Lijf & Lijn alle pijlers

Je bent een vrachtwagen!

04-03-2009 11:56 61 berichten
Voor een kleine groep cursisten probeer ik de complexe werking van de spijsvertering en het metabolisme te vatten in een vergelijking, zodat ik ze niet meer telkens van een dieet moet voorzien en ze zelf kunnen beoordelen wat ze wel en niet moeten eten en doen.



Ik heb inmiddels een verhaaltje klaar, maar wil graag jullie mening hierover. Is het begrijpelijk of nog steeds te complex? Alle commentaar is welkom...



Hoe werkt de verbranding van je voedingsstoffen?



Probeer je het volgende voor te stellen, en teken desnoods mee:



Stel je een tankwagen voor die alleen smeerolie kan vervoeren. Achterop zit een opslagtank voor 15.000 liter. Als deze wagen helemaal vol zit met smeerolie, rijdt hij maximaal 60 kilometer per uur, als hij helemaal leeg is is dat 160 kilometer per uur.



Deze tankwagen verbrandt benzine om te blijven rijden, en smeerolie om de motor gesmeerd te houden. Het is een wat oude vrachtwagen (ouder dan 30 jaar!), dus naast de chauffeur rijden er constant één of meerdere monteurs mee voor het onderhoud, en om hem met elke 100 kilometer af te stellen zodat hij sneller kan rijden. Zonder monteur zou de vrachtwagen na 10 dagen tot stilstand komen. In de cabine is nog plaats voor 5 extra monteurs, maar let op, monteurs die een paar dagen niets te doen hebben stappen ongevraagd uit.



- Achterin deze vrachtwagen staat een kleine installatie die benzine kan omzetten naar smeerolie. Dit gaat volautomatisch. Van elke twee liter teveel getankte benzine maakt hij 0,5 liter smeerolie. Op het moment dat er meer benzine wordt getankt dan er in de tank past zal de chauffeur dit via deze machine omzetten in smeerolie, zodat hij het in de grote opslagtank toch mee kan nemen, het is tenslotte crisis.



- Ook is er een installatie die smeerolie weer kan omzetten naar benzine, maar dit gaat handmatig en erg langzaam. Van elke 0,5 liter smeerolie maakt deze machine weer 2 liter benzine.

Het handmatig bedienen van deze machine is de taak van een monteur. Het is echter een zware, moeizame klus die veel tijd vergt. Al die tijd heeft hij geen gelegenheid de vrachtwagen goed te onderhouden, en als hij deze machine een dag bediend heeft is moet hij twee dagen rusten!



- Met regelmaat zal een monteur een beetje smeerolie uit de opslagtank halen om de motor mee te smeren.



- Per 100 kilometer heeft deze wagen 16 liter benzine nodig, 30 minuten onderhoud en 1 liter smeerolie.



- Dan is er ook nog een speciale soort “trage benzine”. De wagen kan hier wel op rijden, maar hij rijdt er langzamer op dan op gewone benzine, en het teveel aan deze soort benzine levert bij omzetting per liter maar liefst 4 liter smeerolie op.



- Ooit is deze vrachtwagen snel en leeg de weg op gegaan, echter door jarenlang iets teveel tanken heeft de opslag zich langzaam gevuld met smeerolie.



Stel je nu voor dat jij deze vrachtwagen bent, dan is de vergelijking als volgt:



- De tankwagen (=je lichaam)

- De chauffeur (=jij)

- De omzetmachines (=je metabolisme)



- Benzine (=koolhydraten)

- Smeerolie (=vet)

- Trage benzine (=alcohol)

- De monteur(s) (=eiwitten)



Elke inspanning die je doet geldt als gas geven en rijden.



Los van je doelstellingen (lichter worden, sneller worden, beter onderhouden worden, soepeler bewegen) kun je op basis van bovenstaande vergelijking nu zelf bepalen wat je het best kunt eten of drinken!



De smeerolie die je aan boord hebt kun je zien, die zit als een laagje vet om je lichaam. De monteurs zijn ook zichtbaar, dat zijn je spieren.



Alles wat je eet of drinkt bestaat uit koolhydraten, vet, alcohol en eiwitten. Achterop elke verpakking staan de verhoudingen.



Heb jij meer behoefte aan benzine, smeerolie, trage benzine of monteurs?

Parkeer je even in de lift of geef je wat gas bij op de trap?



Probeer je eten en bewegen zó te verdelen dat je zo weinig mogelijk onnodig gewicht meedraagt, dan zul je merken dat je met dezelfde inspanning een stuk harder rijdt.
Alle reacties Link kopieren
quote:Costello schreef op 04 maart 2009 @ 16:40:

@ supersmollie: We zijn geen collega's (werk bij een bank), maar heb een loopgroepje van stevige kinders.



Lopen stelt nog niet zoveel voor, maar we gaan de BMI's proberen onder de 22,5 te krijgen, en daarna te gaan trainen voor een 5 km loop. Ze zijn overigens best slim.



Mijn voornaamste streven is ze niet te vertéllen dat een zak chips op een avond teveel is, maar ze die conclusie zelf te laten trekken, in de hoop dat ze uiteindelijk zelf een colaatje light zullen kiezen in plaats van een gewone, en rookvlees of kalkoen ipv kaas.



Inmiddels ben ik er achter dat verplichten en verbieden averechts werkt, dan doen ze het voor mij zonder zich te realiseren waaróm dingen slecht zijn.



Als ze dat snappen wil ik ze voor zichzelf (in overleg met de ouders) een weekmenu laten samenstellen, dat we met de hele groep bespreken. Als het goed is mogen ze als "beloning" een hele week thuis elke dag eten wat ze zelf hebben gekozen, en komen ze er ook achter hoe weinig "lekkers" je in een gezond menu kwijt kunt.



Hiervoor moet ik dus iets meer informatie overbrengen dan "boontjes zijn goed", ze moeten ook weten waaróm boontjes goed zijn, en wat er dan nog bij zou moeten.



We hebben 14 dagen geleden 1,5 uur op vitamines gezwoegd, dat zit er redelijk in nu. Als ze hun weekmenu af hebben moeten ze aan de hand van het vitamine-overzicht namelijk óók nog kijken of ze nog aanpassingen moeten doen.



Een hele klus, zowaar! (En niet alleen voor de kiddo's!)



Hoe zijn die kinders bij jou terecht gekomen dan?



Dit is echt complexe materie, je moet je serieus afvragen of je dit allemaal in 1 x 1,5 uur kunt behandelen. Dat wat jij als doel hebt is een heel erg goed doel, maar in zo'n korte tijd al deze info overbrengen is geen kattenpis.

Als ik in jouw schoenen stond zou ik niet koolhydraten, vetten én eiwitten in 1 keer behandelen. Ter info, het eerste jaar voeding & diëtetiek omvat datgene wat jij in 2 x 1,5 uur wilt gaan uitleggen. Nu gaat dat natuurlijk wel een stuk dieper allemaal, maar het is maar even voor de beeldvorming. Of ik zou kiezen voor iets minder diepgaand.

En dan nog, ongetwijfeld weten ze al lang dat ze beter niet een zak chips moeten eten op een avond. Als het allemaal kinderen zijn met ernstig overgewicht dan ben jij vast niet de eerste die ze iets gaat leren hierover.
Inad en ik zijn echt twee verschillende personen.
Alle reacties Link kopieren
quote:Costello schreef op 04 maart 2009 @ 16:44:

@Maeijken,



Die voorstelling van zaken is te eenvoudig, want dan zou ik nog wel een manier moeten vinden om onderscheid te maken tussen verschillende houtsoorten! Niet elke calorie is even nuttig, en hoe passen dan de bouwstoffen in het verhaal?

Ik wil wel iets bedenken om uit te leggen waarom je van de éne houtsoort wat minder moet gebruiken en van de andere wat meer, omdat het kacheltje dan "beter brandt?" "harder brandt?" "langer brandt?" heb hier vanmiddag over gedacht, maar kom daar niet helemaal uit.Precies, daarom moet je dit dus niet allemaal in 1 x 1,5 uur willen proppen. Of het aanmerkelijk versimpelen.
Inad en ik zijn echt twee verschillende personen.
Alle reacties Link kopieren
Costello, let erop dat je je niet te veel op de details stort. Als het je al lukt om het over te brengen, dan blijft er waarschijnlijk uiteindelijk helemaal niets van je verhaal hangen of misschien hier en daar wat losse flodders van je verhaal.



Is het niet verstandiger om de KERNboodschap over te brengen en te zorgen dat die blijft hangen? Dus dat je je daarop focussed en dat je dat zonodig continue blijft herhalen.



Dan denk ik idd dat de vergelijking met dat kacheltje wel goed is. Het dekt idd niet de hele lading met alle details, maar het is wel een metafoor die blijft hangen en waarvan de kinderen het principe kunnen snappen en kunnen reproduceren.



Als je wilt gaan voor de vergelijking met een kacheltje denk eens niet aan verschillende houtsoorten, maar aan andere dingen die je op het vuur kunt gooien. Plastic smelt en gaat ontzettend roken en doet eigenlijk helemaal niets goed voor het vuur (slechte koolhydraten of vetten). Met koffiemelk krijg je steekvlammen (wat dus staat voor snelle suikers bijvoorbeeld).



En of je echt met een kacheltje aan de gang moet...Goed en verantwoord stoken is trouwens een kunst... En je wilt kinderen vast niet leren om plastic op het vuur te gooien of dat ze steekvlammen kunnen maken met koffiemelk in het kader van "Don't try this at home!".
@Supersmollie,



Het hoeft niet ineens in 1,5 uur, ik kan er ook 2 of 3x voor uittrekken. Het zijn kinderen die allemaal bij me in de wijk wonen, daar ken ik ze (én hun ouders) van.



Ik ben geen diëtist (van beroep), maar houd me er wel al erg lang mee bezig. Misschien moet ik me inderdaad wat meer op de oppervlakte houden en niet teveel in detail treden.



De kinderen komen als volgt bij me terecht:

Ik loop nogal veel hard en ben erg bezig met mijn voeding, en mijn buurvrouw en goede vriendin vroeg of ik haar zoon (10) niet af en toe mee wilde nemen qua te dik, en hij wilde wel mee, maar niet alleen. Toen mocht hij in overleg wat vriendjes mee vragen. Dat is al bijna een jaar geleden, en hij doet het eigenlijk best goed, én hij vindt het leuk. Ze zijn eigenlijk allemaal flink te stevig. (BMI's 23 tot 25) Nu heb ik een maand of 3 geleden bedacht om ipv een uur lopen, wat toch niet ging, een half uur te lopen en daarna wat over voeding te vertellen, en dat vonden ze best leuk. (koppie thee d'r bij, 1 koekje)



Nu lopen we elke zaterdag een half uurtje.

Volgens mij moet het haalbaar zijn om over een aantal maanden dit af te sluiten (heb er ook niet eeuwig zin in) door in augustus samen de Florimexloop (5km) te doen, en daar zijn ze allemaal enthousiast over, maar om dat leuk te houden zullen ze toch echt een tijdje wat beter moeten eten, en zichzelf leren beperken. Omdat we nu toch altijd een ruim uur "napraten" heb ik besloten dit napraten iets beter voorbereiden, en zo is het uurtje "voedingsles" ontstaan, met hartgrondige goedkeuring van de ouders.
Alle reacties Link kopieren
Costello ontzettend tof trouwens dat je dit vrijwillig voor die kids doet en ze zo wat bij wilt brengen!



Dat je die kinderen enthousiast krijgt voor hardlopen en praten over voeding vind ik echt hartstikke knap van je!
Alle reacties Link kopieren
Ik vind het ook super hoor, dat je dat doet. Graties en voor niets, maak ik hieruit op.



Mocht je wat meer achtergrondinfo wensen, feel free om me te mailen op supersmollie @ gmail . com. Ik ga je praatje niet schrijven, maar wil je best wat gefundeerde feedback geven.



Ik zou het als ik jou was splitsen, 1 keer iets over koolhydraten, 1 keer iets over eiwitten, 1 keer iets over vetten en dan nog een laatste keer alles (incl je vitaminenverhaal) een soort samenvatting waarin alles op zijn plaats valt.
Inad en ik zijn echt twee verschillende personen.
Alle reacties Link kopieren
Costello, erg gaaf dat je dit op deze manier bij de kinderen wil aanpakken.



Ik denk alleen dat het vrachtwagen-verhaal veel te moeilijk is voor de kinderen. Vitamines zijn al redelijk complex voor hen, het hele eiwitten en koolhydraten verhaal natuurlijk nog meer. Ter vergelijking: Ik geef les aan kinderen van 9/10 jaar en wij doen een aantal weken over een project over het menselijk lichaam.



Probeer de kinderen inderdaad uit te leggen wat de Schijf van 5 is en hoe je deze kunt gebruiken om een evenwichtige maaltijd samen te stellen. Ook kun je de kinderen uitleggen hoeveel calorieën ze op een dag binnen mogen krijgen en dan samen met ze kijken hoeveel ze binnen krijgen als ze alleen maar dingen eten die ze lekker vinden (veel te veel dus waarschijnlijk) en hoeveel ze binnen krijgen als ze de maaltijden aanpassen. Doordat de kinderen dan zelf er mee bezig zijn, zullen ze ook meer inzicht krijgen en (belangrijke nog) meer betrokken raken bij de materie die je hen wil aanbieden.



Natuurlijk kan je dan ook nog de vergelijking met de kachel gebruiken, die blijft erg goed.



Heb je hier iets aan? Mocht je er eventueel nog wat verdere hulp bij nodig hebben: gil maar
@Duploo; ik vind het ook ontzettend tof van mezelf!



@Supersmollie; super, dank voor je aanbod. Ik ga sowieso even wat sub-onderwerpen schrappen/verplaatsen en de boel herschrijven.



Allen dank!
Alle reacties Link kopieren
In het onderwijs werk ik graag met verpakkingen en dan samen kijken wat waar in zit. (schijf erbij?) Het is interessant om er zo achter te komen dat cola of appelsap qua calorieën niet zoveel uitmaakt
Alle reacties Link kopieren
Costello, het hele vrachtwagen verhaal ging lang mij heen, en ik snapte ook niet dat de monteurs uit gingen stappen, als ze niet nodig waren....als zij de eiwitten moeten voorstellen dan is dat toch ook niet zo. Eiwitten worden ook omgezet in vet als ze niet voor cel -repair nodig zijn.

Ik denk dat je veel te snel te veel wil overbrengen. Houdt 1 verhaal over de caloriewaarde van voedsel, kh, eiwitten, vet....laat de kinderen heen en weer rennen om aan te tonen hoeveel gerend moet worden om vet op te gebruiken.

Daarnaast heb je dan het vitaminen/mineralen verhaal, het makkelijkst is om mineralen die in suiker zitten te vergelijken met wat er allemaal in een groene groente of een blokje kaas zit.

Elders werd geopperd om ipv een vrachtwagen, een kachel te gebruiken...daar zit wel iets in, ware het niet dat de meeste kinderen heden ten dage helemaal geen kachel of open haard thuis hebben en dus niet echt begrijpen waar jij het over hebt.

Misschien kun je een vuurtje stoken in de tuin, dan kan je meteen goed laten zien dat twee massieve blokken niet verbranden met een lucifer eronder, maar dat je eerst aanmaakhout nodig hebt.

De massieve blokken zijn dan het vet dat verbrand moet worden en het aanmaakhout zijn de koolhydraten. Dan snappen ze misschien ook meteen dat de blokken wel verbrand worden als het vuur al een tijdje aan is. maw, vet verbrand wel, als je een uur sport of langer!



Ik hoop dat je hier nog wat aan hebt, hoewel als ik het teruglees, klinkt het behoorlijk ingewikkeld. Maar dat is verbranding nou eenmaal. Veel succes.
Alle reacties Link kopieren
Wat al vaak gezegd is...................ik dacht bij de 4e alinea 'gosh, zo nog even de afwas doen, stofzuigen, ramen lappen........'

Dit is een oud topic. Het topic is daarom gesloten.
Maak een nieuw topic aan om verder praten over dit onderwerp.

Terug naar boven