Honderden wijzigingen in boeken Roald Dahl

biol maandag 20 februari 2023 om 10:04

In de nieuwe druk kinderboeken van Roald Dahl zijn door de engels uitgever Puffin honderden wijzigingen aangebracht om de boeken inclusiever en minder aanstootgevend te maken.

Ook zijn er teksten toegevoegd die niet door Roald Dahl zijn geschreven.Zo stond in het boek De Heksen een paragraaf waarin wordt uitgelegd dat heksen kaal zijn en pruiken dragen. Daaraan is nu toegevoegd dat ‘er ook veel andere redenen zijn waarom vrouwen mogelijk pruiken dragen en dat daarmee helemaal niks mis is’.

Slaan we niet een beetje door? Ik vind niks mis met meedenken en meeveranderen met de tijd. Maar om nu uitleg te gaan geven zoals in de heksen gaat wel erg ver. We mogen best kritisch zijn op elkaar, en zeker bij nieuw werk van hedendaagse auteurs vind ik dat er prima rekening gehouden kan worden met wat nu leeft. Maar om oud werk aan te passen gaat mij te ver.. wat vinden jullie?

Sometimes I question my sanity, but the unicorn and gummy bears tell me I’m fine!

Anoniem_655778c911c2f woensdag 22 februari 2023 om 21:52

Wat ik dan weer interessant vindt: Kun je er nog de naam van de originele auteur opzetten als het niet meer de woorden zijn die hij heeft geschreven? Moeten de namen van de sensitivity readers of wie de andere formuleringen ook bedacht hebben er niet bij omdat dat hun woorden zijn, waar zij dus verantwoordelijk voor zijn, en niet Roald Dahl? Wanneer is het nog het werk van een auteur en wanneer/na hoeveel aanpassingen niet meer? Ik zeg niet dat ik hier de antwoorden op weet maar ik vind het een interessante kwestie.

Anoniem_64c227383a508 woensdag 22 februari 2023 om 21:53

Chienandalou schreef: ↑
22-02-2023 21:11
Wat is dan het probleem?
Vertalingen zijn al nooit een op een hetzelfde. De kans is dan ook best aanwezig dat als er een nieuwe druk in het Nederlands aanstaande is, dat de tekst niet of minimaal herzien hoeft te worden.

Dat zou kunnen en dat zou mooi zijn. Maar het probleem is natuurlijk die idiote sensitivity-woke-gekte. Ik ben helemaal vóór sensitiviteit ten opzichte van groepen die zich gekwetst voelen door bepaalde uitspraken en tradities, want waarom zouden zij zich rot of verdrietig moeten voelen als het heel simpel is om iets te veranderen?

Maar die sensitiviteit zou zich wat mij betreft niet op het verleden moeten richten, maar alleen op het nu en de toekomst. Terugkijkend kunnen mensen over tien, twintig of honderd jaar zich verwonderen over de vrijheden die schrijvers zich vroeger permitteerden. Dat is toch voortschrijdend inzicht? Dan ga je nu toch niet een soort rare haarspeldbocht maken en je onder druk van de woke-politie verontschuldigen voor boeken die niet meer voldoen aan de maatstaven van vandaag? Roald Dahl had geen idee. Wij hebben allemaal smakelijk gelachen om zijn boeken, want dat mocht toen nog.

Anoniem_64c227383a508 woensdag 22 februari 2023 om 21:53

Dubbel

appelientjexx woensdag 22 februari 2023 om 21:57

fashionvictim schreef: ↑
22-02-2023 21:43
Of het is net als met heel veel van dit soort onderwerpen en Nederland(ers) is (zijn) weer eens late to the party. Zie ook zwarte Piet, slavernij, voornaamwoorden.

Ja want alles is zóveel beter in Amerika

. Ze hebben daar de doodstraf, abortus wordt verboden… Maar goed, als het taalgebruik maar helemaal correct en niet kwetsend is.

nicole123 woensdag 22 februari 2023 om 21:58

fashionvictim schreef: ↑
22-02-2023 21:43
Of het is net als met heel veel van dit soort onderwerpen en Nederland(ers) is (zijn) weer eens late to the party. Zie ook zwarte Piet, slavernij, voornaamwoorden.

Kan ook. Dat de gemiddelde Nederlander het nu niet kwetsend vindt, maar er over 10 of 20 jaar anders over denkt.

Ik vind het in ieder geval wel goed om zelf naar aanleiding hiervan wat meer na te denken over wat mijn kinderen meekrijgen in boeken (en fikms, games, etc). Dat je niet alleen kijkt of ze iets leuk vinden om te lezen en of ze het wel of niet te eng vinden, maar ook hoe het hun maatschappelijke beeld zou kunnen beïnvloeden, wat betreft hoe je tegen mensen aankijkt die anders zijn dan jij, over man/vrouw verhoudingen, etc. Dat deed ik deels al wel, maar het maakt me wel weer alert dat dingen waar ik gewoon overheen lees onbewust iets op kunnen roepen en/of door anderen anders ervaren kunnen worden. Bewustwording daarvan en wat zelfreflectie kan geen kwaad denk ik. Ik vind dat persoonlijk nuttiger dan in een 'Waanzin! Woke!' kramp schieten.

appelientjexx woensdag 22 februari 2023 om 22:03

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederla ... ltpatronen :

"Wat ouders kinderen voorleven, is veel belangrijker dan wat ze hen voorlezen."
Ze illustreert: "Als jij jouw kinderen wil opvoeden tot mensen die niet discrimineren en niet veroordelen op uiterlijk, zul je dat in de dagelijkse praktijk zelf aan ze moeten laten zien. Schrappen van woorden als 'dik' in kinderboeken heeft daar weinig invloed op."

"Kinderen denken niet heel erg door over elk woord dat ze lezen of horen."
Dat denkt ook kinderpsycholoog Tischa Neve: "Kinderen denken niet heel erg door over elk woord dat ze lezen of horen." Ze pleit er vooral voor om met je kinderen te praten over wat er voorbijkomt in kinderboeken. "Staat er iets over een dik jongetje, zeg dan bijvoorbeeld: een dik jongetje, vind jij dat eigenlijk aardig om te zeggen? Als jij al vaker hebt besproken dat oordelen op basis van uiterlijk niet zo lief is, zegt je kind misschien zelf al wel: daar staat dik mama, dat is toch niet lief?"

In elk boek dat ooit geschreven werd 'mannetjes' vervangen in 'mensen', zoals in boeken van Roald Dahl gebeurt? Totaal niet nodig, denkt Neve. Net als uitleggen dat niet iedereen die kaal is – zoals in De Heksen van Roald Dahl – een heks is.

Judi Mesman, hoogleraar aan de Universiteit Leiden, heeft onderzoek gedaan naar het ontstaan van vooroordelen bij kinderen. In reactie op de post van moeder Geertje Visser zegt ze: "Er zijn heel veel ouders die al lezend dingen aanpassen. Toch zou ik willen zeggen: lees voor wat er staat en maak er zo een leerervaring van."
Stel: jouw kind worstelt met zijn of haar gewicht, vindt zichzelf dik of wordt weleens zo genoemd. Mesman: "Het woord dik gaat je kind niet alleen in een boek van Roald Dahl horen. Lees dus gerust voor over het dikke jongetje en vraag je kind daarna: wat vind jij hiervan? Is er ook een aardige manier om te zeggen dat iemand zwaarder is dan de rest? Is het nodig om iets te zeggen over iemands gewicht?"

"Vind je een boek echt vreselijk, koop of lees het dan niet."
Mesman vult aan: "Zit je kind er heel erg mee, dan kun je alsnog samen besluiten het woord voortaan te vervangen. Wij gaan het lekker anders doen, kun je dan zeggen. Hoe zullen we het gaan noemen, kun je het kind dan vragen? En vind je als ouder een boek echt vreselijk, koop of lees het dan niet." “

Anoniem_6576f0ab9b250 woensdag 22 februari 2023 om 22:04

samarinde schreef: ↑
22-02-2023 21:53
Dat zou kunnen en dat zou mooi zijn. Maar het probleem is natuurlijk die idiote sensitivity-woke-gekte. Ik ben helemaal vóór sensitiviteit ten opzichte van groepen die zich gekwetst voelen door bepaalde uitspraken en tradities, want waarom zouden zij zich rot of verdrietig moeten voelen als het heel simpel is om iets te veranderen?

Maar die sensitiviteit zou zich wat mij betreft niet op het verleden moeten richten, maar alleen op het nu en de toekomst. Terugkijkend kunnen mensen over tien, twintig of honderd jaar zich verwonderen over de vrijheden die schrijvers zich vroeger permitteerden. Dat is toch voortschrijdend inzicht? Dan ga je nu toch niet een soort rare haarspeldbocht maken en je onder druk van de woke-politie verontschuldigen voor boeken die niet meer voldoen aan de maatstaven van vandaag? Roald Dahl had geen idee. Wij hebben allemaal smakelijk gelachen om zijn boeken, want dat mocht toen nog.

Je mag er nog steeds om lachen. Je mag ook naar een concert van Suzan en Freek, of moppen over domme blondjes vertellen of elke dag naar de supermarkt met een t-shirt aan met Poetins hoofd erop. Maar als voorleesboek voor kinderen zouden mensen de keuze kunnen maken ook een boek te lezen dat beter in onze tijdsgeest past. En als je dat niet wilt, lees je de originele versie voor. Meer is het niet.

appelientjexx woensdag 22 februari 2023 om 22:07

Chienandalou schreef: ↑
22-02-2023 21:11
Wat is dan het probleem?
Vertalingen zijn al nooit een op een hetzelfde. De kans is dan ook best aanwezig dat als er een nieuwe druk in het Nederlands aanstaande is, dat de tekst niet of minimaal herzien hoeft te worden.

Nou goddank zijn we hier niet zo gevoelig en zo “woke” als daar. In Nederland is er inderdaad geen probleem als het niet gewijzigd wordt, fijn!

appelientjexx woensdag 22 februari 2023 om 22:09

Manonna schreef: ↑
22-02-2023 21:44
Eigenlijk nogal apart dat in een tijd dat obesitas bij kinderen een groot probleem is, juist dit "verzacht" moet worden in een kinderboek. Nee joh. Helemaal niet erg. Caspar is een beetje gezet net als jij. Nee joh, dat is helemaal niet ongezond ofzo. Wil je nog een paar muffins terwijl je lekker aan het lezen bent?

Ook eens.

fashionvictim woensdag 22 februari 2023 om 22:13

appelientjexx schreef: ↑
22-02-2023 21:57
Ja want alles is zóveel beter in Amerika . Ze hebben daar de doodstraf, abortus wordt verboden… Maar goed, als het taalgebruik maar helemaal correct en niet kwetsend is.

Wie had het over Amerika dan? Niet ik, kun je anders quoten waar ik het over Amerika heb?

Am Yisrael Chai!

appelientjexx woensdag 22 februari 2023 om 22:15

samarinde schreef: ↑
22-02-2023 21:53
Dat zou kunnen en dat zou mooi zijn. Maar het probleem is natuurlijk die idiote sensitivity-woke-gekte. Ik ben helemaal vóór sensitiviteit ten opzichte van groepen die zich gekwetst voelen door bepaalde uitspraken en tradities, want waarom zouden zij zich rot of verdrietig moeten voelen als het heel simpel is om iets te veranderen?

Maar die sensitiviteit zou zich wat mij betreft niet op het verleden moeten richten, maar alleen op het nu en de toekomst. Terugkijkend kunnen mensen over tien, twintig of honderd jaar zich verwonderen over de vrijheden die schrijvers zich vroeger permitteerden. Dat is toch voortschrijdend inzicht? Dan ga je nu toch niet een soort rare haarspeldbocht maken en je onder druk van de woke-politie verontschuldigen voor boeken die niet meer voldoen aan de maatstaven van vandaag? Roald Dahl had geen idee. Wij hebben allemaal smakelijk gelachen om zijn boeken, want dat mocht toen nog.

Nou ik hoop toch wel dat vrijheid van meningsuiting toch wel zal blijven, en dat we kunnen blijven lachen om boeken van bv Roald Dahl. En volgensmij voldoen zijn boeken nog prima aan de maatstaven van vandaag. Zoals gezegd, de uitgever heeft nog nooit klachten gekregen. En er zijn zat andere boeken waar probleemloos de woorden dik, lelijk en heks in gebruikt worden.

appelientjexx woensdag 22 februari 2023 om 22:17

fashionvictim schreef: ↑
22-02-2023 22:13
Wie had het over Amerika dan? Niet ik, kun je anders quoten waar ik het over Amerika heb?

Je reageerde op een reactie waarin werd gezegd dat in Engeland en Amerika de lezers blijkbaar gevoeliger zijn dan de Nederlanders.

fashionvictim woensdag 22 februari 2023 om 22:19

appelientjexx schreef: ↑
22-02-2023 22:15
Nou ik hoop toch wel dat vrijheid van meningsuiting toch wel zal blijven, en dat we kunnen blijven lachen om boeken van bv Roald Dahl. En volgensmij voldoen zijn boeken nog prima aan de maatstaven van vandaag. Zoals gezegd, de uitgever heeft nog nooit klachten gekregen. En er zijn zat andere boeken waar probleemloos de woorden dik, lelijk en heks in gebruikt worden.

Dan lees je die toch? Er is niemand die je dat verbiedt. Sterker nog, als je er gelukkig van wordt mag je zelfs zelf een kinderboek schrijven waarin je 300 pagina's lang alleen de woorden dik lelijk en heks in herhaalt. En die mag je dan ook to your heart's content voorlezen aan je kinderen. Werkelijk niemand heeft namelijk ooit beweerd dat jij de woorden dik, lelijk of heks aanstootgevend moet vinden, noch dat je de herschreven versies van de Roald Dahl boeken moet lezen.

Am Yisrael Chai!

fashionvictim woensdag 22 februari 2023 om 22:20

appelientjexx schreef: ↑
22-02-2023 22:17
Je reageerde op een reactie waarin werd gezegd dat in Engeland en Amerika de lezers blijkbaar gevoeliger zijn dan de Nederlanders.

En toen zei ik iets dat ook maar in de verste verte leek op "In Amerika is alles beter" ofzo? Of sprak ik me helemaal nergens over Amerika of Amerikanen uit?

Am Yisrael Chai!

agene woensdag 22 februari 2023 om 22:27

nicole123 schreef: ↑
22-02-2023 21:39
Je vraag wordt in het artikel dat je citeert beantwoord. Blijkbaar worden in Nederland de termen door maar weinig mensen kwetsend gevonden, maar in Engeland en de Verenigde Staten wel. De oplossing is simpel: dan pas je de Engelse versie dus aan en de Nederlandse vertaling laat je zoals hij was. Wat jij doet is de sensitiviteit in Nederland maatstaf laten zijn voor de Engelse versie van het boek en dat is niet logisch.

Waar baseer je dat op? Die conclusie kun je uit de geciteerde tekst niet halen.
De ophef die er in het VK over ontstaan is, laat ook wel zien dat de oplossing niet zo simpel is als jij suggereert.

Anoniem_64c227383a508 woensdag 22 februari 2023 om 22:31

cuculuscanorus schreef: ↑
22-02-2023 22:04
Je mag er nog steeds om lachen. Je mag ook naar een concert van Suzan en Freek, of moppen over domme blondjes vertellen of elke dag naar de supermarkt met een t-shirt aan met Poetins hoofd erop. Maar als voorleesboek voor kinderen zouden mensen de keuze kunnen maken ook een boek te lezen dat beter in onze tijdsgeest past. En als je dat niet wilt, lees je de originele versie voor. Meer is het niet.

Je kunt het ook omdraaien en accepteren dat Roald Dahl-boeken te ver gaan voor sommige mensen, maar gelukkig zijn er genoeg ‘Woezel & Pip’-achtige series vol lieve, zoete verhaaltjes en hartjes om de onbezorgde kindertijd mee door te komen.

agene woensdag 22 februari 2023 om 22:36

nicole123 schreef: ↑
22-02-2023 20:29
Ik bedoel niet dat ik twijfel, maar dat ik het niet eens ben met de stelling dat termen alleen maar afgezwakt worden in de nieuwe versie en minder tot de verbeelding zouden spreken. Dik (fat) wordt vervangen door enorm (enormous) in Sjakie en de chocoladefabriek wanneer het gaat over Caspar Slok, dat noem ik zelf ook. En ‘enormous’ vind ik dus juist een meer tot de verbeelding sprekend woord dan ‘fat’, wat in mijn hoofd ook gewoon een wat mollig kind zou kunnen zijn. Het is niet zo dat het boek alleen maar softer is gemaakt, zoals sommigen hier beweren. Vandaar dat ik zeg: het is maar net waar de betreffende termen door vervangen zijn, in sommige gevallen door een softere term en in sommige gevallen juist door een groteskere.

In het concrete voorbeeld was wel sprake van afzwakking. Daar was de oorspronkelijke tekst zó over the top dat maar heel weinig mensen (misschien helemaal niemand) zich ermee zou identificeren. Bij de nieuwe tekst zou dat als je het mij vraagt veel makkelijker kunnen gebeuren, waardoor precies het tegengestelde bereikt wordt van wat bedoeld was: de tekst wordt juist voor meer mensen ongemakkelijk. En daarbij is de tekst nog verminkt ook (van de drie keer ‘f’ in fat flabby folds is er bijvoorbeeld nog maar eentje over.) Hoera!

Kan best dat het effect in een andere setting anders is, maar het gaat in deze discussie over de wenselijkheid van de veranderingen in de boeken van Roald Dahl.

nicole123 woensdag 22 februari 2023 om 22:38

Manonna schreef: ↑
22-02-2023 21:44
Eigenlijk nogal apart dat in een tijd dat obesitas bij kinderen een groot probleem is, juist dit "verzacht" moet worden in een kinderboek. Nee joh. Helemaal niet erg. Caspar is een beetje gezet net als jij. Nee joh, dat is helemaal niet ongezond ofzo. Wil je nog een paar muffins terwijl je lekker aan het lezen bent?

Dat is niet waar. Het woord dik is niet vervangen door 'een beetje gezet' maar door 'enormous'. Het woord 'dik' kan ik op verschillende manieren voor me zien, onder andere door 'een beetje gezet'. Het woord 'enormous' is helemaal niet 'een beetje gezet'.

fashionvictim woensdag 22 februari 2023 om 22:40

samarinde schreef: ↑
22-02-2023 22:31
Je kunt het ook omdraaien en accepteren dat Roald Dahl-boeken te ver gaan voor sommige mensen, maar gelukkig zijn er genoeg ‘Woezel & Pip’-achtige series vol lieve, zoete verhaaltjes en hartjes om de onbezorgde kindertijd mee door te komen.

Nu doe je net alsof wij geeist hebben dat die boeken veranderd moesten worden. Zijn eigen estate heeft dat bedacht, hoor, niemand hier.

Am Yisrael Chai!

nicole123 woensdag 22 februari 2023 om 22:44

samarinde schreef: ↑
22-02-2023 21:53
Dat zou kunnen en dat zou mooi zijn. Maar het probleem is natuurlijk die idiote sensitivity-woke-gekte. Ik ben helemaal vóór sensitiviteit ten opzichte van groepen die zich gekwetst voelen door bepaalde uitspraken en tradities, want waarom zouden zij zich rot of verdrietig moeten voelen als het heel simpel is om iets te veranderen?

Maar die sensitiviteit zou zich wat mij betreft niet op het verleden moeten richten, maar alleen op het nu en de toekomst. Terugkijkend kunnen mensen over tien, twintig of honderd jaar zich verwonderen over de vrijheden die schrijvers zich vroeger permitteerden. Dat is toch voortschrijdend inzicht? Dan ga je nu toch niet een soort rare haarspeldbocht maken en je onder druk van de woke-politie verontschuldigen voor boeken die niet meer voldoen aan de maatstaven van vandaag? Roald Dahl had geen idee. Wij hebben allemaal smakelijk gelachen om zijn boeken, want dat mocht toen nog.

Maar dit richt zich toch op het nu en de toekomst? Het gaat om een nieuwe druk. Er is geen sprake van verontschuldigingen, van het verbieden van oudere drukken of van het niet meer mogen lachen om dingen die in de nieuwe versie verwijderd zijn. Als er geen nieuwe druk zou zijn dan had je wat mij betreft een punt, maar juist die nieuwe druk maakt het van nu.

nicole123 woensdag 22 februari 2023 om 22:57

appelientjexx schreef: ↑
22-02-2023 22:03
Ze pleit er vooral voor om met je kinderen te praten over wat er voorbijkomt in kinderboeken. "Staat er iets over een dik jongetje, zeg dan bijvoorbeeld: een dik jongetje, vind jij dat eigenlijk aardig om te zeggen? Als jij al vaker hebt besproken dat oordelen op basis van uiterlijk niet zo lief is, zegt je kind misschien zelf al wel: daar staat dik mama, dat is toch niet lief?"

Heel mooi, in de praktijk lang niet altijd reëel.

Bij een verhaaltje voor het slapengaan heb ik echt niet altijd zin in zo'n bespiegeling erna om dingen uit het boek 'recht te zetten'. En mijn kinderen ook niet in een moralistische les van papa of mama. Of troostende woorden als ze zelf zwart zijn, overgewicht hebben of rood haar en daar lelijke dingen over gezegd worden in een boek. Die willen gewoon een leuk verhaal.

En als kinderen zelf een boek lezen dan zijn dat vaak ook boeken die ik niet heb gelezen. Dan kan ik wel vragen waar het over ging, maar dan moeten ze maar net toevallig zelf met zoiets komen. Ik kan me niet voorstellen dat ouders alle boeken die hun kinderen lezen zelf eerst ook lezen, om er dit soort gesprekken over te kunnen hebben. Ik heb daarom liever dat je bij kinderboeken gewoon niet als ouder dingen 'recht hoeft te zetten' naderhand.

(En ja, mijn kinderen lezen wel Dahl en daarin zet ik geen dingen recht, maar het gaat hier om het algemene idee en een ander kan het bij een boek van Dahl wel nodig vinden.)

nicole123 woensdag 22 februari 2023 om 23:01

agene schreef: ↑
22-02-2023 22:27
Waar baseer je dat op? Die conclusie kun je uit de geciteerde tekst niet halen.
De ophef die er in het VK over ontstaan is, laat ook wel zien dat de oplossing niet zo simpel is als jij suggereert.

Jawel. Daar staat dat in Nederland er geen klachten zijn gekomen, maar dat de sensitiviteit in Engeland en de VS heel anders is. Daar ligt het dus gevoeliger dan hier. Prima dus om de Engelse versie wel aan te passen en de Nederlandse niet en vreemd om de Nederlandse gevoelens hierover te gebruiken als argument dat de Engelse versie hetzelfde moet blijven.

nicole123 woensdag 22 februari 2023 om 23:04

agene schreef: ↑
22-02-2023 22:36
In het concrete voorbeeld was wel sprake van afzwakking. Daar was de oorspronkelijke tekst zó over the top dat maar heel weinig mensen (misschien helemaal niemand) zich ermee zou identificeren.

Dan mis ik waar het over gaat. Ik dacht dat bij Caspar Slok het woord 'fat' veranderd was in 'enormous', maar dat klopt dus niet?

Anoniem_67c19a108766d woensdag 22 februari 2023 om 23:08

fashionvictim schreef: ↑
22-02-2023 22:40
Nu doe je net alsof wij geeist hebben dat die boeken veranderd moesten worden. Zijn eigen estate heeft dat bedacht, hoor, niemand hier.

Ik denk dat de roep tot verandering wel uit de samenleving komt, en dat zijn estate dat niet in een vacuüm heeft bedacht.

Dus het is niet zo dat het hier wordt geeist, maar in breder verband wel in de samenleving. Of onderdelen van die samenleving. Of men denkt dat in ieder geval.

En dat is volgens mij ook de discussie hier. Niet zozeer de vraag wie het doorvoert, of wat de alternatieven zijn voor de nieuwe versie zijn belangrijk, maar in hoeverre oude(re) culturele uitingen en kunstwerken moeten meebuigen met stromingen die vandaag de dag in de samenleving een grote rol spelen.

Stromingen die ik overigens van harte toejuich. Maar dat betekent nog geen carte blanche voor de vertegenwoordigers van die stromingen. Denk ik.

Anoniem_67c19a108766d woensdag 22 februari 2023 om 23:10

Misschien gewoon meerdere versies uitbrengen. Een voor kinderen, en een 'directors cut'.

Actieve topics