Actueel
alle pijlers
De contracttheorie
maandag 23 april 2012 om 11:58
Veel filosofen, dienstig aan de status quo en het overheidsestablishment, legitimeren het gezag van de overheid door een of andere contracttheorie te construeren.
Hoewel er verschillende varianten zijn (bekende zijn van Hobbes en Locke) is de gedachte ongeveer als volgt: omdat niemand zit te wachten op een natuurstaat (waarin het een oorlog is van allen tegen allen), hebben de individuele mensen hun autonomie overgedragen aan de overheid, die daarmee ook meteen het geweldsmonopolie verwerft.
Wat mij betreft loopt deze theorie op zoveel manieren spaak dat ik weiger te geloven dat sprake is van een intellectueel integere poging om iets zinnigs over de legitimiteit van de overheid te zeggen. Het lijkt me duidelijk dat de contracttheoretici zelf ook wel inzien dat hun theorieen geen stand houden, maar dat dat kennelijk ondergeschikt is aan het doel, namelijk het in het zadel houden van de overheid.
Wat vinden jullie?
Hoewel er verschillende varianten zijn (bekende zijn van Hobbes en Locke) is de gedachte ongeveer als volgt: omdat niemand zit te wachten op een natuurstaat (waarin het een oorlog is van allen tegen allen), hebben de individuele mensen hun autonomie overgedragen aan de overheid, die daarmee ook meteen het geweldsmonopolie verwerft.
Wat mij betreft loopt deze theorie op zoveel manieren spaak dat ik weiger te geloven dat sprake is van een intellectueel integere poging om iets zinnigs over de legitimiteit van de overheid te zeggen. Het lijkt me duidelijk dat de contracttheoretici zelf ook wel inzien dat hun theorieen geen stand houden, maar dat dat kennelijk ondergeschikt is aan het doel, namelijk het in het zadel houden van de overheid.
Wat vinden jullie?
maandag 23 april 2012 om 21:30
He Martin, wat een interessante vragen stel je toch altijd. Hier mijn kijk op de contacttheorie. Groetjes!
Anarchisten verwerpen iedere vorm van onderdrukking en verafschuwen daarom de Staat. Het beste argument tegen de Staat is het opsommen van de misdaden die de Staten hebben gepleegd. Als we beperken tot de slachtingen die in de twintigste eeuw zijn gepleegd door Staten toen zij geen oorlog tegen andere Staten voerden – komen we uit op 262 miljoen vermoorde burgers. Toch wordt er geprobeerd om de Staat te rechtvaardigen via het sprookje van het sociaal contract, bedacht door Hobbes, Locke en Rousseau. De anarchist Michael Bakoenin (1814-1876) bekritiseerde deze contracttheorie.
Volgens de contracttheorie bestond de mensheid in zijn begintijd uit geïsoleerde wilde barbaren, die in een meedogenloze strijd van allen tegen allen bevond. Deze barbaren waren constant in oorlog met elkaar, wat uiteindelijk zou leiden tot de totale vernietiging van de gehele mensheid. Om dit te voorkomen hebben de barbaren onderling een sociaal contract ondertekend. Met dit contract ontstond de Staat als de belichaming van het algemeen belang. Door het bestaan van de Staat kunnen de barbaren met elkaar samenleven.
Volgens de contracttheorie bestaat de samenleving pas als er een Staat bestaat. Dit is onmogelijk, want zonder samenleving zou er geen taal of communicatie mogelijk zijn. Taal is ontstaan als communicatiemiddel tussen mensen en als de barbaren alleen geweld zouden plegen als ze elkaar ontmoetten, wordt er geen gezamenlijke taal ontwikkeld. Zonder taal zou er geen overleg en zeker geen contract mogelijk zijn.
De Ethiek van de Staat
Volgens de contracttheorie bestaan goed en kwaad pas bij het ondertekenen van het sociaal contract. Met het sociaal contract ontstond het algemeen belang, dat werd gemanifesteerd in de Staat. Wat in het verlengde ligt van het contract wordt beschouwd als goed en het tegenovergestelde is fout. Daarom moeten alle individuele vrijheden en belangen aan de Staat worden opgeofferd. Volgens Rousseau mag de burger geen kritiek uiten op het regeringsbeleid, want dat zou een aanval zijn op het algemeen belang. Uit het contract volgt dat alle daden van de Staat rechtvaardig zijn. Zelfs de daden die de Staat gewoonlijk voor zijn onderdanen verbied, mag hijzelf gebruiken. De Staat verbiedt zijn burgers om mensen te vermoorden, maar elkaar uitmoorden in het belang van de Staat is de grootste deugd die een persoon kan verrichten.
Als de menselijke ethiek zou zijn ontstaan door het ondertekenen van het sociaal contract, dan betekent dat de ethiek zich beperkt tot de ondertekenaars van het contract. De Staat hoeft dus alleen aan zijn eigen onderdanen denken en mag in hun naam alle buitenstaanders meedogenloos aanvallen. Dit is rechtvaardig, want tussen de verschillende Staten bestaat geen sociaal contract. De Staat is de vernietiging van de universele solidariteit van de mensheid.
De Contradictie
De contracttheorie bezit een grote contradictie. De mens wordt afgeschilderd als kwaadaardig en barbaars, maar de Staat – en iedereen die daar dus werkt – wordt afgebeeld als goed en briljant. Blijkbaar veranderen mensen opeens in heiligen als ze de troon of regering betreden. Maar dit is juist het tegenovergestelde wat er in werkelijkheid gebeurd. Iedereen die heerst over anderen, raakt uiteindelijk gecorrumpeerd door de macht. Iedere staatsman waant zich boven het volk en is gedwongen om de meest smerige machtspelletjes te spelen om zijn positie te behouden. Hierdoor is de Staat ook altijd de beschermer van een of andere priesterlijke, ambtelijke of economische klasse.
Thomas Hobbes en John Locke wilden een monarchistische dictatuur, maar de contracttheorie werd aangepast door de voorstanders van een democratische Staat. Bij een democratische Staat beslist de meerderheid welke minderheid hen overheerst. Ook de democratische variant van de verdragstheorie beweert dat er zonder Staat alleen chaos en geweld zou bestaan, want zij beschouwen iedere mens als kwaadaardig. Tegelijkertijd gaan de democraten er vanuit dat dit kwaadaardig tuig wel de oprechte en briljante geesten kunnen uitkiezen om hen te leiden. Maar als het volk de eigenschap heeft om steeds de goede personen te kiezen, waarom moeten ze dan kiezen? Als ze altijd de slimste personen uitkiezen die het algemeen belang volgen, dan is de mentaliteit van het volk toch geschikt om zonder Staat te leven? Het blijkt dat de beginaanname – dat de mens slecht is – uiteindelijk ontkend moet worden om te kunnen beweren dat de Staat rechtvaardig is.
Bakoenin beschouwde de Staat als het jongere broertje van de Kerk. Allebei zijn zij gebaseerd op de gedachte dat iedere mens van nature slecht en kwaadaardig is, en dat het enige goede wat een mens kan doen, is zich onderwerpen aan een hogere autoriteit. En deze hogere autoriteit is zo heilig en verheven, dat het daarom onbeperkt zijn wil aan anderen mag opleggen.
Anarchisten verwerpen iedere vorm van onderdrukking en verafschuwen daarom de Staat. Het beste argument tegen de Staat is het opsommen van de misdaden die de Staten hebben gepleegd. Als we beperken tot de slachtingen die in de twintigste eeuw zijn gepleegd door Staten toen zij geen oorlog tegen andere Staten voerden – komen we uit op 262 miljoen vermoorde burgers. Toch wordt er geprobeerd om de Staat te rechtvaardigen via het sprookje van het sociaal contract, bedacht door Hobbes, Locke en Rousseau. De anarchist Michael Bakoenin (1814-1876) bekritiseerde deze contracttheorie.
Volgens de contracttheorie bestond de mensheid in zijn begintijd uit geïsoleerde wilde barbaren, die in een meedogenloze strijd van allen tegen allen bevond. Deze barbaren waren constant in oorlog met elkaar, wat uiteindelijk zou leiden tot de totale vernietiging van de gehele mensheid. Om dit te voorkomen hebben de barbaren onderling een sociaal contract ondertekend. Met dit contract ontstond de Staat als de belichaming van het algemeen belang. Door het bestaan van de Staat kunnen de barbaren met elkaar samenleven.
Volgens de contracttheorie bestaat de samenleving pas als er een Staat bestaat. Dit is onmogelijk, want zonder samenleving zou er geen taal of communicatie mogelijk zijn. Taal is ontstaan als communicatiemiddel tussen mensen en als de barbaren alleen geweld zouden plegen als ze elkaar ontmoetten, wordt er geen gezamenlijke taal ontwikkeld. Zonder taal zou er geen overleg en zeker geen contract mogelijk zijn.
De Ethiek van de Staat
Volgens de contracttheorie bestaan goed en kwaad pas bij het ondertekenen van het sociaal contract. Met het sociaal contract ontstond het algemeen belang, dat werd gemanifesteerd in de Staat. Wat in het verlengde ligt van het contract wordt beschouwd als goed en het tegenovergestelde is fout. Daarom moeten alle individuele vrijheden en belangen aan de Staat worden opgeofferd. Volgens Rousseau mag de burger geen kritiek uiten op het regeringsbeleid, want dat zou een aanval zijn op het algemeen belang. Uit het contract volgt dat alle daden van de Staat rechtvaardig zijn. Zelfs de daden die de Staat gewoonlijk voor zijn onderdanen verbied, mag hijzelf gebruiken. De Staat verbiedt zijn burgers om mensen te vermoorden, maar elkaar uitmoorden in het belang van de Staat is de grootste deugd die een persoon kan verrichten.
Als de menselijke ethiek zou zijn ontstaan door het ondertekenen van het sociaal contract, dan betekent dat de ethiek zich beperkt tot de ondertekenaars van het contract. De Staat hoeft dus alleen aan zijn eigen onderdanen denken en mag in hun naam alle buitenstaanders meedogenloos aanvallen. Dit is rechtvaardig, want tussen de verschillende Staten bestaat geen sociaal contract. De Staat is de vernietiging van de universele solidariteit van de mensheid.
De Contradictie
De contracttheorie bezit een grote contradictie. De mens wordt afgeschilderd als kwaadaardig en barbaars, maar de Staat – en iedereen die daar dus werkt – wordt afgebeeld als goed en briljant. Blijkbaar veranderen mensen opeens in heiligen als ze de troon of regering betreden. Maar dit is juist het tegenovergestelde wat er in werkelijkheid gebeurd. Iedereen die heerst over anderen, raakt uiteindelijk gecorrumpeerd door de macht. Iedere staatsman waant zich boven het volk en is gedwongen om de meest smerige machtspelletjes te spelen om zijn positie te behouden. Hierdoor is de Staat ook altijd de beschermer van een of andere priesterlijke, ambtelijke of economische klasse.
Thomas Hobbes en John Locke wilden een monarchistische dictatuur, maar de contracttheorie werd aangepast door de voorstanders van een democratische Staat. Bij een democratische Staat beslist de meerderheid welke minderheid hen overheerst. Ook de democratische variant van de verdragstheorie beweert dat er zonder Staat alleen chaos en geweld zou bestaan, want zij beschouwen iedere mens als kwaadaardig. Tegelijkertijd gaan de democraten er vanuit dat dit kwaadaardig tuig wel de oprechte en briljante geesten kunnen uitkiezen om hen te leiden. Maar als het volk de eigenschap heeft om steeds de goede personen te kiezen, waarom moeten ze dan kiezen? Als ze altijd de slimste personen uitkiezen die het algemeen belang volgen, dan is de mentaliteit van het volk toch geschikt om zonder Staat te leven? Het blijkt dat de beginaanname – dat de mens slecht is – uiteindelijk ontkend moet worden om te kunnen beweren dat de Staat rechtvaardig is.
Bakoenin beschouwde de Staat als het jongere broertje van de Kerk. Allebei zijn zij gebaseerd op de gedachte dat iedere mens van nature slecht en kwaadaardig is, en dat het enige goede wat een mens kan doen, is zich onderwerpen aan een hogere autoriteit. En deze hogere autoriteit is zo heilig en verheven, dat het daarom onbeperkt zijn wil aan anderen mag opleggen.
maandag 23 april 2012 om 21:50
bedankt Louisa!
Ik ben dan tegen deze theorie. ik gelof in een maatschappij waarin mensen samen werken naar het welzijn van alle mensen. Een staat kan alleen maar regeltjes maken en andere mensen vertellen wat ze moeten doen wat de persoonlijke creativiteit en eventuele behulpzaamheid tegen gaat. Want dat is de staat zn taak.. ooit op een dag leef ik in die wereld hoop ik;;;...
Ik ben dan tegen deze theorie. ik gelof in een maatschappij waarin mensen samen werken naar het welzijn van alle mensen. Een staat kan alleen maar regeltjes maken en andere mensen vertellen wat ze moeten doen wat de persoonlijke creativiteit en eventuele behulpzaamheid tegen gaat. Want dat is de staat zn taak.. ooit op een dag leef ik in die wereld hoop ik;;;...
