Japan opduiken, adviseert Van Dissel om een Outbreak Management Team (OMT) met experts samen te stellen. Op 24 januari komt die groep de eerste keer bijeen.
De eerste tekenen van zorg
Hoewel er nauwelijks zorgen zijn over de verspreiding van het virus – Van Dissel schrijft op 25 januari aan het ministerie dat het risico op introductie van het virus in Europa ‘matig’ is en verspreiding binnen Europa ‘klein’ – hebben beschermingsmiddelen wel de aandacht. Meteen bij de eerste bijeenkomst van het Bestuurlijk Afstemmingsoverleg (BAo), waarin topambtenaren van het ministerie van VWS en regionale crisismanagers samen kijken naar de uitvoering van de OMT-adviezen, wordt gewezen op mogelijke tekorten bij ‘persoonlijke beschermingsmiddelen’. Er moet een inventarisatie van de voorraden mondkapjes, brillen, overalls en handschoenen komen, luidt de conclusie.
De bezorgdheid is niet ongegrond. De eerste problemen met de bevoorrading zijn medio februari al zichtbaar in een paar Nederlandse ziekenhuizen. Op het intranet van het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein staat een bericht over een tekort aan verbandmaterialen. De leverancier in China kan niet leveren. Diverse ziekenhuizen in Brabant melden dreigende tekorten van mondkapjes en medicijnen.
Wouter van der Horst van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ): ‘We werden overvallen door de situatie in China. Een middelencrisis zagen we niet aankomen.’ In een brief aan leden schrijft de NVZ later: ‘De risico’s op daadwerkelijke tekorten nemen toe en zullen op korte termijn moeten worden opgelost.’ De ziekenhuizen vragen het ministerie om bijstand.
RIVM: uitbraak in Nederland snel onder controle
Meerdere factoren spelen een rol bij de schaarste. In China stokt de productie door de draconische coronamaatregelen en tegelijkertijd schiet wereldwijd de vraag omhoog naar producten die nodig zijn bij infectiebestrijding vanwege de angst voor een pandemie. Bijkomend probleem is dat Nederlandse ziekenhuizen uit kostenoverwegingen sturen op zo klein mogelijke voorraden die volgens het zogenoemde just-in-time-principe worden geregeld. De buffers zijn miniem en Nederland heeft geen eigen productiecapaciteit.
De eerste protectionistische maatregelen worden dan ook al afgekondigd. Zo verbiedt Thailand op 5 februari de export van mondkapjes en andere materialen. Later zullen ook landen als Duitsland en Frankrijk volgen. Op 7 februari, precies de dag dat de Chinese ambassadeur bij het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken aanklopt, waarschuwt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor een ‘wereldwijd tekort aan beschermingsmiddelen tegen het coronavirus’.
Bij de Haagse ministeries gaan desondanks geen alarmbellen af. Nederland zegt onmiddellijk zijn medewerking toe bij het verschepen van de cruciale spullen naar China. ‘We waanden ons onkwetsbaar’, zegt een ambtenaar terugblikkend.
Ook de belangrijkste adviseur van het kabinet, het RIVM, barst in die tijd van het zelfvertrouwen, hoewel er begin februari al coronagevallen zijn gemeld in landen als Frankrijk, Duitsland en Italië. RIVM-topvrouw Aura Timen, tevens lid van het OMT, noemt eind januari de kans op besmettingen in Nederland ‘reëel’, maar zegt tegen Nu.nl dat een eventuele uitbraak waarschijnlijk ‘snel onder controle’ zal zijn. ‘We hebben waardevolle ervaring opgedaan met de controle van voorgaande uitbraken’
De humanitaire vlucht naar China
Zo landt op 10 februari om 19.50 uur vlucht Y87404 van Suparna Airlines op Schiphol. In minder dan twee uur worden de pallets en containers ingeladen. Hoeveel er precies in het ruim van de Boeing verdwijnt, blijft gissen, maar het gaat om enorme aantallen. Een Nederlandse handelaar heeft naar eigen zeggen in zijn eentje al ‘5 tot 6 miljoen mondkapjes, 100 duizend overalls en tien beademingsmachines’ opgekocht in Nederland, Duitsland en Turkije. ‘Ik heb met spullen in mijn handen gestaan die in oktober vanuit China naar Nederland kwamen en die nu weer teruggingen.’
Ook een bedrijf als KLM draagt een steentje bij. De luchtvaartmaatschappij die werkt met Chinese partners levert ‘drie containers met medische spullen’, zo valt in interne communicatie te lezen. (Later in maart zullen de Chinese maatschappijen als tegenprestatie zo’n 170 duizend mondkapjes en 150 duizend handschoenen aan Nederland doneren.)
Om 21.41 uur vertrekt de volgeladen Chinese Boeing richting Shanghai. Volgens de officiële opgave van China bij de Nederlandse autoriteiten vervoert het vrachtvliegtuig ‘maskers, beschermingskleding, handschoenen en andere reddingsmiddelen’, allemaal spullen waar Nederland niet veel later zelfwanhopig naar op zoek moet. Al twee weken later constateert het OMT in een memo dat er ‘in Nederland problemen zijn met de beschikbaarheid van mondkapjes’.
Inmiddels wil niemand nog herinnerd worden aan die dag in februari toen vlak voor de uitbraak miljoenen mondkapjes verdwenen uit Nederland. ‘Zoals te doen gebruikelijk bij humanitaire vluchten en uit solidariteit met de bevolking van Wuhan heeft Nederland gefaciliteerd in het voorzien van landingsrechten voor dit toestel’, luidt de officiële verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken na navraag van de Volkskrant. De Chinese ambassade laat weten dat ‘alle samenwerking binnen het kader van de wet is verlopen’.
‘Waarom doet de Nederlandse overheid niks?’
Jan Verhoef struint in februari bol.com af op zoek naar mondkapjes. De 75-jarige emeritus hoogleraar die wordt gezien als een grondlegger van de klinische microbiologie in Nederland slaagt er nog in om een paar exemplaren op de kop te tikken met de hoogste FFP2-kwaliteit. Ze zijn dan nog te verkrijgen ‘met een levertijd van één tot twee dagen’. Iets later is ook daar de tube leeggeknepen.
Waarom slaat de gepensioneerde microbioloog mondkapjes in en doet de Nederlandse overheid dat niet? Het is niet de enige legitieme vraag over de aanpak in de cruciale maand februari, vindt Verhoef. Er is in die weken voor de grote uitbraak in Europa nog ruimte om beschermingsmiddelen in te slaan, om de laboratoria op te schalen, om de inkoop en productie van testmaterialen uit te breiden, om voorbereidingen te treffen voor het afnemen van serum met antistoffen bij genezen patiënten. Alleen, het gebeurt niet.
Zijn er in februari al tekenen dat het virus moeilijk te controleren is?
Zeker de cruiseschepen die vanaf eind januari doelloos ronddobberen in de Zuid-Chinese Zee omdat geen land ze nog wil laten aanmeren uit angst voor een coronauitbraak, zetten Verhoef aan het denken. Die vakantieschepen maken duidelijk waarom China er maar niet in slaagt om de uitbraak onder controle te krijgen: het nieuwe virus blijkt zich razendsnel te verspreiden onder de passagiers. Waarom zou Europa er dan wel in slagen om deze epidemie te beheersen, iets wat China met zijn autoritaire regime niet is gelukt. Dit wordt ‘levensgevaarlijk’, denkt Verhoef.
De emeritus hoogleraar is zeker niet de enige die met een mengeling van fascinatie en bezorgdheid kijkt naar het lot van de cruisschepen. Ze zijn dan ook al in het vizier van het RIVM, blijkt uit interne documentatie. Zo wordt er in de updates voor de GGD en andere zorginstanties uitvoerig bericht over de Westerdam van de Holland America Line waarop ook Nederlanders zitten. Op de cruiseschepen blijkt voor het eerst dat mensen zonder duidelijke symptomen toch geïnfecteerd kunnen zijn. ‘Het betreft een niet-Nederlandse passagier die klachten ontwikkelde na het verlaten van het schip’, schrijft de RIVM. Wat dan de grote vraag blijft: draagt iemand zonder ziektesymptomen ook bij aan de verspreiding?
Bij een positief antwoord wacht het zwartste scenario. Hoe kun je een virus controleren als mensen zonder symptomen het verspreiden? De deskundigen en adviseurs van het kabinet blijven zich op dat moment nog baseren op de Chinese gegevens, maar daarin zitten vooral mensen die wel duidelijke symptomen hebben vertoond.
Kun je een land platleggen na één besmettingsgeval?
In Nederland staan de voorjaarsvakanties voor de deur. In het Noorden beginnen die op 15 februari, in de rest van het land op 22 februari. Is het tijd voor ingrijpende maatregelen? Moeten mensen ontraden worden om af te reizen naar Europese landen waar al besmettingen zijn geconstateerd?
Zeker in de tweede week van de vakantie worden die vragen actueel. In Italië groeit het aantal besmettingen. Het RIVM meldt dan aan de GGD’s en laboratoria dat er sprake is van transmissie in ‘een aantal gemeenten in Noord-Italië’. Mensen die terugkeren uit die locaties en klachten vertonen die aan de ‘casusdefinitie’ voldoen, moeten getest worden. Die ‘casusdefinitie’ is dan nog zeer eng. In aanmerking komen alleen personen met ‘koorts (ten minste 38 graden Celsius) én twee of meer van de volgende respiratoire verschijnselen: hoesten, neusverkoudheid, keelpijn, kortademigheid.’
Volgens Haagse bronnen is er in die tijd nooit een discussie of de skivakanties naar Italië ontraden moeten worden. Ook het annuleren van carnaval is geen onderwerp van gesprek. ‘Het heeft nooit op tafel gelegen’, aldus een betrokkene op het ministerie van VWS. Dergelijke draconische stappen waren toen geen optie, zegt ook hoogleraar virologie Marion Koopmans. ‘Kun je het land platleggen als er nog niet één besmettingsgeval is, alleen omdat er op een paar specifieke plekken in Italië besmettingen zijn? Dat hadden we er nooit doorgekregen.’
De aanpak is dan nog duidelijk. Als individuen met coronaverschijnselen uit die paar besmettingsgebieden in Noord-Italië terugkeren, moeten ze snel getest en geïsoleerd worden en volgt er ‘contactonderzoek’. Net zoals Nederland en internationale instanties als de WHO en het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) zich eerder baseerden op Chinese gegevens, wordt nu gewerkt met de Italiaanse data die dan nog suggereren dat de verspreiding beperkt is.
Nederland moet dit virus kunnen controleren, blijft de gedachte.
Patiënt 2: alles blijkt anders dan verwacht
Maar als een vrouw uit Diemen terugkeert van een ski-evenement in Lombardije blijkt de gekozen aanpak niet werkbaar. Ze vliegt op zondagavond terug vanaf Milaan-Malpensa en voelt zich een paar dagen later, op woensdag 26 februari, niet lekker. Ze heeft verhoging en neemt een paracetamol. De volgende dag gaat ze naar het Amsterdamse UMC-ziekenhuis waar ze werkt als manager in een niet-zorgfunctie. Ze heeft er een hoest bijgekregen en haar collega’s zien dat ze ziek is. Ze belt de huisarts en vertelt over haar klachten. Die houdt ruggenspraak met de GGD, maar de GGD adviseert niet te testen. Het vliegveld van Milaan en het skigebied vallen niet onder één van de aangewezen risicogemeenten van het RIVM. De vrouw: ‘De arbo-arts in het ziekenhuis heeft toen contact opgenomen met de hoofdviroloog. Die vond de klachten meteen verdacht en wilde zich niet strikt aan het lijstje van het RIVM houden. Zij heeft me op eigen initiatief getest.’
Nog diezelfde avond, als de vrouw uitgeput op bed ligt, volgt de uitslag: ze is positief. Een dag later geeft de Amsterdamse burgemeester Halsema, met aan haar zijde de GGD, de burgemeester van Diemen en de directeur van de veiligheidsregio, een persconferentie. Halsema noemt de situatie voor de vrouw ‘buitengewoon akelig’. Ze wordt bekend als patiënt 2 uit Diemen.
Op diezelfde dag past het RIVM het advies aan GGD’s aan: de hele regio Lombardije is nu een risicogebied. Ook de casusdefinitie wordt aangepast: personen met koorts én hoesten of kortademigheid zijn nu verdachte gevallen. Het RIVM verzoekt twaalf opschalingslaboratoria ook te gaan testen op corona bij specifieke klachten. Een arts-microbioloog die bij een van die laboratoria werkt: ‘Maar we hebben te weinig testmateriaal om de hele week te testen.’ In de eerste weken is dat nog geen probleem. Nederland test nauwelijks, een paar keer per dag. Maar als die aantallen later toenemen, lopen laboratoria tegen grenzen op. De arts-microbioloog: ‘De drie grote leveranciers van testmateriaal hebben niet genoeg en leveren zeer mondjesmaat.’
Die situatie duurt voort tot de dag van vandaag. Tests en andere benodigdheden worden nu centraal ingekocht, maar de tekorten blijven. ‘We krijgen materiaal voor één dag testen in de week, terwijl we de hele week zouden kunnen testen.’ Nog een paar weken, zegt hij, dan is de voorraad in Nederland op.
Het virusbombardement uit Italië
Dat patiënt 2 geen uitzondering is, blijkt al als virologen een week later testen uitvoeren op het ziekenhuispersoneel in Brabant. Niet alleen blijken er veel meer besmettingen te zijn dan verwacht, ze zijn ook nog eens te herleiden naar plekken waar helemaal geen corona-uitbraak was gemeld door Italië. Hoogleraar Marion Koopmans, die namens Nederland bij de WHO zit, staat paf. ‘We hebben te maken gehad met een bombardement uit Italië, letterlijk een bombardement van virussen via reizigers’.
Niet alleen gaat de verspreiding van het virus veel sneller dan gedacht, ook de ernst van de ziekteverschijnselen komt als een verrassing. De casus van een 49-jarige vrouw in Gorinchem schudt de ziekenhuizen wakker. Ze ligt dagen aan de beademing in een isolatiekamer van het Beatrixziekenhuis. Als haar toestand slechter wordt, gaat ze per ambulance naar het Erasmus MC in Rotterdam. Daar besluiten artsen haar te testen op het nieuwe virus, tien dagen na de eerste ziekenhuisopname. Ze blijkt positief en niemand weet waar ze de besmetting heeft opgelopen. In Gorinchem had men strikt de regels van het RIVM gevolgd: niet testen als iemand niet uit een risicogebied komt of geen contact heeft gehad met een besmet persoon.
In de interne documenten van het RIVM staat dan dat de ‘containmentstrategie’ een week na de eerste besmetting al achterhaald is. De GGD’s kunnen het aantal testen niet meer aan, de contactonderzoeken vergen veel te veel tijd. Het RIVM erkent dan al in een intern stuk: ‘Dinsdag 3 maart is de voorraad afnamemateriaal voor GGD’en bij het RIVM door de grote vraag en door beperkte leverantie van wattenstokken en transportmedium door toeleveranciers zo goed als uitgeput. Er is alleen nog beperkte voorraad voor sterke verdenkingen.’
Nederland kan nu alleen nog maar gaan proberen om het virus ‘zacht te laten landen’ zodat het zorgsysteem niet net als in Italië instort.
Daarvoor hebben de ziekenhuizen wel beschermingsmiddelen nodig. Inkoopmanagers van ziekenhuizen mailen elkaar eind februari over voorraden en aanbiedingen die ze krijgen. Er worden mondkapjes voor grove prijzen aangeboden. ‘4 miljoen maskers voor 10 miljoen euro. Ik heb dus aangegeven dat de partij echt kleiner moet.’ En: ‘Worden jullie ook regelmatig gebeld door partijen die FFP-maskers en handenalcohol aanbieden voor woekerprijzen? Vandaag werd een partij handenalcohol van het huismerk van King aangeboden voor ruim het dubbele van de listprijs. Laten we de rijen sluiten en dit soort opportunisten niet de ruimte geven.’
In een notitie aan de ambtelijke top van het ministerie van VWS waarschuwt directeur Van Dissel van het RIVM op 28 februari voor de ‘wereldwijde schaarste’ van vooral mondkapjes. Van Dissel: ‘In de media moet aandacht komen voor het belang van goed gebruik van de schaarse persoonlijke beschermingsmiddelen en onnodig gebruik moet worden teruggedrongen.’
Mislukte strategie
Dat de strategie om het virus te controleren zo snel instort, leidt in Den Haag amper tot discussie. Premier Mark Rutte wil geen onderlinge verwijten. Er moet eenheid uitgestraald worden. ‘Als je al iets zegt over iemand anders, zeg dan iets positiefs’, blijft zijn devies.
Toch broeit zeker in de zorg de onvrede. Waarom wordt het verzorgend personeel buiten de ziekenhuizen nog steeds amper getest? Waarom hebben mensen in de ouderenzorg amper beschermingsmiddelen? ‘De experts in het OMT zijn heilig verklaard’, zegt een vertegenwoordiger van een belangenorganisatie bitter. ‘Zelfs de pers stelt geen kritische vragen meer. Maar waar blijven die mondkapjes? Wij zien ze niet.’
Ook een burgemeester die een veiligheidsregio aanstuurt, kan zijn verwondering over de tekorten die eind februari schrijnend aan het licht komen niet verbergen. ‘Er zijn zelfs te weinig wattenstaafjes! Dat associeer je met een derdewereldland, niet met Nederland.’
Berusting is er ook. Het is een ongekende uitbraak, zo valt te horen bij betrokkenen in de crisisteams, alleen te vergelijken met de Spaanse griep van ruim een eeuw geleden. De specialisten hebben er bovendien keer op keer op gewezen dat er nog veel onduidelijk is over het virus en dat de inzichten per dag veranderen.
Had Nederland het anders moeten doen?
Had Nederland desondanks meer moeten doen in die cruciale maand februari? ‘Achteraf zien we dat het virus zich anders gedraagt dan we toen wisten’, zegt Sjaak de Gouw die namens GGD GHOR Nederland in het Bestuurlijke Afstemmingsoverleg zit. ‘Ieder virus is anders en je loopt bij een epidemie in het begin altijd achter de feiten aan. Onvermijdelijk. Dit virus heeft een incubatietijd van tien dagen, dus pas tien dagen later kun je die besmetting vaststellen en maatregelen nemen om verdere verspreiding tegen te gaan.’
In maart krijgt Nederland met vertraging het bombardement te zien dat eind februari heeft plaatsgevonden. Op 1 maart worden er 10 besmettingen gemeld, op 5 maart zijn het er 82, op 9 maart 321. Het zijn slechts grove indicaties, want er wordt dan allang niet meer op grote schaal getest. Het virus is out of control.
Op 10 maart maakt premier Mark Rutte bekend dat Nederlanders geen handen meer mogen schudden en dat Brabanders zoveel mogelijk thuis moeten blijven. Op 15 maart sluit het kabinet de scholen, horeca, restaurant en sportclubs. Iedereen moet zoveel mogelijk thuisblijven. De intelligente lockdown is begonnen.
In februari voelde Nederland zich nog onkwetsbaar; twee weken later kraakt het hele zorgstelsel in zijn voegen. In zijn televisietoespraak op 16 maart moet premier Mark Rutte de bittere waarheid onder ogen zien: ‘Het coronavirus is onder ons en zal voorlopig onder ons blijven.’
soliver wijzigde dit bericht op 12-04-2020 07:52
1.01% gewijzigd
zondag 12 april 2020 om 07:59
Wat een enorm geblunder!Bij de Haagse ministeries gaan desondanks geen alarmbellen af. Nederland zegt onmiddellijk zijn medewerking toe bij het verschepen van de cruciale spullen naar China. ‘We waanden ons onkwetsbaar’, zegt een ambtenaar terugblikkend.
Nederland is wel de Gekke Henkie van de wereld waar iedereen probeert wat los te krijgen. Kijk ook maar naar de Antillen die zonodig zelfstandig wilden worden, ook die vragen (nee eisen) weer miljoenen en Nederland trekt de knip weer. Unfuckingbelievable...
zondag 12 april 2020 om 08:09
Wist je van die humanitaire vlucht met beschermingsmiddelen naar China (ik niet eerlijk gezegd).marjorette schreef: ↑12-04-2020 08:01Jeetje, je kunt ook een link plaatsen, plus dat er niks nieuws in staat, allemaal al bekend.
soliver wijzigde dit bericht op 12-04-2020 08:42
2.06% gewijzigd
zondag 12 april 2020 om 08:17
Waar ik me in het begin over heb verbaasd dat ze niet meteen geadviseerd hebben om geen handen te schudden tijdens de eerste persconferentie. Daar konden we toen nog een week mee doorgaan tot het beroemde handenschudmoment van Rutte met Jaap van Dissel. En Jaap van Dissel had op dat moment ook de hand van Rutte kunnen weigeren dat was ook een heel duidelijk signaal geweest hoe daar mee om te gaan.
En verder waren er ook op dit forum al discussies over het monitoren, al dan niet vrijwillig in quarantaine plaatsen van reizigers uit Italië. Ook daar is niets mee gedaan waardoor het virusbombardement zich heeft kunnen ontwikkelen.
En wat ik ook nog mis in het overzicht is de Vindicat wintersportreis naar Noord-Italië die ook gewoon zijn gegaan, ondanks de waarschuwingen. Geen idee of daar nog studenten besmet zijn geraakt.
En verder waren er ook op dit forum al discussies over het monitoren, al dan niet vrijwillig in quarantaine plaatsen van reizigers uit Italië. Ook daar is niets mee gedaan waardoor het virusbombardement zich heeft kunnen ontwikkelen.
En wat ik ook nog mis in het overzicht is de Vindicat wintersportreis naar Noord-Italië die ook gewoon zijn gegaan, ondanks de waarschuwingen. Geen idee of daar nog studenten besmet zijn geraakt.
zondag 12 april 2020 om 08:31
Deze zaten in een gebied waar toen nog geen corona besmettingen waren geconstateerd, ook niet toen ze vertrokken. Waren ze 30 km meer naar het westen gegaan had niemand het erover gehad, dan zaten ze immers in Frankrijk. Ik heb de ophef hierover nooit begrepen. Het heeft zoveel aandacht gekregen, omdat het Vindicat was.
Het is een illusie om te denken dat wij het virus buiten deur hadden kunnen houden. Dat is geen een land gelukt namelijk.
zondag 12 april 2020 om 08:32
En het eeuwige leven leek zo dichtbij; honderd jaar worden leek steeds haalbaarder. Al die nieuwe technologie lag voor het oprapen. Een beetje kunstmatige rekenkracht en de ingenieuze oplossingen zouden je om de oren vliegen. En dan komt er zo'n stom virusje langs wat het sprookje van eindeloze maakbaarheid verstoort..
Wat jammer nou, maar ik vraag me af of ik zo wel zeventig zou willen worden. Je altijd maar moeten beschermen tegen het beestje wat natuurlijk steeds slimmer wordt.
Wat jammer nou, maar ik vraag me af of ik zo wel zeventig zou willen worden. Je altijd maar moeten beschermen tegen het beestje wat natuurlijk steeds slimmer wordt.
En als het vuur gedoofd is komen er wolven
zondag 12 april 2020 om 08:36
Een interessant artikel uit de NRC van 5 april over de berekeningen die gemaakt worden over de exitstrategie. Hoe kunnen we het beste omgaan met het coronavirus? Ik plak hem niet omdat de bijgevoegde grafieken essentieel zijn voor het artikel:
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/05/ik ... n-a3995973
‘Ik zag de eerste resultaten, en ik dacht: holy fuck, die tijdlijn’
“De onderzoeker heeft zich net „twee weken opgesloten” met een rekenmodel, en kan vanavond zijn eerste resultaten tonen. Het is een ruwe schets voor een mogelijke uitweg uit de pandemie voor Nederland, een exitstrategie.
Coffengs vinger gaat langs de curves op het plaatje. Hier omhoog, en hier, en hier een piek, en nog één en dan daar omlaag. En dan is het SARS-CoV-2-virus in Nederland uitgewoed.
Goed nieuws op zich: er ís een uitweg. Maar, zegt Coffeng met een wrang lachje. „Ik zag de eerste resultaten, en ik dacht: holy fuck, die tijdlijn.” Als in hun model alle maatregelen zijn opgeheven, dan is dat bij dag 800, over meer dan twee jaar.”
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/04/05/ik ... n-a3995973
‘Ik zag de eerste resultaten, en ik dacht: holy fuck, die tijdlijn’
“De onderzoeker heeft zich net „twee weken opgesloten” met een rekenmodel, en kan vanavond zijn eerste resultaten tonen. Het is een ruwe schets voor een mogelijke uitweg uit de pandemie voor Nederland, een exitstrategie.
Coffengs vinger gaat langs de curves op het plaatje. Hier omhoog, en hier, en hier een piek, en nog één en dan daar omlaag. En dan is het SARS-CoV-2-virus in Nederland uitgewoed.
Goed nieuws op zich: er ís een uitweg. Maar, zegt Coffeng met een wrang lachje. „Ik zag de eerste resultaten, en ik dacht: holy fuck, die tijdlijn.” Als in hun model alle maatregelen zijn opgeheven, dan is dat bij dag 800, over meer dan twee jaar.”
soliver wijzigde dit bericht op 12-04-2020 08:40
3.73% gewijzigd
zondag 12 april 2020 om 08:39
In China vindt massaproductie van al dat soort spul plaats en Nederland heeft z'n reservevoorraad domweg afgestaan zonder zelf nog iets over te houden en zonder zelf productiebedrijven in het land te hebben. Dit vind ik wel 'n staaltje mismanagement hoor!MariaDeJong schreef: ↑12-04-2020 08:36Nou en?!? Willen helpen maakt je niet ineens gekke henkie. Echt, wat een stemming makerij en dat van de Volkskrant
Hier zijn in Nederland doden door gevallen; besmet door zorgpersoneel die moesten werken zonder bescherming in verpleeghuizen of in thuiszorg.
zondag 12 april 2020 om 08:52
Helemaal niet waar. In het begin was er voldoende materiaal. Het werd alleen niet ingezet omdat we het virus gewoon heel menselijk onderschat hebben.redbulletje schreef: ↑12-04-2020 08:39Hier zijn in Nederland doden door gevallen; besmet door zorgpersoneel die moesten werken zonder bescherming in verpleeghuizen of in thuiszorg.
Chocolade, altijd goed!
zondag 12 april 2020 om 08:58
Dat laatste klopt. Maar gezien het feit dat Italië in het begin de echte besmettingshaarden over het hoofd gezien heeft, en er sprake is van een langere incubatietijd was het toch niet raadzaam om te gaan. De coronabesmettingen waren toen ook al veel meer door Noord- Italië verspreid dan onderkend is Er was in die tijd ook geen reisverbod voor Tirol, en daar zijn naderhand toch ook flink wat besmettingen zijn geconstateerd (zie de barman in de Apres Skibar in Ischl die als superspreader wordt gezien, meer dan 1000 mensen besmet).Dahlia74 schreef: ↑12-04-2020 08:31Deze zaten in een gebied waar toen nog geen corona besmettingen waren geconstateerd, ook niet toen ze vertrokken. Waren ze 30 km meer naar het westen gegaan had niemand het erover gehad, dan zaten ze immers in Frankrijk. Ik heb de ophef hierover nooit begrepen. Het heeft zoveel aandacht gekregen, omdat het Vindicat was.
Het is een illusie om te denken dat wij het virus buiten deur hadden kunnen houden. Dat is geen een land gelukt namelijk.