
Voor een ander besluiten: het is klaar
donderdag 2 mei 2019 om 11:34
Jaren geleden vertelde mijn moeder over haar euthanasieverklaring. Bij haar was Alzheimer geconstateerd en ze wilde onder geen beding afhankelijk worden van anderen.
Inmiddels is mijn moeder al een paar jaar opgenomen in een zorginstelling. Ze heeft het zelf nooit meer over euthanasie gehad. Toen de verklaring ter sprake kwam tijdens een van de gesprekken met de artsen, kregen we te horen dat ze daar niets meer aan had want niet meer wilsbekwaam. Wel konden wij, de familie, voor haar besluiten dat ze niet meer behandeld zou worden als er een levensbedreigende ziekte zou ontstaan. Een simpele luchtweginfectie zou dan al fataal kunnen zijn.
We proberen hierin met de familie op één lijn te komen, maar dat is lastig. Al maanden voeren we gesprekken.
Zus zegt: “ze is best nog gelukkig, op haar manier. We moeten het hier over een jaar nog maar eens over hebben. Ik wil er nu niet over nadenken.”
Stiefvader zegt: “Dit zou ze nooit gewild hebben. Wat mij betreft behandelen ze vanaf nu alleen nog palliatief.” Hij heeft overigens al een paar jaar een nieuwe partner en ik denk dat het voor hem een zorg minder zou zijn als mijn moeder (met wie hij nog steeds getrouwd is en die hij trouw blijft bezoeken) er niet meer is. Wat ik hem trouwens echt niet kwalijk neem.
Broer zegt: “Ik vind dat ze zelf moet beslissen. Het is haar leven. Wij hebben daar niets over te zeggen.”
Moeder zegt de ene dag dat ze dood wil en de andere dag dat ze van plan is honderd te worden.
En ik? Ik weet het niet. Ze lijkt grotendeels nog van het leven te genieten. Wie zijn wij dan om te zeggen “het is klaar”? Aan de andere kant was dit altijd haar schrikbeeld: incontinent, mensen niet meer kennen, hulp nodig hebben met eten, wassen, aankleden. Misschien wil ik haar uit egoïsme in leven houden en ben ik niet in staat om te doen wat voor haar het beste is. Natuurlijk gun ik het haar ook niet om straks in foetushouding in bed te liggen, zich niet meer van haar omgeving bewust.
Zijn er mensen die ook dergelijke beslissingen hebben moeten nemen? Stonden alle neuzen dezelfde kant op? Ik hoor heel graag ervaringen.
Inmiddels is mijn moeder al een paar jaar opgenomen in een zorginstelling. Ze heeft het zelf nooit meer over euthanasie gehad. Toen de verklaring ter sprake kwam tijdens een van de gesprekken met de artsen, kregen we te horen dat ze daar niets meer aan had want niet meer wilsbekwaam. Wel konden wij, de familie, voor haar besluiten dat ze niet meer behandeld zou worden als er een levensbedreigende ziekte zou ontstaan. Een simpele luchtweginfectie zou dan al fataal kunnen zijn.
We proberen hierin met de familie op één lijn te komen, maar dat is lastig. Al maanden voeren we gesprekken.
Zus zegt: “ze is best nog gelukkig, op haar manier. We moeten het hier over een jaar nog maar eens over hebben. Ik wil er nu niet over nadenken.”
Stiefvader zegt: “Dit zou ze nooit gewild hebben. Wat mij betreft behandelen ze vanaf nu alleen nog palliatief.” Hij heeft overigens al een paar jaar een nieuwe partner en ik denk dat het voor hem een zorg minder zou zijn als mijn moeder (met wie hij nog steeds getrouwd is en die hij trouw blijft bezoeken) er niet meer is. Wat ik hem trouwens echt niet kwalijk neem.
Broer zegt: “Ik vind dat ze zelf moet beslissen. Het is haar leven. Wij hebben daar niets over te zeggen.”
Moeder zegt de ene dag dat ze dood wil en de andere dag dat ze van plan is honderd te worden.
En ik? Ik weet het niet. Ze lijkt grotendeels nog van het leven te genieten. Wie zijn wij dan om te zeggen “het is klaar”? Aan de andere kant was dit altijd haar schrikbeeld: incontinent, mensen niet meer kennen, hulp nodig hebben met eten, wassen, aankleden. Misschien wil ik haar uit egoïsme in leven houden en ben ik niet in staat om te doen wat voor haar het beste is. Natuurlijk gun ik het haar ook niet om straks in foetushouding in bed te liggen, zich niet meer van haar omgeving bewust.
Zijn er mensen die ook dergelijke beslissingen hebben moeten nemen? Stonden alle neuzen dezelfde kant op? Ik hoor heel graag ervaringen.

donderdag 2 mei 2019 om 11:40
Mijn moeder riep al jaren dat het mooi geweest was, maar inderdaad ook wilsonbekwaam geacht door de artsen. Als kinderen gaven we haar groot gelijk, maar dan nog is het niet zo makkelijk te regelen. Want op andere momenten riep ze ook dat ze nooit euthanasie wilde.
Je gaat niet op bestelling dood. Uiteindelijk heeft het bij haar een jaar of acht geduurd voordat ze uiteindelijk alleen palliatieve zorg kreeg, nadat ze in een gesprek met een arts helder genoeg was om dat aan te geven. Ze kon toen ook al niets meer, blind, doof, verlamd door een spierziekte. Tot hoever moet je gaan?
Ik vond het vreselijk dat het zolang heeft moeten duren. Dat vinden we eigenlijk allemaal, het had ook wel jaren eerder gemogen. Maar ja, wie en hoe bepaal je dat? Dat blijft heel moeilijk.
Ik roep nu al tegen iedereen die het wil horen: als ik een verpleegtehuis in moet, geef me dan maar een plastic zak of een spuitje of weetikwat, want dat gaat niet gebeuren. Ik heb echt geen idee of ik tegen die tijd het lef heb om dat echt te doen.
Je gaat niet op bestelling dood. Uiteindelijk heeft het bij haar een jaar of acht geduurd voordat ze uiteindelijk alleen palliatieve zorg kreeg, nadat ze in een gesprek met een arts helder genoeg was om dat aan te geven. Ze kon toen ook al niets meer, blind, doof, verlamd door een spierziekte. Tot hoever moet je gaan?
Ik vond het vreselijk dat het zolang heeft moeten duren. Dat vinden we eigenlijk allemaal, het had ook wel jaren eerder gemogen. Maar ja, wie en hoe bepaal je dat? Dat blijft heel moeilijk.
Ik roep nu al tegen iedereen die het wil horen: als ik een verpleegtehuis in moet, geef me dan maar een plastic zak of een spuitje of weetikwat, want dat gaat niet gebeuren. Ik heb echt geen idee of ik tegen die tijd het lef heb om dat echt te doen.

donderdag 2 mei 2019 om 11:43
[quote=MokThee post_id=29874394 time=1556790053 user_id
Ik roep nu al tegen iedereen die het wil horen: als ik een verpleegtehuis in moet, geef me dan maar een plastic zak of een spuitje of weetikwat, want dat gaat niet gebeuren. Ik heb echt geen idee of ik tegen die tijd het lef heb om dat echt te doen.
[/quote]
Dan moet je dat officieel regelen, roepen is zinloos.
Zoek eens op Levenstestament.
Ik roep nu al tegen iedereen die het wil horen: als ik een verpleegtehuis in moet, geef me dan maar een plastic zak of een spuitje of weetikwat, want dat gaat niet gebeuren. Ik heb echt geen idee of ik tegen die tijd het lef heb om dat echt te doen.
[/quote]
Dan moet je dat officieel regelen, roepen is zinloos.
Zoek eens op Levenstestament.

donderdag 2 mei 2019 om 11:46
Wat is haar kwaliteit van leven? Ik zie mensen met Alzheimer die gelukkig overkomen als je op bezoek bent, maar als ze alleen zijn vaak in paniek raken. Waar moeten ze eten, waar is de huiskamer, weten mij kinderen waar ik ben, waar woon ik, waar is de wc....
Ik zou ergens wel de wens van moeder respecteren. Geen pijn lijden maar niet reanimeren. Een tussenweg dus.
Ik zou ergens wel de wens van moeder respecteren. Geen pijn lijden maar niet reanimeren. Een tussenweg dus.

donderdag 2 mei 2019 om 11:47
Mijn ouders weten dat ze op mij niet hoeven te rekenen als het gaat om euthanasie. Mijn moeder heeft wel een niet-reanimerenverklaring, daar heb ik geen problemen mee, haar beslissing. We hebben twintig jaar geleden wel voor de vraag gestaan met mijn moeder. Ze lag drie weken in coma en het was onduidelijk of ze daar ooit nog uit zou komen. Mijn tante en zus waren voor het stoppen van de beademing omdat ze geen ‘kasplantje’ wilde worden (sorry, naar woord). Mijn vader en ik waren daar tegen. Gelukkig wilden de artsen het nog even aanzien, want na een paar dagen kwam ze alsnog bij. In eerste instantie wel met een laag bewustzijn en ze moest alles weer opnieuw aanleren, en heeft ook nu nog forse beperkingen.


donderdag 2 mei 2019 om 11:58
Mijn schoonmoeder is heel duidelijk, in wat ze wil en niet wil. En dat is confronterend, maar eigenlijk ook heel fijn. Schoonvader en mijn ouders doen allemaal vaag (wat ik ook snap hoor). Mijn ouders zeggen op sommige onderwerpen zelfs, dat ik dat mag beslissen.
dan heb ik echt liever de duidelijkheid van schoonmoeder
dan heb ik echt liever de duidelijkheid van schoonmoeder


donderdag 2 mei 2019 om 12:05
Ik heb een aantal familieleden deze weg zien gaan en dat is niet fraai. Ze willen niets, ze bevuilen zich, ze zijn niet gelukkig, ze raken in paniek etc etc. Maar toch worden ze in leven gehouden en is het stuk dat lijden wordt veel te lang. Vaak na constateren van alzheimer nog wel een jaar of 5 waarvan de laatste 2-3 jaar schrijnend en mensonterend zijn. Ik hoop dat zowel mijn moeder als ik gewoon een hartstilstand krijgen als onze tijd er is. Want idd doen ze helemaal niets meer met 'n euthanasieverklaren omdat de persoon in kwestie dan niet meer handelsbekwaam is.

donderdag 2 mei 2019 om 12:09
Ik snap dat lijden ook nooit zo goed...waarom mensen in leven houden als ze waardig afscheid kunnen nemen. Waarom iemand laten dwalen en in paniek laten raken als het waardig kan. Verpleeghuis, verzorgingshuis echt....de verzorging en liefde is prachtig en liefdevol maar ik zou het niet rekken voor mijn eigen contact met ouder.
donderdag 2 mei 2019 om 12:10
Ik heb in een vergelijkbare situatie gezeten met mijn moeder, maar 'gelukkig' had ik verder geen familie om rekening mee te houden.
De zorginstelling was trouwens ook heel duidelijk: we behandelen alleen als het comfort in het geding is, maar niet om het leven te verlengen. En daar was ik het helemaal mee eens.
Ik heb jaren gehoopt dat mijn moeder een longontsteking ofzo zou krijgen, maar dat gebeurde niet.
Ze heeft uiteindelijk 8 jaar in de zorginstelling gezeten en overleed toen ze alleen nog maar in foetushouding in bed kon liggen. Echt ver voorbij wat ze zelf gewild zou hebben.
Lastig dat jullie niet op één lijn zitten, maar is wel duidelijk wie uiteindelijk beslissingsbevoegd is?
De zorginstelling was trouwens ook heel duidelijk: we behandelen alleen als het comfort in het geding is, maar niet om het leven te verlengen. En daar was ik het helemaal mee eens.
Ik heb jaren gehoopt dat mijn moeder een longontsteking ofzo zou krijgen, maar dat gebeurde niet.
Ze heeft uiteindelijk 8 jaar in de zorginstelling gezeten en overleed toen ze alleen nog maar in foetushouding in bed kon liggen. Echt ver voorbij wat ze zelf gewild zou hebben.
Lastig dat jullie niet op één lijn zitten, maar is wel duidelijk wie uiteindelijk beslissingsbevoegd is?
Sorry I hurt your feelings when I called you stupid. I thought you knew.

donderdag 2 mei 2019 om 12:17
Het is vaak niet eens een kwestie van mensen in leven houden. Mijn oma ging gewoon niet dood, ondanks haar wens. Haar hart was sterk en hield het lang vol. Ze heeft in haar hele leven geen enkele behandeling ondergaan waardoor ze langer inleven bleef. Op een gegeven moment kreeg ze alleen pillen om haar wat rustiger te houden.Polsjef schreef: ↑02-05-2019 12:09Ik snap dat lijden ook nooit zo goed...waarom mensen in leven houden als ze waardig afscheid kunnen nemen. Waarom iemand laten dwalen en in paniek laten raken als het waardig kan. Verpleeghuis, verzorgingshuis echt....de verzorging en liefde is prachtig en liefdevol maar ik zou het niet rekken voor mijn eigen contact met ouder.

donderdag 2 mei 2019 om 12:23
Het is ook lastig. Iemand kan bij compleet welzijn wel zeggen: als dit en dit gebeurt, hoeft het van mij niet meer. Maar die grens blijkt vaak toch ergens anders te liggen dan van tevoren gedacht. Ik heb ooit een gesprek met een neurochirurg gehad, en die zei: als je nu aan 100 gezonde mensen vraagt wat er moet gebeuren als ze een complete dwarslaesie vanaf de nek hebben, zal bijna de helft zeggen: dan hoeft het voor mij niet. Hij zag dat soort patiënten, en was in er in al die tijd maar twee tegen gekomen die inderdaad liever dood gewild hadden. De rest vond bij ander inzien dat ze toch kwaliteit van leven hadden. Het is gewoon heel moeilijk om bij volledige gezondheid te weten wanneer je niet meer wilt.
Bij die dwarslaesie patiënten is het ‘probleem’ er niet echt, want doen konden dus nog gewoon communiceren. En dus alsnog bv een niet-reanimeren verklaring afgeven als ze dat zelf wilden. Bij dementie ed is dat lastiger, omdat de communicatie ook niet meer betrouwbaar is. Je kunt dus ook niet zomaar blind afgaan op want iemand tien jaar geleden gezegd heeft.
TO: als ik het goed begrijp, gaat het om wel of niet ingrijpen als er iets gebeurt, niet om actieve euthanasie. Dat is ook moeilijk, en helaas kun je niks anders dan voor jezelf bepalen wat je denkt dat je moeder gewild zou hebben. Bij mijn oma hadden wij sterk hebt gevoel dat ze zelf niet per se actief dood wilde, maar het goed vond als het haar tijd was. Dus bij een longontsteking/hartstilstand niet meer ingrijpen (behalve natuurlijk pijnbestrijding etc).
donderdag 2 mei 2019 om 12:24
donderdag 2 mei 2019 om 12:30
Moeilijk To ik zou persoonlijk voor de wensen van mijn moeder gaan maar daar moet natuurlijk iedereen mee eens zijn.
Zulke situaties zie ik altijd weer in hoe blij ik ben dat mijn vader een levenstestament heeft. Ik heb als het nodig is de volmacht op het medische gedeelte terwijl mijn moeder de rest gewoon heeft. Maar mijn moeder heeft ook duidelijk aangegeven dat ze niet weet of ze mijn vader zijn wensen kan uitvoeren als het zo ver is. En ik ben hier in meer kamp vader
Zulke situaties zie ik altijd weer in hoe blij ik ben dat mijn vader een levenstestament heeft. Ik heb als het nodig is de volmacht op het medische gedeelte terwijl mijn moeder de rest gewoon heeft. Maar mijn moeder heeft ook duidelijk aangegeven dat ze niet weet of ze mijn vader zijn wensen kan uitvoeren als het zo ver is. En ik ben hier in meer kamp vader

donderdag 2 mei 2019 om 12:30
Wij hebben zo'n situatie met mijn oma gehad en het sloopt je echt. Gelukkig dacht iedereen er hetzelfde over dus er was geen gedoe in dat opzicht. Mijn ouders riepen toen meteen zo willen we niet eindigen en ik hoop dat ze nog op tijd zo'n verklaring regelen.
Mijn ouders hebben er toen ook voor gekozen om niet in te grijpen, zou voor haar ook beter zijn want op het laatst had ze eigenlijk een operatie nodig maar de kans dat ze het zou overleven was een stuk kleiner dan dat ze zou komen te overlijden en ook al was het andersom dan was het nog maar de vraag wat voor zin die hele operatie had...
Mijn ouders hebben er toen ook voor gekozen om niet in te grijpen, zou voor haar ook beter zijn want op het laatst had ze eigenlijk een operatie nodig maar de kans dat ze het zou overleven was een stuk kleiner dan dat ze zou komen te overlijden en ook al was het andersom dan was het nog maar de vraag wat voor zin die hele operatie had...
donderdag 2 mei 2019 om 12:41
Wat een naar traject is dit. Ik heb het met m'n eigen moeder meegemaakt die al op haar 56 de diagnose kreeg vergevorderde Alzheimer. Ze was toen al te ver heen om nog een beslissing te nemen over levenseinde vraagstukken.
Mijn broertje en ik zaten helaas ook niet op 1 lijn waardoor ze uiteindelijk nog 10 jaar geleefd heeft. Ze was natuurlijk lichamelijk nog jong en is uiteindelijk gestorven omdat ze vergat hoe ze moest slikken. Mijn ervaring is dat ze geen ingrepen meer doen bij mensen met vergevorderde Alzheimer.
Sterkte met alles. Ik heb die 10 jaar (en ook de 3 jaar ervoor dat mijn vader terminaal ziek was en mijn moeder uiteraard al Alzheimer had maar we het nog niet wisten) als heel zwaar ervaren. Zoek vooral hulp waar je kan.
Mijn broertje en ik zaten helaas ook niet op 1 lijn waardoor ze uiteindelijk nog 10 jaar geleefd heeft. Ze was natuurlijk lichamelijk nog jong en is uiteindelijk gestorven omdat ze vergat hoe ze moest slikken. Mijn ervaring is dat ze geen ingrepen meer doen bij mensen met vergevorderde Alzheimer.
Sterkte met alles. Ik heb die 10 jaar (en ook de 3 jaar ervoor dat mijn vader terminaal ziek was en mijn moeder uiteraard al Alzheimer had maar we het nog niet wisten) als heel zwaar ervaren. Zoek vooral hulp waar je kan.
Ik heb ook een killer body. Als ik maar lang genoeg op je hoofd blijf zitten ga je dood.
donderdag 2 mei 2019 om 12:52
Wij hebben met zowel mijn oma en mijn tante in een vergelijkbare situatie gezeten en wij hebben ervoor gekozen om niet meer te laten behandelen als het zover kwam. Dus alleen pijnbestrijding
In beide gevallen is het er ook daadwerkelijk van gekomen dat we de beslissing moesten nemen om niet meer te behandelen. Was echt niet gemakkelijk, want het gaat wel om je oma/moeder of tante. Maar we zijn uiteindelijk heel erg blij dat we ons aan onze beslissing hebben gehouden. Nu zijn ze beide in hun slaap overleden en zonder al te veel poespas aan hun lijf. Nadat ze overleden waren zag je ook dat ze helemaal rustig overleden waren en geen ongemak hebben gehad.
Succes met de beslissing.
In beide gevallen is het er ook daadwerkelijk van gekomen dat we de beslissing moesten nemen om niet meer te behandelen. Was echt niet gemakkelijk, want het gaat wel om je oma/moeder of tante. Maar we zijn uiteindelijk heel erg blij dat we ons aan onze beslissing hebben gehouden. Nu zijn ze beide in hun slaap overleden en zonder al te veel poespas aan hun lijf. Nadat ze overleden waren zag je ook dat ze helemaal rustig overleden waren en geen ongemak hebben gehad.
Succes met de beslissing.
Valhalla! Where the brave may live Forever!
donderdag 2 mei 2019 om 12:57
Dit. Je moeder was hier heel duidelijk over. Ik zou het echt erg vinden als ik dit vooraf aan zou geven en ik dan toch door zou moeten omdat ik wilsonbekwaam zou zijn. Wat je moeder nu zegt, wisselt af en dat is de Alzheimer. Ik zou uitgaan van wat ze bij haar volle verstand heeft gezegd.
Heel veel sterkte, ik begrijp wel dat het een hele moeilijke beslissing is. Alzheimer is een kloteziekte.
donderdag 2 mei 2019 om 13:00
Zoveel reacties had ik niet verwacht, wat fijn!
Ik proef toch vooral wat ik diep van binnen ook voel: mijn eigen belangen opzij zetten en echt luisteren naar wat mijn moeder van tevoren heeft gezegd. Als ik mijn oude moeder (die er allang niet meer is) voor me haal, weet ik ook zeker dat ze zou zeggen: zo hoeft het voor mij niet meer.
We hebben wel al afgesproken dat ze binnen de mogelijkheden van de zorginstelling behandeld wordt; naar een ziekenhuis gaat ze niet meer, dat zou veel te belastend zijn. Gereanimeerd wordt ze ook niet. Tot zover zitten we op 1 lijn.
Arts heeft aangegeven dat zij de knoop (alleen nog palliatief behandelen) doorhakt als zij de lijdensdruk te groot vindt worden. Daar is nu nog geen sprake van. Over het algemeen is onze moeder opgewekt aanwezig. Maar dat gaat ongetwijfeld veranderen...
Wie van de familie nu eigenlijk gerechtigd is de beslissing te nemen als we er onderling niet uitkomen, weet ik eerlijk gezegd niet. Ik vermoed haar man. Ik sta wel als executeur-testamentair in haar testament en ben na hem tweede contactpersoon, maar dat heeft hier natuurlijk niet direct mee te maken. Met een levenstestament (waarin ze mij wilde aanwijzen voor dit soort zaken, haar man is hoogbejaard) zijn ze bezig geweest maar ze ging opeens zo erg achteruit dat de arts die haar wilsbekwaamheid moest toetsen het te laat vond.
Kon ze maar vredig overlijden in haar slaap. Helaas schijnt haar hart ijzersterk te zijn.
Ik proef toch vooral wat ik diep van binnen ook voel: mijn eigen belangen opzij zetten en echt luisteren naar wat mijn moeder van tevoren heeft gezegd. Als ik mijn oude moeder (die er allang niet meer is) voor me haal, weet ik ook zeker dat ze zou zeggen: zo hoeft het voor mij niet meer.
We hebben wel al afgesproken dat ze binnen de mogelijkheden van de zorginstelling behandeld wordt; naar een ziekenhuis gaat ze niet meer, dat zou veel te belastend zijn. Gereanimeerd wordt ze ook niet. Tot zover zitten we op 1 lijn.
Arts heeft aangegeven dat zij de knoop (alleen nog palliatief behandelen) doorhakt als zij de lijdensdruk te groot vindt worden. Daar is nu nog geen sprake van. Over het algemeen is onze moeder opgewekt aanwezig. Maar dat gaat ongetwijfeld veranderen...
Wie van de familie nu eigenlijk gerechtigd is de beslissing te nemen als we er onderling niet uitkomen, weet ik eerlijk gezegd niet. Ik vermoed haar man. Ik sta wel als executeur-testamentair in haar testament en ben na hem tweede contactpersoon, maar dat heeft hier natuurlijk niet direct mee te maken. Met een levenstestament (waarin ze mij wilde aanwijzen voor dit soort zaken, haar man is hoogbejaard) zijn ze bezig geweest maar ze ging opeens zo erg achteruit dat de arts die haar wilsbekwaamheid moest toetsen het te laat vond.
Kon ze maar vredig overlijden in haar slaap. Helaas schijnt haar hart ijzersterk te zijn.
donderdag 2 mei 2019 om 13:10
In principe besluit je niet voor een ander. De ander heeft jaren geleden zelf al een besluit genomen. Maar jammer genoeg stelt zo'n verklaring die bij het volle verstand vastgelegd wordt, niks meer voor als zo iemand wilsonbekwaam is.
Leuk bedacht allemaal, maar op t moment dat je tekent weet je al dat je billen met zo'n verklaring afgeveegd worden.
Leuk bedacht allemaal, maar op t moment dat je tekent weet je al dat je billen met zo'n verklaring afgeveegd worden.
“Intelligentie zonder vriendelijkheid is een zeer gevaarlijk wapen”. (Francoise Sagan)
"De moord die niet mocht worden opgelost". (Maaike Vaatstra)
"De moord die niet mocht worden opgelost". (Maaike Vaatstra)

donderdag 2 mei 2019 om 13:16
Ik zou me er wel tegen verzetten dat een wettige echtgenoot die al is doorgegaan met zijn leven de beslissing zou mogen nemen. Dat kan toch niet? In ons geval zijn mijn ouders gescheiden, dus mijn wens zou lijnrecht tegenover die van mijn zusje en tante staan (waarbij tante officieel geen zeggenschap heeft). Dan zou ik er eerder voor kiezen dat de artsen de beslissing nemen.