Honderden wijzigingen in boeken Roald Dahl

makreel schreef: ↑

25-02-2023 11:35

Verkoopcijfers verzesvoudigd van de kinderboeken van Dahl in de UK, las ik net.

Schitterend.

Ik moest vanmorgen denken aan Roald Dahl en wat ze met zijn boeken van plan zijn. Ik heb genoten van de commentaren de afgelopen week, en van de cartoons en geschreven voorbeelden van “ja als je zo begint, dan moet je ook” en dan kwamen de sprookjes van Grimm voorbij (worden overigens al meer dan 100 jaar aangepast aan de eigentijdse gevoeligheid), Annie Schmidt en Astrid Lindgren, alle boektitels waar het woord ‘dik’ in voorkomt, Lolita die genderneutraal Lolitum genoemd moet worden, de Bijbel die grondig herschreven moet worden (gebeurt ook al sinds jaar en dag) en zelfs Donald Duck zal er volgens commentatoren aan moeten geloven want het gaat hier wel om een oudere witte man die altijd in zijn blote kont op straat loopt en samenwoont met zijn neefjes. En wat te denken van de klassieken uit de Griekse oudheid? Weg ermee, zeker met dat verhaal van die enge meneer Oidipoes die zijn vader vermoordt, met zijn moeder trouwt en daar nog vier kinderen bij verwekt. Daar kan geen sensitivityreader nog iets aan oppoetsen.

Ik las maar weinig commentaren waarin begrip werd getoond voor de actie van de uitgeverij die verklaarde rekening te willen houden met de gevoeligheden van de moderne mens en het werk ook voor een nieuwe generatie toegankelijk wil maken. Wat ooit kon, dat kan nu niet meer. Ons hele verleden kan eigenlijk niet meer, vind ik. Ikzelf heb geen probleem met het verdwijnen van Zwarte Piet. Als die figuur veel mensen ergert of verdriet, dan moet je zo beschaafd zijn hem niet meer prominent te vertonen. Beschaving is de ander geen pijn doen. Die pijngrens verschuift steeds heeft Norbert Elias ons geleerd. Zo gaan wij in onze cultuur niet meer graag kijken naar onthoofdingen op een marktplein, vinden velen het martelen van dieren – palingtrekken, katknuppelen, stierenvechten – geen vermaak meer en is zelfs het vertellen van moppen over Sam en Moos met een geïmiteerd Joods accent niet acceptabel meer in beschaafde kringen.
Waar de een pijn voelt, gene en ongemak is de ander nog volstrekt argeloos en heeft nergens last van. Bij het verschuiven van de gevoeligheidsgrens heb je strijdbare vooroplopers, berustende meesjokkers zoals ik en klagende achterblijvers. Er waren dus ook veel ontkenningen te lezen. Niemand zou overstuur worden van stereotypen, de tere lezersschaar bestaat helemaal niet. Hoewel, ik dacht gister mijn kleindochter eens lekker bang te maken met een ongekuiste versie van Hans en Grietje maar al bij het woord heks nam de gevoeligheid van het meisje zulke vormen aan dat we K3 maar opgezet hebben voor de algehele sedatie.

Mooi was ook dat duidelijk werd dat deze actie geplaatst werd in een veel groter cultureel kader. Mag je de intentie van de auteur aantasten? Volgens mij zijn de eigenaren van het auteursrecht vrij om te doen wat ze met die erfenis willen. Rechten die het karakter van het kunstwerk betreffen, de zg persoonsrechten gaan ook over naar de eigenaar van het auteursrecht, in dit geval de erven Dahl.
Cultuurfilosofisch en historisch aangelegden schreven dat we de geschiedenis niet moeten verloochenen en herschrijven, dat we een andere tijd moeten zien te begrijpen, uitingen in hun context moeten zien. Wie het verleden uitwist, wist ook de toekomst uit schreef iemand, een sterk zinnetje hoewel ik het niet helemaal begrijp, maar misschien is dat wel het goede eraan.
Gaan we nu de hele cultuur kuizen en onderverdelen in goed en fout, braaf en foei? Is nu juist het tonen van het verderfelijke, het afwijkende, het onbetamelijke niet een kerntaak van de kunst en het grensoverschrijdende precies datgene wat kunst boeiend maakt. Daarbij maakt het tonen van het overtreden van de norm ook weer duidelijk wat de norm eigenlijk is.

Sommigen hadden het over een “absurde censuur” (Salmon Rushdie) en gingen meteen over tot sombere bespiegelingen over gedachtenpolitie, Orwells 1984 en de ‘newspeak’ in dat boek, alle ingrijpen in de kunsten werd sowieso fascistisch genoemd, communistische censuur, nazi-boekverbrandingen en daar kwam in de verte met volle kracht het Auschwitz-argument al aan.
Voor de argumentatieleerstudenten was ook prettig dat het argument “daar wil je toch niet bij horen”, erbij gehaald werd. De ingreep werd geassocieerd met gehate groeperingen, feministen, woke-isten, groenlinksers, vegetariers, het zou me niet verbazen als Sigrid Kaag ook nog ergens genoemd is, hoewel ze niet bekend staat om haar wollen sokken.

Terugkijkend was er dus sprake van een feit: de uitgever wilde aanstootgevende woorden veranderen in een boek. De rest was interpretatie en oordeel. Gisteren kwam er een nieuw feit. Uitgeverij Puffin gaat, behalve de gekuiste uitgave voor tere zielen, door alle commotie gedreven ook een 17-delige originele Classic Collection van Dahls werk uitbrengen.
Zo slaat ze dus een dubbele slag dankzij de gratis publiciteit die het merk Roald Dahl de afgelopen weken ten deel is gevallen.
Het lijkt een punt te zijn voor complotzieners die beweerden dat dat hele offensief van de ‘gevoeligheidslezers’ gebaseerd was op een onderliggend sterk marketingplan. Het gaat hier niet om een ethische afweging maar om de poen en dat maakt de hele zuiveringsactie geweldig hypocriet. Knap gedaan zou ik zeggen van die uitgeverij met vooruitziende blik.
Maar dat hoeft het niet te zijn, het commerciële motief is de interpretatie van een feit en zelf geen feit.

Jacques Klöters.

Ik stond op het punt om je een groot compliment te maken voor je stuk Yasmijn. Blijkt het van Jacques Klöters te zijn

Ik ben het niet overal mee eens maar ik vind het erg goed geschreven.

Pontipiene schreef: ↑

25-02-2023 11:39

Ik weet niet of het echt"afrekenen" is of beschrijving. Het echte leven werkt ook niet zo, straks kunnen kinderen nergens meer tegen en dat maakt ze zwak uiteindelijk.

Ik vind het argument niet eerlijk. Het gaat voor mij pas op als kinderen in verhalen in ongeveer gelijke mate geconfronteerd worden met zaken die voor hen niet gemakkelijk zijn. In het geval van dikke kinderen: Hoeveel kinderverhalen ken jij met een hoofdpersonage dat dik is? In hoeveel van die verhalen draait het vervolgens hoofdzakelijk om hun problemen met dik-zijn? In hoeveel van die verhalen speelt hun omvang geen enkele rol en maken ze gewoon de spannende, leuke of verdrietige dingen mee die een kinderpersonage in een verhaal kan meemaken?
Aan de andere kant: Hoe zien bullenbakken er vaak uit? Of als bullenbakken in een groepje zijn, welk personage mist dan vaak niet of voert regelmatig de boventoon? En welke eigenschappen worden hier aan gekoppeld? Ik vind het te gemakkelijk om te zeggen dat mensen die hier gevoelig voor zijn zwak zijn en eigenlijk maar meer eelt op hun ziel moeten kweken.

Susan_Calvin schreef: ↑

25-02-2023 20:20

Ik vind het argument niet eerlijk. Het gaat voor mij pas op als kinderen in verhalen in ongeveer gelijke mate geconfronteerd worden met zaken die voor hen niet gemakkelijk zijn. In het geval van dikke kinderen: Hoeveel kinderverhalen ken jij met een hoofdpersonage dat dik is? In hoeveel van die verhalen draait het vervolgens hoofdzakelijk om hun problemen met dik-zijn? In hoeveel van die verhalen speelt hun omvang geen enkele rol en maken ze gewoon de spannende, leuke of verdrietige dingen mee die een kinderpersonage in een verhaal kan meemaken?
Aan de andere kant: Hoe zien bullenbakken er vaak uit? Of als bullenbakken in een groepje zijn, welk personage mist dan vaak niet of voert regelmatig de boventoon? En welke eigenschappen worden hier aan gekoppeld? Ik vind het te gemakkelijk om te zeggen dat mensen die hier gevoelig voor zijn zwak zijn en eigenlijk maar meer eelt op hun ziel moeten kweken.

Maar het woord lelijk en dik schrappen, maakt de wereld niet mooier. Dit gaat niet meer om actualisering, maar om een ideologische bewerking, een soort zuiveringsdrift.

Bovendien wordt Roald Dahl nu verkeerd begrepen. Het gaat niet om pesten of om pesten normaal te moeten vinden, maar bv in het boek van Sjakie en de Chocoladefabriek ging het om zijn ouders die de dikke jongen teveel snoep gaven en geen grenzen stelden. De pijl wijst dus naar de ouders, dat was het hele punt. Dat al die kinderen verwend waren, behalve de hoofdpersoon.

Woorden terugnemen of zachter maken. De inhalige erven van Roald Dahl wilden dat flikken bij de grote schrijver op wiens lijkzak ze al jaren teren. En de foute uitgever werkte hier in eerste instantie graag aan mee. Misschien worden de Russische uitgaven sowieso gekuist. Ze hebben daar namelijk nogal tere zieltjes.

Gisteren ben ik meteen naar mijn notaris gegaan om ervoor te zorgen dat er na mijn dood niet aan mijn woorden gemorreld wordt. Door niemand. Een dikke nicht blijft een dikke nicht. En dan heb ik het niet over mijn nichtje, maar over een buurman. Of moet ik daarvan maken: een corpulente meneer die graag met zijn moeder naar ballet gaat?

Youp.

Ja, ik snap wel dat Youp reageert. Dat is natuurlijk de verpersoonlijking van uit de tijd zijn.

Goed stuk van Jacques Kloters! Dank voor het delen Yasmijn. Waar kan ik het origineel vinden? Vind het wel even leuk om door te sturen

katkaatje schreef: ↑

26-02-2023 08:58

Ja, ik snap wel dat Youp reageert. Dat is natuurlijk de verpersoonlijking van uit de tijd zijn.

Goed stuk van Jacques Kloters! Dank voor het delen Yasmijn. Waar kan ik het origineel vinden? Vind het wel even leuk om door te sturen

Facebook: Jacques Klöters.

yasmijn schreef: ↑

26-02-2023 09:31

Facebook: Jacques Klöters.

Even aanhalingstekens gebruiken Yas als je citeert.

Nouschi schreef: ↑

26-02-2023 09:40

Even aanhalingstekens gebruiken Yas als je citeert.

O ja. Gelukkig heb ik de auteur vermeld.

En als de auteur vermeld wordt, hoeven de aanhalingstekens niet.

katkaatje schreef: ↑

26-02-2023 08:58

Ja, ik snap wel dat Youp reageert. Dat is natuurlijk de verpersoonlijking van uit de tijd zijn.

Goed stuk van Jacques Kloters! Dank voor het delen Yasmijn. Waar kan ik het origineel vinden? Vind het wel even leuk om door te sturen

Ik vind het knap dat Jacques Klöters zo’n lang stuk schrijft waarin hij nul eigen mening heeft. Wat vind jij er zo goed aan?

samarinde schreef: ↑

26-02-2023 10:32

Ik vind het knap dat Jacques Klöters zo’n lang stuk schrijft waarin hij nul eigen mening heeft. Wat vind jij er zo goed aan?

Ik heb ook even op zijn pagina gekeken en bijna ieder stuk begint met" Ik moest vanmorgen denken aan".

pepexx schreef: ↑

26-02-2023 10:46

Ik heb ook even op zijn pagina gekeken en bijna ieder stuk begint met" Ik moest vanmorgen denken aan".

Dat doet hij altijd.

katkaatje schreef: ↑

26-02-2023 08:58

Ja, ik snap wel dat Youp reageert. Dat is natuurlijk de verpersoonlijking van uit de tijd zijn.

Goed stuk van Jacques Kloters! Dank voor het delen Yasmijn. Waar kan ik het origineel vinden? Vind het wel even leuk om door te sturen

Vanochtend:
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... ~bfe0eb7f/

Dus het vuurtje is opgestookt door een rechtse krant, die alles wat maar ruikt naar 'woke' sowieso slecht vindt?

makreel schreef: ↑

01-03-2023 08:45

Vanochtend:
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... ~bfe0eb7f/

Dus het vuurtje is opgestookt door een rechtse krant, die alles wat maar ruikt naar 'woke' sowieso slecht vindt?

Grappig. De boeken liggen blijkbaar dus al 8 maanden in deze versie in de boekwinkels, staan ook nog vol termen als 'lelijk' en in al die tijd niemand die zich eraan stoorde of het zelfs opmerkte. De theorie van een publiciteitsstunt van de uitgever kan van tafel, de theorie dat de boeken volledig 'woke' gemaakt zouden zijn ook.

En de mensen die nu naar de boekwinkel geraced zijn om de oude versie te kopen hebben misschien dus wel massaal de nieuwe gekocht.


Ik stuurde toch nog één keer een bericht naar de journalist van The Daily Telegraph. Had hij de pagina’s uit De Griezels nu wel bij de hand, kon hij me verzekeren dat mevrouw Griezel nog altijd lelijk was door haar lelijke gedachten? Hij fotografeerde het fragment voor me. Het klopte, niets was veranderd.

‘Dit is de editie van 2022’, schreef hij erbij.

‘2022?’, reageerde ik, tot dan toe in de veronderstelling dat de krant de drukproeven van de gewraakte, nieuwe versie onder een kopieerapparaat had gevonden, of overhandigd had gekregen door een deep throat-achtige figuur in een parkeergarage.

Ja, schreef hij, ‘de boeken lagen al acht maanden in de winkel, maar niemand had de aanpassingen opgemerkt.’

Kennelijk waren de wijzigingen zo subtiel dat niemand er acht op sloeg, maandenlang. Tot een krant ze bij elkaar veegde, en ze in grote chocoladeletters in de etalage zette.

Agene, leest u even mee?

Dat de heksen voortaan zakenvrouw of wetenschapper zijn, is inhoudelijk logisch. Ze vormen een vooraanstaande club van ogenschijnlijk keurige dames, huren mooie zalen af in hotels, dragen ‘eersteklaspruiken’. Hogere middenklasse, vermoedelijk. In 1983, toen het boek uitkwam, werkten deze vrouwen misschien nog wel achter de kassa of ‘tikten ze brieven voor zakenmannen’, zoals in het Engelse origineel staat. Nu zou dat vreemd zijn.

nicole123 schreef: ↑

01-03-2023 09:42

Grappig. De boeken liggen blijkbaar dus al 8 maanden in deze versie in de boekwinkels, staan ook nog vol termen als 'lelijk' en in al die tijd niemand die zich eraan stoorde of het zelfs opmerkte. De theorie van een publiciteitsstunt van de uitgever kan van tafel, de theorie dat de boeken volledig 'woke' gemaakt zouden zijn ook.

En de mensen die nu naar de boekwinkel geraced zijn om de oude versie te kopen hebben misschien dus wel massaal de nieuwe gekocht.


Ik stuurde toch nog één keer een bericht naar de journalist van The Daily Telegraph. Had hij de pagina’s uit De Griezels nu wel bij de hand, kon hij me verzekeren dat mevrouw Griezel nog altijd lelijk was door haar lelijke gedachten? Hij fotografeerde het fragment voor me. Het klopte, niets was veranderd.

‘Dit is de editie van 2022’, schreef hij erbij.

‘2022?’, reageerde ik, tot dan toe in de veronderstelling dat de krant de drukproeven van de gewraakte, nieuwe versie onder een kopieerapparaat had gevonden, of overhandigd had gekregen door een deep throat-achtige figuur in een parkeergarage.

Ja, schreef hij, ‘de boeken lagen al acht maanden in de winkel, maar niemand had de aanpassingen opgemerkt.’

Kennelijk waren de wijzigingen zo subtiel dat niemand er acht op sloeg, maandenlang. Tot een krant ze bij elkaar veegde, en ze in grote chocoladeletters in de etalage zette.

Ligt het aan mij of wringt er iets in de redenatie in dit stuk? Ik dacht ook dat de wijzigingen nog niet waren doorgevoerd en dat de Dahl-scoop gebaseerd was op drukproeven (of een uitgelekt document of zo). Dat dacht blijkbaar iedereen, want nergens stond dat de aangepaste versies al in de winkel lagen. Dan is het toch logisch dat niemand de nieuwste edities ging controleren?

Of mis ik iets?

samarinde schreef: ↑

01-03-2023 10:24

Ligt het aan mij of wringt er iets in de redenatie in dit stuk? Ik dacht ook dat de wijzigingen nog niet waren doorgevoerd en dat de Dahl-scoop gebaseerd was op drukproeven (of een uitgelekt document of zo). Dat dacht blijkbaar iedereen, want nergens stond dat de aangepaste versies al in de winkel lagen. Dan is het toch logisch dat niemand de nieuwste edities ging controleren?

Of mis ik iets?

Ik denk dat je dat als krant (of welk journalistiek medium dan ook) moet controleren voordat je je laat meesleuren door zulk nieuws waar iedereen en z'n moeder meteen een uitgesproken mening over heeft.

makreel schreef: ↑

01-03-2023 10:54

Ik denk dat je dat als krant (of welk journalistiek medium dan ook) moet controleren voordat je je laat meesleuren door zulk nieuws waar iedereen en z'n moeder meteen een uitgesproken mening over heeft.

Scherp.

Maar dat ze bijvoorbeeld die beroepen van de heksen moderniseren, begrijp ik nog wel. Of een bepaalde groep steeds wegzetten als crimineel. Maar het blijft lastig.

In de boeken van Enid Blyton (ik kan het niet even terugvinden of het al was besproken) zijn de slechteriken vaak zigeuners en bepaalde zaken erg seksistisch, ik meen dat dit ook gewijzigd is in de boeken naar meer neutrale uitingen of weggelaten. En er is ook een boek dat niet meer uitgegeven wordt, omdat de inhoud te racistisch is. In haar werk is ook best gestreept. Maar de hertelling in moderne taal, vergelijkbaar als wat men bij Roald Dahl wil gaan doen, wordt niet perse als een succes gezien.

makreel schreef: ↑

01-03-2023 10:54

Ik denk dat je dat als krant (of welk journalistiek medium dan ook) moet controleren voordat je je laat meesleuren door zulk nieuws waar iedereen en z'n moeder meteen een uitgesproken mening over heeft.

Dat is waar. Het lastige was alleen dat uitgeverij Puffin tijdens de mediastorm onbereikbaar was, en er circuleerde wel een lijst met wijzigingen. Die lijst klopt toch ook gewoon? Hooguit wist niemand dat die wijzigingen al waren doorgevoerd in de laatste editie. De Volkskrant-journalist lijkt het heel zwak te vinden dat niemand dat heeft onderzocht, maar dat snap ik niet. Waarom zou je iets onderzoeken waarvan je geen weet hebt?

samarinde schreef: ↑

01-03-2023 11:42

Dat is waar. Het lastige was alleen dat uitgeverij Puffin tijdens de mediastorm onbereikbaar was, en er circuleerde wel een lijst met wijzigingen. Die lijst klopt toch ook gewoon? Hooguit wist niemand dat die wijzigingen al waren doorgevoerd in de laatste editie. De Volkskrant-journalist lijkt het heel zwak te vinden dat niemand dat heeft onderzocht, maar dat snap ik niet. Waarom zou je iets onderzoeken waarvan je geen weet hebt?

Kleine moeite om een oud exemplaar naast een recent exemplaar te leggen om te kijken of de verandering niet al doorgevoerd is. Als je de lijst hebt, is dat niet zo ingewikkeld.