Actueel
alle pijlers
Psychopatische samenleving?
vrijdag 31 juli 2015 om 09:33
Onderstaand is een lap tekst, maar geeft wel weer wat ik wil zeggen. Voor mijn scriptie kwam ik vorig jaar een artikel tegen getiteld: 'de psychopatische samenleving'. Het is te lang om helemaal weer te geven maar het kwam er op neer dat onze samenleving momenteel is gebouwd rondom individualisme, eigen ontplooiing, eigen verantwoordlijkheid, dat samenlevingsverbanden kleiner worden en er minder contact met anderen is, minder empathie is enz. Ongeveer wat onderstaand artikel ook weergeeft. Hetzelfde zie ik hier op het forum: ben je dik, rook je, ben je arm, ziek of mislukt, dat is allemaal je eigen schuld, je lost het zelf maar op. Alles is een keuze en alles is fe voorkomen als je maar de juiste keuze maakt.
Natuurlijk kun je je leven sturen, voor een deel. Maar ook alleen maar met de vemogens die je hebt meegekregen en dat is voor de één nou eenmaal meer dan voor de ander. Neem alsjeblieft de moeite om onderstaande te lezen en ik ben benieuwd hoe jullie dat zien? Hoe valt dit te rijmen met alle 'eigen volk eerst' en 'gelukszoekers moeten terug' op deze pijler? Met kreten die eisen dat dikke mensen meer premie moeten gaan betalen en rokers bijkans gefusilleerd moeten worden? En als je maar écht wilt dat er dan áltijd werk is?
Hoe empathie uit onze samenleving verdwijnt
MIEKE VAN STIGT 28 JULI 2015
Mieke-van-Stigt
Ik moet toegeven dat ik de laatste tijd niet altijd even vrolijk ben, maar als ik naar het nieuws kijk neemt mijn vertrouwen in de mensheid zienderogen af. Zo bereikte me het nieuws dat ruim veertig procent van de artsen de behandeling wil kunnen weigeren aan patiënten met een ongezonde leefstijl, zeker als die leefstijl bijdraagt aan de aandoening waarvoor behandeling gevraagd wordt.
Zonder empathie is de zorg mank
Blijkbaar zien, in navolging van politici, nu ook artsen de leefstijl als volstrekt vrije keuze. In deze visie zijn niet alleen het leven en het lichaam maakbaar, maar zijn de burger of de patiënt er ook persoonlijk verantwoordelijk voor en dus schuldig aan als het niet goed gaat.
Om te beginnen is dit wetenschappelijk aanvechtbaar: keuzes worden grotendeels onbewust gemaakt. Omgeving, marketing en persoonlijke omstandigheden zoals stress spelen een zeer grote rol in het keuzenproces. Keuzes worden altijd gemaakt in een context en de mate waarin mensen deze kunnen beïnvloeden is maar heel beperkt. Daarbij kan er weliswaar een statistisch verband zijn tussen leefstijl en aandoening, maar op individueel niveau is dit niet altijd bewijsbaar, laat staan dat er van een echte vrije keuze en dus schuld sprake is. Statistische gegevens mogen nooit naar individueel niveau worden vertaald. Maar los daarvan: een arts die zijn patiënt veroordeelt, kan niet meer helpen en kijkt niet meer naar de mens achter de ziekte.
Dobbernegers, labbekakken en lillende vleeshompen
Maar hier blijft het niet bij. Helaas. Want wat te denken van de term “dobbernegers” voor wanhopige vluchtelingen die omkomen op hun tocht naar een toekomst? En Hans de Boer met zijn labbekakken, die, niet gehinderd door enige kennis van cijfers en feiten, vond dat mensen met een bijstandsuitkering maar asperges moesten gaan steken in plaats van thuis zitten en geld vangen. Je zult maar wanhopig je honderdste sollicitatiebrief hebben weggestuurd.
En net toen ik dacht dat we alles gehad hadden, kwam Pro-Rail voorman Eringa met het verwijt dat zelfmoordplegers geen rekening houden met vertragingen van zijn schema. Hoe komen mensen zo kil, zo wreed, zo dom? Sinds wanneer is het treinenschema belangrijker dan het leed van de achterblijvende familie, of van de machinisten, treinpersoneel en inzittenden die zoiets gruwelijks meemaken?
Het lijkt wel steeds vaker voor te komen dat we volstrekt gevoelloos reageren op mensen die het moeilijk hebben. En dat geldt niet alleen voor de Grieken, de vluchtelingen en mensen in conflictgebieden. Want sinds wanneer is het oké om openlijk te spreken van de vreselijke aanblik van wit lillend vlees, waar het iemand betreft die net als ieder ander van het zonnetje wil genieten? En hoezo vindt 55% van de Nederlanders dat mensen met longkanker het aan zichzelf te danken hebben en is het nodig dat de Stichting Longkanker daar een campagne tegen moet opstarten? En gaat dat helpen?
Een nieuwe golf wreedheid en domheid
Het lijkt me goed om eerst eens te kijken wat er aan de hand is. De geschiedenis laat ons zien dat wreedheid, domheid en een gebrek aan empathie beslist niet alleen kenmerkend is voor onze tijd. Toch lijkt me dat er sprake is van een patroon. Een samenloop van krachten die alles te maken hebben met onze neoliberale, meritocratische samenleving: hierin staan de waarden eigen keus, eigen verantwoordelijkheid en eigen verdienste centraal. Dit betekent dat de invloed van sekse, kleur en klasse het liefst ontkend worden, want iedereen heeft immers gelijke kansen, toch?
Dat niet iedereen evenveel mazzel heeft gehad in het leven is dan een spelbreker van jewelste, dus dat zien we liever niet. Roken en overgewicht worden liever niet gezien als een gevolg van lagere sociale klasse, armoede en stress, of van een op totale verslaving uit zijnde voedings- en tabaksindustrie. Mensen hebben geen pech meer, omstandigheden zijn geen excuus en wie nog durft te mekkeren over een slechte jeugd neemt zijn eigen verantwoordelijkheid niet serieus. Nee: deze mensen zijn zelf schuldig en kosten de samenleving, óns, alleen maar geld.
Welk probleem lossen we hiermee op?
Want wat gebeurt hier? Als je goed kijkt, zie je dat elke keer dat een bepaalde groep mensen worden uitgesloten van onze empathie, ons medegevoel, door hun situatie te herdefiniëren als verwijtbaar, eigen schuld, een gebrek aan moraal. Die luie Grieken verdienen onze steun niet, ze moeten maar eens werken in plaats van in de schaduw hangen. Dat de werkloosheid daar oploopt tot vijftig procent, dat kinderen in armoede opgroeien, dat hypotheken onder water staan, ach, tja. Het lijkt heel prettig om je af te sluiten van anderman’s (vrouws) leed. We hoeven niet meer mee te lijden én we kunnen geloven dat ons geluk te danken is aan onze eigen superioriteit, je weet wel: meritocratie, eigen verdienste, eigen keus, eigen verantwoordelijkheid. Het leven is toch maakbaar? Een vriend van me heeft alvleesklierkanker en vertelde dat sommige mensen bijna teleurgesteld reageren als hij zegt dat hij nooit heeft gerookt. Dat zo’n ziekte je ook zomaar kan overkomen, past niet in hun maakbaarheidsdenken.
Als mens zijn we sociale dieren. We worden geboren met empathie, die nodig is om sociaal te kunnen leren en functioneren. Daarbij maken we voortdurend onderscheid: wie hoort bij ons en wie is de vijand, de ander? Sociale uitsluiting, via de definities van de situaties uit de voorbeelden hierboven, is een actief proces van ont-empatisering. Zo hoeven we de pijn van anderen niet te voelen: ze verdienen het, hebben er zelf om gevraagd. We kunnen opgelucht verder met leven.
Het ont-empatiseren lost wel degelijk een conflict op, namelijk de spanning tussen je eigen neiging tot empathie en een wereld waarin pech en geluk ongelijk verdeeld zijn. Met het uitbannen van dat gevoel is de orde hersteld: de pech is eigen schuld, daar hoeven we geen medelijden voor te voelen.
De definities zijn niet bedoeld om problemen op te lossen, maar als excuus om juist onze handen ervan af te trekken. Het gaat niet meer om helpen, maar om het legitimeren van onze eigen houding van uitsluiting. De afwijzende arts zal zijn handen van de patiënt willen aftrekken, mensen met overgewicht durven nauwelijks meer op het strand te zitten, zieken krijgen verwijten in plaats van compassie, en Hans de Boer hoeft zijn achterban, de werkgevers, niet tot de orde te roepen.
Een pleidooi voor empathie
Wie is gebaat bij dit gedrag? Je zou zeggen: wijzelf, maar dat is schijn. De keerzijde van deze houding is dat daarmee de druk in de samenleving toeneemt. De onveiligheid, de dreiging om zelf ook uitgesloten te worden, raakt ook jezelf. We moéten presteren, slank zijn, gezond leven, hard werken, succesvol zijn, want de afwijzing zit ons op de hielen. Steeds meer mensen bezwijken onder de hoge druk en zitten thuis met burn-out of psychische klachten. En denken vervolgens dat het aan hun eigen falen ligt.
We lossen dus niets op. Voor onszelf niet, en zeker niet voor de buitengesloten ander. Dus, mochten jullie iets over Griekenland willen zeggen (of in alle andere bovengenoemde voorbeelden): verplaats je eerst eens in de situatie van de ander en vraag je af of je zou willen ruilen. Als het antwoord nee is, dan weet je waar het fout gegaan is en wat je te doen staat. Mededogen is zoveel fijner voor de gever en de ontvanger. Probeer het, je kunt het!
Fijne vakantie!
Mieke van Stigt
Natuurlijk kun je je leven sturen, voor een deel. Maar ook alleen maar met de vemogens die je hebt meegekregen en dat is voor de één nou eenmaal meer dan voor de ander. Neem alsjeblieft de moeite om onderstaande te lezen en ik ben benieuwd hoe jullie dat zien? Hoe valt dit te rijmen met alle 'eigen volk eerst' en 'gelukszoekers moeten terug' op deze pijler? Met kreten die eisen dat dikke mensen meer premie moeten gaan betalen en rokers bijkans gefusilleerd moeten worden? En als je maar écht wilt dat er dan áltijd werk is?
Hoe empathie uit onze samenleving verdwijnt
MIEKE VAN STIGT 28 JULI 2015
Mieke-van-Stigt
Ik moet toegeven dat ik de laatste tijd niet altijd even vrolijk ben, maar als ik naar het nieuws kijk neemt mijn vertrouwen in de mensheid zienderogen af. Zo bereikte me het nieuws dat ruim veertig procent van de artsen de behandeling wil kunnen weigeren aan patiënten met een ongezonde leefstijl, zeker als die leefstijl bijdraagt aan de aandoening waarvoor behandeling gevraagd wordt.
Zonder empathie is de zorg mank
Blijkbaar zien, in navolging van politici, nu ook artsen de leefstijl als volstrekt vrije keuze. In deze visie zijn niet alleen het leven en het lichaam maakbaar, maar zijn de burger of de patiënt er ook persoonlijk verantwoordelijk voor en dus schuldig aan als het niet goed gaat.
Om te beginnen is dit wetenschappelijk aanvechtbaar: keuzes worden grotendeels onbewust gemaakt. Omgeving, marketing en persoonlijke omstandigheden zoals stress spelen een zeer grote rol in het keuzenproces. Keuzes worden altijd gemaakt in een context en de mate waarin mensen deze kunnen beïnvloeden is maar heel beperkt. Daarbij kan er weliswaar een statistisch verband zijn tussen leefstijl en aandoening, maar op individueel niveau is dit niet altijd bewijsbaar, laat staan dat er van een echte vrije keuze en dus schuld sprake is. Statistische gegevens mogen nooit naar individueel niveau worden vertaald. Maar los daarvan: een arts die zijn patiënt veroordeelt, kan niet meer helpen en kijkt niet meer naar de mens achter de ziekte.
Dobbernegers, labbekakken en lillende vleeshompen
Maar hier blijft het niet bij. Helaas. Want wat te denken van de term “dobbernegers” voor wanhopige vluchtelingen die omkomen op hun tocht naar een toekomst? En Hans de Boer met zijn labbekakken, die, niet gehinderd door enige kennis van cijfers en feiten, vond dat mensen met een bijstandsuitkering maar asperges moesten gaan steken in plaats van thuis zitten en geld vangen. Je zult maar wanhopig je honderdste sollicitatiebrief hebben weggestuurd.
En net toen ik dacht dat we alles gehad hadden, kwam Pro-Rail voorman Eringa met het verwijt dat zelfmoordplegers geen rekening houden met vertragingen van zijn schema. Hoe komen mensen zo kil, zo wreed, zo dom? Sinds wanneer is het treinenschema belangrijker dan het leed van de achterblijvende familie, of van de machinisten, treinpersoneel en inzittenden die zoiets gruwelijks meemaken?
Het lijkt wel steeds vaker voor te komen dat we volstrekt gevoelloos reageren op mensen die het moeilijk hebben. En dat geldt niet alleen voor de Grieken, de vluchtelingen en mensen in conflictgebieden. Want sinds wanneer is het oké om openlijk te spreken van de vreselijke aanblik van wit lillend vlees, waar het iemand betreft die net als ieder ander van het zonnetje wil genieten? En hoezo vindt 55% van de Nederlanders dat mensen met longkanker het aan zichzelf te danken hebben en is het nodig dat de Stichting Longkanker daar een campagne tegen moet opstarten? En gaat dat helpen?
Een nieuwe golf wreedheid en domheid
Het lijkt me goed om eerst eens te kijken wat er aan de hand is. De geschiedenis laat ons zien dat wreedheid, domheid en een gebrek aan empathie beslist niet alleen kenmerkend is voor onze tijd. Toch lijkt me dat er sprake is van een patroon. Een samenloop van krachten die alles te maken hebben met onze neoliberale, meritocratische samenleving: hierin staan de waarden eigen keus, eigen verantwoordelijkheid en eigen verdienste centraal. Dit betekent dat de invloed van sekse, kleur en klasse het liefst ontkend worden, want iedereen heeft immers gelijke kansen, toch?
Dat niet iedereen evenveel mazzel heeft gehad in het leven is dan een spelbreker van jewelste, dus dat zien we liever niet. Roken en overgewicht worden liever niet gezien als een gevolg van lagere sociale klasse, armoede en stress, of van een op totale verslaving uit zijnde voedings- en tabaksindustrie. Mensen hebben geen pech meer, omstandigheden zijn geen excuus en wie nog durft te mekkeren over een slechte jeugd neemt zijn eigen verantwoordelijkheid niet serieus. Nee: deze mensen zijn zelf schuldig en kosten de samenleving, óns, alleen maar geld.
Welk probleem lossen we hiermee op?
Want wat gebeurt hier? Als je goed kijkt, zie je dat elke keer dat een bepaalde groep mensen worden uitgesloten van onze empathie, ons medegevoel, door hun situatie te herdefiniëren als verwijtbaar, eigen schuld, een gebrek aan moraal. Die luie Grieken verdienen onze steun niet, ze moeten maar eens werken in plaats van in de schaduw hangen. Dat de werkloosheid daar oploopt tot vijftig procent, dat kinderen in armoede opgroeien, dat hypotheken onder water staan, ach, tja. Het lijkt heel prettig om je af te sluiten van anderman’s (vrouws) leed. We hoeven niet meer mee te lijden én we kunnen geloven dat ons geluk te danken is aan onze eigen superioriteit, je weet wel: meritocratie, eigen verdienste, eigen keus, eigen verantwoordelijkheid. Het leven is toch maakbaar? Een vriend van me heeft alvleesklierkanker en vertelde dat sommige mensen bijna teleurgesteld reageren als hij zegt dat hij nooit heeft gerookt. Dat zo’n ziekte je ook zomaar kan overkomen, past niet in hun maakbaarheidsdenken.
Als mens zijn we sociale dieren. We worden geboren met empathie, die nodig is om sociaal te kunnen leren en functioneren. Daarbij maken we voortdurend onderscheid: wie hoort bij ons en wie is de vijand, de ander? Sociale uitsluiting, via de definities van de situaties uit de voorbeelden hierboven, is een actief proces van ont-empatisering. Zo hoeven we de pijn van anderen niet te voelen: ze verdienen het, hebben er zelf om gevraagd. We kunnen opgelucht verder met leven.
Het ont-empatiseren lost wel degelijk een conflict op, namelijk de spanning tussen je eigen neiging tot empathie en een wereld waarin pech en geluk ongelijk verdeeld zijn. Met het uitbannen van dat gevoel is de orde hersteld: de pech is eigen schuld, daar hoeven we geen medelijden voor te voelen.
De definities zijn niet bedoeld om problemen op te lossen, maar als excuus om juist onze handen ervan af te trekken. Het gaat niet meer om helpen, maar om het legitimeren van onze eigen houding van uitsluiting. De afwijzende arts zal zijn handen van de patiënt willen aftrekken, mensen met overgewicht durven nauwelijks meer op het strand te zitten, zieken krijgen verwijten in plaats van compassie, en Hans de Boer hoeft zijn achterban, de werkgevers, niet tot de orde te roepen.
Een pleidooi voor empathie
Wie is gebaat bij dit gedrag? Je zou zeggen: wijzelf, maar dat is schijn. De keerzijde van deze houding is dat daarmee de druk in de samenleving toeneemt. De onveiligheid, de dreiging om zelf ook uitgesloten te worden, raakt ook jezelf. We moéten presteren, slank zijn, gezond leven, hard werken, succesvol zijn, want de afwijzing zit ons op de hielen. Steeds meer mensen bezwijken onder de hoge druk en zitten thuis met burn-out of psychische klachten. En denken vervolgens dat het aan hun eigen falen ligt.
We lossen dus niets op. Voor onszelf niet, en zeker niet voor de buitengesloten ander. Dus, mochten jullie iets over Griekenland willen zeggen (of in alle andere bovengenoemde voorbeelden): verplaats je eerst eens in de situatie van de ander en vraag je af of je zou willen ruilen. Als het antwoord nee is, dan weet je waar het fout gegaan is en wat je te doen staat. Mededogen is zoveel fijner voor de gever en de ontvanger. Probeer het, je kunt het!
Fijne vakantie!
Mieke van Stigt
vrijdag 31 juli 2015 om 15:22
quote:gewiekst schreef op 31 juli 2015 @ 15:18:
[...]Het gaat wél degelijk om geld en middelen. Dat is juist de kern van het probleem. Beantwoord de volgende vraag maar eens:
Iemand die het maar niet voor elkaar krijgt of een zogenaamde 'gelukszoeker': is hij of zij erbij gebaat als wij hem of haar zielig vinden en begrip tonen voor zijn of haar situatie, óf hebben zij er meer baat bij om (financieel) onderhouden worden?
Wat mensen willen is natuurlijk allebei. Zowel begrip voor de situatie waarin zij verkeren als de (financiële) ondersteuning. Zonder de ondersteuning hebben ze namelijk geen ruk aan je empathie.Ach nee joh Ik geef junks ook nooit geld. Wil niet zeggen dat ik het niet rot vind wat ze is overkomen. Of dat ik ze veroordeel. Ze hebben gewoon pech. Het gaat om de mindset, niet de actie.
[...]Het gaat wél degelijk om geld en middelen. Dat is juist de kern van het probleem. Beantwoord de volgende vraag maar eens:
Iemand die het maar niet voor elkaar krijgt of een zogenaamde 'gelukszoeker': is hij of zij erbij gebaat als wij hem of haar zielig vinden en begrip tonen voor zijn of haar situatie, óf hebben zij er meer baat bij om (financieel) onderhouden worden?
Wat mensen willen is natuurlijk allebei. Zowel begrip voor de situatie waarin zij verkeren als de (financiële) ondersteuning. Zonder de ondersteuning hebben ze namelijk geen ruk aan je empathie.Ach nee joh Ik geef junks ook nooit geld. Wil niet zeggen dat ik het niet rot vind wat ze is overkomen. Of dat ik ze veroordeel. Ze hebben gewoon pech. Het gaat om de mindset, niet de actie.
vrijdag 31 juli 2015 om 15:29
quote:thorsson schreef op 31 juli 2015 @ 15:22:
[...]
Ach nee joh Ik geef junks ook nooit geld. Wil niet zeggen dat ik het niet rot vind wat ze is overkomen. Of dat ik ze veroordeel. Ze hebben gewoon pech. Het gaat om de mindset, niet de actie.Ik denk dat er weinig mensen zijn die het 'leuk' of 'grappig' vinden dat andere mensen in (buitengewoon) vervelende situaties zitten. Aan de 'mindset' ligt het dus helemaal niet.
[...]
Ach nee joh Ik geef junks ook nooit geld. Wil niet zeggen dat ik het niet rot vind wat ze is overkomen. Of dat ik ze veroordeel. Ze hebben gewoon pech. Het gaat om de mindset, niet de actie.Ik denk dat er weinig mensen zijn die het 'leuk' of 'grappig' vinden dat andere mensen in (buitengewoon) vervelende situaties zitten. Aan de 'mindset' ligt het dus helemaal niet.
Vraag niet hoe het kan maar profiteer ervan!
vrijdag 31 juli 2015 om 15:29
quote:gewiekst schreef op 31 juli 2015 @ 15:18:
[...]
Het gaat wél degelijk om geld en middelen. Dat is juist de kern van het probleem. Beantwoord de volgende vraag maar eens:
Iemand die het maar niet voor elkaar krijgt of een zogenaamde 'gelukszoeker': is hij of zij erbij gebaat als wij hem of haar zielig vinden en begrip tonen voor zijn of haar situatie, óf hebben zij er meer baat bij om (financieel) onderhouden worden?
Wat mensen willen is natuurlijk allebei. Zowel begrip voor de situatie waarin zij verkeren als de (financiële) ondersteuning. Zonder de ondersteuning hebben ze namelijk geen ruk aan je empathie.
Dat is niet waar. Je kunt empathie hebben én het probleem daar laten waar het ligt. Maar het helpt in ieder geval niet om iemand in een rottige situatie te vertellen dat het zijn eigen schuld is, dat hij maar andere keuzes had moeten maken. De meeste mensen zijn, denk ik, in staat om het beste te maken van hun situatie, maar niet als iemand ook nog de grond in gestampt wordt.
Daar in is zielig vinden en empathie niet hetzelfde.
[...]
Het gaat wél degelijk om geld en middelen. Dat is juist de kern van het probleem. Beantwoord de volgende vraag maar eens:
Iemand die het maar niet voor elkaar krijgt of een zogenaamde 'gelukszoeker': is hij of zij erbij gebaat als wij hem of haar zielig vinden en begrip tonen voor zijn of haar situatie, óf hebben zij er meer baat bij om (financieel) onderhouden worden?
Wat mensen willen is natuurlijk allebei. Zowel begrip voor de situatie waarin zij verkeren als de (financiële) ondersteuning. Zonder de ondersteuning hebben ze namelijk geen ruk aan je empathie.
Dat is niet waar. Je kunt empathie hebben én het probleem daar laten waar het ligt. Maar het helpt in ieder geval niet om iemand in een rottige situatie te vertellen dat het zijn eigen schuld is, dat hij maar andere keuzes had moeten maken. De meeste mensen zijn, denk ik, in staat om het beste te maken van hun situatie, maar niet als iemand ook nog de grond in gestampt wordt.
Daar in is zielig vinden en empathie niet hetzelfde.
vrijdag 31 juli 2015 om 15:29
quote:strikjemetstippels schreef op 31 juli 2015 @ 15:05:
[...]
Sja ik denk niet dat het zo zit. Sterker nog ik weet dat, uit eigen ervaring. En dat wil totaal niet zeggen dat ik geen empathie heb. Want dat heb ik wel. Maar uiteindelijk is verslaafd zijn een keuze, hoe kut alles ook is voor de rest. Dat laatste restje jij, die maakt die keuze. En zo ben ik er af geraakt.
Dus ik zie dat juist als heel positief, dat het je eigen keuze is. niet als oordeel. En ik vind het heel jammer dat mensen dat altijd maar zo zien,als oordeel. Niet als mogelijkheid of juist als teken van empathie.Heel fijn. Ik werk dagelijks met verslaving, en ik heb toch een iets ander beeld dan jij.
[...]
Sja ik denk niet dat het zo zit. Sterker nog ik weet dat, uit eigen ervaring. En dat wil totaal niet zeggen dat ik geen empathie heb. Want dat heb ik wel. Maar uiteindelijk is verslaafd zijn een keuze, hoe kut alles ook is voor de rest. Dat laatste restje jij, die maakt die keuze. En zo ben ik er af geraakt.
Dus ik zie dat juist als heel positief, dat het je eigen keuze is. niet als oordeel. En ik vind het heel jammer dat mensen dat altijd maar zo zien,als oordeel. Niet als mogelijkheid of juist als teken van empathie.Heel fijn. Ik werk dagelijks met verslaving, en ik heb toch een iets ander beeld dan jij.
vrijdag 31 juli 2015 om 15:32
quote:jo-elise schreef op 31 juli 2015 @ 15:21:
[...]
Goed , als dat het punt is, meevoelen met de ander en er wordt dan vervolgens niets mee gedaan, schiet de ander er ook niets mee op. Dat is het hetzelfde als te stellen : Kleed je goed warm, eet genoeg terwijl je tegelijkertijd weet dat die ander geen cent heeft om dat te kopen. Dan geef je die persoon een jas of een brood. Dus, geeft men geld, een huis , uitkeringen, zorg, etc. Empathie alleen , daar heeft men niet zo heel veel aan. Dan moet je ook daden stellen en dat wordt nu gedaan door de overheid, helaas ten koste van de eigen bevolking.Ik zie dat 'ten koste' niet zo. Ik betaal belasting, belachelijk veel ook nog, maar ik voel dat niet als naar. Ik ben blij dat ik kennelijk genoeg verdien om zoveel te kunnen betalen. Ik eet er geen boterham minder om. Empathie is niet andermans rotzooi oplossen. Maar het is wél dat je niet mekkert als bijvoorbeeld de overheid dat doet.
[...]
Goed , als dat het punt is, meevoelen met de ander en er wordt dan vervolgens niets mee gedaan, schiet de ander er ook niets mee op. Dat is het hetzelfde als te stellen : Kleed je goed warm, eet genoeg terwijl je tegelijkertijd weet dat die ander geen cent heeft om dat te kopen. Dan geef je die persoon een jas of een brood. Dus, geeft men geld, een huis , uitkeringen, zorg, etc. Empathie alleen , daar heeft men niet zo heel veel aan. Dan moet je ook daden stellen en dat wordt nu gedaan door de overheid, helaas ten koste van de eigen bevolking.Ik zie dat 'ten koste' niet zo. Ik betaal belasting, belachelijk veel ook nog, maar ik voel dat niet als naar. Ik ben blij dat ik kennelijk genoeg verdien om zoveel te kunnen betalen. Ik eet er geen boterham minder om. Empathie is niet andermans rotzooi oplossen. Maar het is wél dat je niet mekkert als bijvoorbeeld de overheid dat doet.
vrijdag 31 juli 2015 om 15:33
quote:gewiekst schreef op 31 juli 2015 @ 15:29:
[...]
Ik denk dat er weinig mensen zijn die het 'leuk' of 'grappig' vinden dat andere mensen in (buitengewoon) vervelende situaties zitten.Ik denk ook dat je helemaal gelijk hebt. Het gaat er om dat je er niet het predikaat "eigen schuld" of "slappeling" op plakt en de persoon in kwestie daarvoor veracht.
[...]
Ik denk dat er weinig mensen zijn die het 'leuk' of 'grappig' vinden dat andere mensen in (buitengewoon) vervelende situaties zitten.Ik denk ook dat je helemaal gelijk hebt. Het gaat er om dat je er niet het predikaat "eigen schuld" of "slappeling" op plakt en de persoon in kwestie daarvoor veracht.
vrijdag 31 juli 2015 om 15:48
quote:Sidroht schreef op 31 juli 2015 @ 15:32:
Ik zie dat 'ten koste' niet zo. Ik betaal belasting, belachelijk veel ook nog, maar ik voel dat niet als naar. Ik ben blij dat ik kennelijk genoeg verdien om zoveel te kunnen betalen. Ik eet er geen boterham minder om. Empathie is niet andermans rotzooi oplossen. Maar het is wél dat je niet mekkert als bijvoorbeeld de overheid dat doet.Dat jij dat 'ten koste' niet ziet is mooi voor jou, maar dat zien andere mensen dus wel. Maar je geeft dus toe dat empathie op zichzelf waardeloos is als wijzelf of onze overheid namens ons de problemen niet oplost?
Ik zie dat 'ten koste' niet zo. Ik betaal belasting, belachelijk veel ook nog, maar ik voel dat niet als naar. Ik ben blij dat ik kennelijk genoeg verdien om zoveel te kunnen betalen. Ik eet er geen boterham minder om. Empathie is niet andermans rotzooi oplossen. Maar het is wél dat je niet mekkert als bijvoorbeeld de overheid dat doet.Dat jij dat 'ten koste' niet ziet is mooi voor jou, maar dat zien andere mensen dus wel. Maar je geeft dus toe dat empathie op zichzelf waardeloos is als wijzelf of onze overheid namens ons de problemen niet oplost?
Vraag niet hoe het kan maar profiteer ervan!
vrijdag 31 juli 2015 om 15:53
quote:gewiekst schreef op 31 juli 2015 @ 15:48:
[...]
Dat jij dat 'ten koste' niet ziet is mooi voor jou, maar dat zien andere mensen dus wel. Maar je geeft dus toe dat empathie op zichzelf waardeloos is als wijzelf of onze overheid namens ons de problemen niet oplost?
Zou ik niet zeggen, we gaan daardoor wel prettiger met elkaar om. Bovendien gaat het lang niet in alle gevallen om mensen die financieel hulpbehoevend zijn. Het kan ook een vrouw zijn die steeds op de verkeerde mannen valt, iemand die te dik is (maar verder prima kan functioneren op de functie) en dergelijke.
Uiteindelijk denk ik dat als mensen wat leuker met elkaar omgaan dit juist geld oplevert omdat dit minder stress, overspannenheid en ziekte - en bijbehorende kosten voor de maatschappij - tot gevolg heeft.
[...]
Dat jij dat 'ten koste' niet ziet is mooi voor jou, maar dat zien andere mensen dus wel. Maar je geeft dus toe dat empathie op zichzelf waardeloos is als wijzelf of onze overheid namens ons de problemen niet oplost?
Zou ik niet zeggen, we gaan daardoor wel prettiger met elkaar om. Bovendien gaat het lang niet in alle gevallen om mensen die financieel hulpbehoevend zijn. Het kan ook een vrouw zijn die steeds op de verkeerde mannen valt, iemand die te dik is (maar verder prima kan functioneren op de functie) en dergelijke.
Uiteindelijk denk ik dat als mensen wat leuker met elkaar omgaan dit juist geld oplevert omdat dit minder stress, overspannenheid en ziekte - en bijbehorende kosten voor de maatschappij - tot gevolg heeft.
vrijdag 31 juli 2015 om 15:53
quote:Sidroht schreef op 31 juli 2015 @ 15:29:
[...]
Heel fijn. Ik werk dagelijks met verslaving, en ik heb toch een iets ander beeld dan jij.
Zou jij nog net zoveel empathie hebben voor jouw 'patiënten' als jij niet iedere maand die zak met poen naar je toegeschoven krijgt?
Mijn huisarts vond het ook vervelend dat ik wratjes op mijn tenen had. Desondanks vermoed ik zomaar dat de vergoeding die zij kreeg voor het verwijderen van de wratjes de pijn wel verzachtte.
[...]
Heel fijn. Ik werk dagelijks met verslaving, en ik heb toch een iets ander beeld dan jij.
Zou jij nog net zoveel empathie hebben voor jouw 'patiënten' als jij niet iedere maand die zak met poen naar je toegeschoven krijgt?
Mijn huisarts vond het ook vervelend dat ik wratjes op mijn tenen had. Desondanks vermoed ik zomaar dat de vergoeding die zij kreeg voor het verwijderen van de wratjes de pijn wel verzachtte.
Vraag niet hoe het kan maar profiteer ervan!
vrijdag 31 juli 2015 om 16:01
quote:thorsson schreef op 31 juli 2015 @ 15:53:
Bovendien gaat het lang niet in alle gevallen om mensen die financieel hulpbehoevend zijn. Het kan ook een vrouw zijn die steeds op de verkeerde mannen valt, iemand die te dik is (maar verder prima kan functioneren op de functie) en dergelijke.Ik heb in mijn kenniskring nog nooit meegemaakt dat mensen de grond ingeboord worden om dergelijke redenen. Hooguit wordt er verzucht iets gezegd van 'je valt ook altijd op foute mannen' of 'heb je nu alweer pizza gehad'. Maar keiharde veroordelingen nog nooit meegemaakt. Behalve hier op het forum dan, maar dat is ook lekker makkelijk zo anoniem.
Bovendien gaat het lang niet in alle gevallen om mensen die financieel hulpbehoevend zijn. Het kan ook een vrouw zijn die steeds op de verkeerde mannen valt, iemand die te dik is (maar verder prima kan functioneren op de functie) en dergelijke.Ik heb in mijn kenniskring nog nooit meegemaakt dat mensen de grond ingeboord worden om dergelijke redenen. Hooguit wordt er verzucht iets gezegd van 'je valt ook altijd op foute mannen' of 'heb je nu alweer pizza gehad'. Maar keiharde veroordelingen nog nooit meegemaakt. Behalve hier op het forum dan, maar dat is ook lekker makkelijk zo anoniem.
Vraag niet hoe het kan maar profiteer ervan!
vrijdag 31 juli 2015 om 16:05
Empathie is niet waardeloos. Empathie is een van de eenvoudigste, goedkoopste en prettigste manieren om mensen te motiveren en te inspireren, naast erkenning, sociale verbondenheid en efficacy. De enigen voor wie empathie waardeloos is, zijn mensen die niet zien hoeveel meer er van invloed is op ons leven en de keuzes die we maken dan geld. En zelfs voor die mensen is empathie van waarde. Misschien nog wel meer
vrijdag 31 juli 2015 om 16:06
quote:gewiekst schreef op 31 juli 2015 @ 16:01:
[...]
Ik heb in mijn kenniskring nog nooit meegemaakt dat mensen de grond ingeboord worden om dergelijke redenen. Hooguit wordt er verzucht iets gezegd van 'je valt ook altijd op foute mannen' of 'heb je nu alweer pizza gehad'. Maar keiharde veroordelingen nog nooit meegemaakt. Behalve hier op het forum dan, maar dat is ook lekker makkelijk zo anoniem.Ach kom, je hebt vast wel gehoord of gelezen over mensen die om whatever reason gepest worden op het werk en daarna overspannen thuis zitten ..
[...]
Ik heb in mijn kenniskring nog nooit meegemaakt dat mensen de grond ingeboord worden om dergelijke redenen. Hooguit wordt er verzucht iets gezegd van 'je valt ook altijd op foute mannen' of 'heb je nu alweer pizza gehad'. Maar keiharde veroordelingen nog nooit meegemaakt. Behalve hier op het forum dan, maar dat is ook lekker makkelijk zo anoniem.Ach kom, je hebt vast wel gehoord of gelezen over mensen die om whatever reason gepest worden op het werk en daarna overspannen thuis zitten ..
vrijdag 31 juli 2015 om 16:08
quote:thorsson schreef op 31 juli 2015 @ 16:06:
[...]
Ach kom, je hebt vast wel gehoord of gelezen over mensen die om whatever reason gepest worden op het werk en daarna overspannen thuis zitten .. Oooh zo. Ja, natuurlijk wel. Maar komt dat echt meer voor dan vroeger?
[...]
Ach kom, je hebt vast wel gehoord of gelezen over mensen die om whatever reason gepest worden op het werk en daarna overspannen thuis zitten .. Oooh zo. Ja, natuurlijk wel. Maar komt dat echt meer voor dan vroeger?
Vraag niet hoe het kan maar profiteer ervan!
vrijdag 31 juli 2015 om 16:17
quote:gewiekst schreef op 31 juli 2015 @ 15:53:
[...]
Zou jij nog net zoveel empathie hebben voor jouw 'patiënten' als jij niet iedere maand die zak met poen naar je toegeschoven krijgt?
Mijn huisarts vond het ook vervelend dat ik wratjes op mijn tenen had. Desondanks vermoed ik zomaar dat de vergoeding die zij kreeg voor het verwijderen van de wratjes de pijn wel verzachtte.Wat een nare manier om iemands motieven in twijfel te trekken.
[...]
Zou jij nog net zoveel empathie hebben voor jouw 'patiënten' als jij niet iedere maand die zak met poen naar je toegeschoven krijgt?
Mijn huisarts vond het ook vervelend dat ik wratjes op mijn tenen had. Desondanks vermoed ik zomaar dat de vergoeding die zij kreeg voor het verwijderen van de wratjes de pijn wel verzachtte.Wat een nare manier om iemands motieven in twijfel te trekken.
vrijdag 31 juli 2015 om 16:18
quote:gewiekst schreef op 31 juli 2015 @ 15:48:
[...]
Dat jij dat 'ten koste' niet ziet is mooi voor jou, maar dat zien andere mensen dus wel. Maar je geeft dus toe dat empathie op zichzelf waardeloos is als wijzelf of onze overheid namens ons de problemen niet oplost?
Dat is niet wat ik zeg. Dus leg me dat ook maar niet in de mond, wil je?
Lees wat Pantax zegt, dan hoef ik het niet nogmaals te doen.
[...]
Dat jij dat 'ten koste' niet ziet is mooi voor jou, maar dat zien andere mensen dus wel. Maar je geeft dus toe dat empathie op zichzelf waardeloos is als wijzelf of onze overheid namens ons de problemen niet oplost?
Dat is niet wat ik zeg. Dus leg me dat ook maar niet in de mond, wil je?
Lees wat Pantax zegt, dan hoef ik het niet nogmaals te doen.
vrijdag 31 juli 2015 om 16:18
quote:Suzy65 schreef op 31 juli 2015 @ 14:26:
Nu wordt bekend dat mensen -net als dieren- gevoelig zijn voor iets aan- of afleren dmv Pavlov-effect: herhaling (gewoonte/ patroon) legt individuele hersenroutes aan, sterke verbindingen in het brein, waar je dus gevoelig voor wordt door herhaling.
(de hond die aangeleerd wordt dat na een bepaald geluid eten volgt, gaat totaal automatisch na een tijd al mentaal en fysiek reageren op dat fluitje, met oa aanmaken van lichaamssappen en speeksel, bij het vooruitzicht van eten. Na maanden herhaling op zich al op het fluitje, ook als er niet langer eten op volgt.
Niet alleen honden, maar ook allerlei andere dieren en dat geldt ook voor mensen: wordt een totaal geautomatiseerd proces.
Wetenschappers gaan nu uit van dat je zo'n hersenroute aanlegt (of verandert) door +/- 3 maanden (of 10.000 uur) herhaling en oefening. Het ís dus te veranderen en mogelijk om (op elke leeftijd) gewoontes te veranderen of af/aan te leren.
Niet alleen honden, maar ook allerlei andere dieren en dat geldt ook voor mensen: wordt een totaal geautomatiseerd proces.
Wetenschappers gaan nu uit van dat je zo'n hersenroute aanlegt (of verandert) door +/- 3 maanden (of 10.000 uur) herhaling en oefening. Het ís dus te veranderen en mogelijk om (op elke leeftijd) gewoontes te veranderen of af/aan te leren.
Dit soort ontdekkingen helpen om (slechte) gewoontes te begrijpen en therapieen/ hulpprogramma's op af te stemmen.
Tegelijkertijd legt dat de verantwoordelijkheid om daarvoor te kiezen, bij het individu.
En dus de "schuld": je hoéft blijkbaar niet te blijven hangen in die patronen: ff 3 maanden wilskracht en zelfbeheersing en voila: nieuwe hersenroute aangelegd.
Dit zorgt (bij mensen die daar geen last van hebben of al overwonnen hebben) nog meer de nadruk op dat mensen zelf de mogelijkheden hebben om te veranderen, als ze maar graag genoeg willen.
En dus meer onbegrip voor mensen die dat niet lukt of die niet eens proberen.
De schrijfster verlegt die verantwoordelijkheid oa naar het aandeel van de maatschappij, waarin allerlei ongezonde stoffen (en in voedsel) ongebreideld worden aangeboden of verborgen in verwerkt zit. Het is voor individuen ondoenlijk om nog te weten wat wel en niet gezond is als dat verborgen in (goedkoop en snel verkrijgbaar) voedsel is (denken dat een mueslireep even gezond of zelfs gezonder is dan een volkorenboterham). En we leren door die snelle behoeftebevrediging af om eerst "werk"/moeite te moeten doen (en te bewegen, te jagen, op pad om te verzamelen) om dat voedsel te verzamelen/ te bereiden, te krijgen en ook dat verandert de hersenen.
Die druk op eigen verantwoordelijkheid en maakbaarheid is volgens haar niet helemaal terecht, als we aan zoveel gemakkelijk te bevredigen verleidingen blootstaan. En makkelijk oordelen door mensen die zelf ergens geen last van hebben doordat ze óf daaraan niet mee in aanraking zijn gekomen, of iig niet worden blootgesteld in hun omgeving/omstandigheden, óf in aanleg verschillen in gevoeligheid daarvoor. Of gewoon niet kennen, omdat ze daar (gelukkig) nooit aan begonnen zijn.
Zoals ook ieder individu een andere pijngrens heeft en wat de 1 een eitje vindt, een ander daadwerkelijk veel meer pijn voélt bij hetzelfde.
Mijn persoonlijke noot: mensen generaliseren en projecteren graag vanuit zichzelf en hun eigen ervaringen. Zonder erbij stil te staan dat geen 2 mensen hetzelfde zijn, qua aanleg, opvoeding, levenservaringen, en daarop gebaseerde (automatische, onbewuste) mechanismen. Wat voor de 1 aan uitdaging een levensgrote inspanning kost, is voor een ander een fluitje van een cent.
Oordelen en straffen helpt volgens mij niet omdat volgens mij mensen niet leren door te wijzen op schuldgevoel en schaamte, maar hun juist klein en onzeker maakt, zichzelf zwak vinden, terwijl om te veranderen (van binnenuit) juist kracht en optimisme nodig is om vol te houden (tot het een nieuw automatisme is geworden).
De nadruk voor verandering ligt denk ik in aanmoediging en geloof in de voordelen (ipv te hameren op de nadelen en daarmee angst en gemis en lege gevoel als je iets moet missen of niet meer "mag").
Niet voor niks is het in afkickklinieken gemakkelijker afkicken als het niet verkrijgbaar is en veel moeilijker als mensen weer in hun oude omgeving terugkeren waar het op elke straathoek verkrijgbaar is (en hun sociale kring dat bijv volop wel doet).
Nog een interessant verschijnsel wat dit boek noemt is dat als de hersenen die beloningsstoffen instant krijgen door (verslaving aan) bepaalde stoffen, zonder daarvoor iets te hebben moeten doen, het brein dus denkt dat dat werk al gedaan is.
En vandaar dat zwaar verslaafden niet langer zorgen voor (het "werk" doen, wat ze normaal moeten doen om die beloningsstoffen te krijgen en dus de (normale/ andere) basislevensbehoeften/ verantwoordelijkheden verwaarlozen: werk/inkomen, dak boven je hoofd (nest bouwen en onderhouden), eten en drinken, zorg voor partner en evt kinderen, voortplanting, enz.
Ook verslaafde dieren (zowel in het wild als in gevangenschap) vertonen deze verstoringen van de normale basisbehoeften als ze die beloningsstoffen al krijgen zonder moeite voor te doen.Goede post.
Nu wordt bekend dat mensen -net als dieren- gevoelig zijn voor iets aan- of afleren dmv Pavlov-effect: herhaling (gewoonte/ patroon) legt individuele hersenroutes aan, sterke verbindingen in het brein, waar je dus gevoelig voor wordt door herhaling.
(de hond die aangeleerd wordt dat na een bepaald geluid eten volgt, gaat totaal automatisch na een tijd al mentaal en fysiek reageren op dat fluitje, met oa aanmaken van lichaamssappen en speeksel, bij het vooruitzicht van eten. Na maanden herhaling op zich al op het fluitje, ook als er niet langer eten op volgt.
Niet alleen honden, maar ook allerlei andere dieren en dat geldt ook voor mensen: wordt een totaal geautomatiseerd proces.
Wetenschappers gaan nu uit van dat je zo'n hersenroute aanlegt (of verandert) door +/- 3 maanden (of 10.000 uur) herhaling en oefening. Het ís dus te veranderen en mogelijk om (op elke leeftijd) gewoontes te veranderen of af/aan te leren.
Niet alleen honden, maar ook allerlei andere dieren en dat geldt ook voor mensen: wordt een totaal geautomatiseerd proces.
Wetenschappers gaan nu uit van dat je zo'n hersenroute aanlegt (of verandert) door +/- 3 maanden (of 10.000 uur) herhaling en oefening. Het ís dus te veranderen en mogelijk om (op elke leeftijd) gewoontes te veranderen of af/aan te leren.
Dit soort ontdekkingen helpen om (slechte) gewoontes te begrijpen en therapieen/ hulpprogramma's op af te stemmen.
Tegelijkertijd legt dat de verantwoordelijkheid om daarvoor te kiezen, bij het individu.
En dus de "schuld": je hoéft blijkbaar niet te blijven hangen in die patronen: ff 3 maanden wilskracht en zelfbeheersing en voila: nieuwe hersenroute aangelegd.
Dit zorgt (bij mensen die daar geen last van hebben of al overwonnen hebben) nog meer de nadruk op dat mensen zelf de mogelijkheden hebben om te veranderen, als ze maar graag genoeg willen.
En dus meer onbegrip voor mensen die dat niet lukt of die niet eens proberen.
De schrijfster verlegt die verantwoordelijkheid oa naar het aandeel van de maatschappij, waarin allerlei ongezonde stoffen (en in voedsel) ongebreideld worden aangeboden of verborgen in verwerkt zit. Het is voor individuen ondoenlijk om nog te weten wat wel en niet gezond is als dat verborgen in (goedkoop en snel verkrijgbaar) voedsel is (denken dat een mueslireep even gezond of zelfs gezonder is dan een volkorenboterham). En we leren door die snelle behoeftebevrediging af om eerst "werk"/moeite te moeten doen (en te bewegen, te jagen, op pad om te verzamelen) om dat voedsel te verzamelen/ te bereiden, te krijgen en ook dat verandert de hersenen.
Die druk op eigen verantwoordelijkheid en maakbaarheid is volgens haar niet helemaal terecht, als we aan zoveel gemakkelijk te bevredigen verleidingen blootstaan. En makkelijk oordelen door mensen die zelf ergens geen last van hebben doordat ze óf daaraan niet mee in aanraking zijn gekomen, of iig niet worden blootgesteld in hun omgeving/omstandigheden, óf in aanleg verschillen in gevoeligheid daarvoor. Of gewoon niet kennen, omdat ze daar (gelukkig) nooit aan begonnen zijn.
Zoals ook ieder individu een andere pijngrens heeft en wat de 1 een eitje vindt, een ander daadwerkelijk veel meer pijn voélt bij hetzelfde.
Mijn persoonlijke noot: mensen generaliseren en projecteren graag vanuit zichzelf en hun eigen ervaringen. Zonder erbij stil te staan dat geen 2 mensen hetzelfde zijn, qua aanleg, opvoeding, levenservaringen, en daarop gebaseerde (automatische, onbewuste) mechanismen. Wat voor de 1 aan uitdaging een levensgrote inspanning kost, is voor een ander een fluitje van een cent.
Oordelen en straffen helpt volgens mij niet omdat volgens mij mensen niet leren door te wijzen op schuldgevoel en schaamte, maar hun juist klein en onzeker maakt, zichzelf zwak vinden, terwijl om te veranderen (van binnenuit) juist kracht en optimisme nodig is om vol te houden (tot het een nieuw automatisme is geworden).
De nadruk voor verandering ligt denk ik in aanmoediging en geloof in de voordelen (ipv te hameren op de nadelen en daarmee angst en gemis en lege gevoel als je iets moet missen of niet meer "mag").
Niet voor niks is het in afkickklinieken gemakkelijker afkicken als het niet verkrijgbaar is en veel moeilijker als mensen weer in hun oude omgeving terugkeren waar het op elke straathoek verkrijgbaar is (en hun sociale kring dat bijv volop wel doet).
Nog een interessant verschijnsel wat dit boek noemt is dat als de hersenen die beloningsstoffen instant krijgen door (verslaving aan) bepaalde stoffen, zonder daarvoor iets te hebben moeten doen, het brein dus denkt dat dat werk al gedaan is.
En vandaar dat zwaar verslaafden niet langer zorgen voor (het "werk" doen, wat ze normaal moeten doen om die beloningsstoffen te krijgen en dus de (normale/ andere) basislevensbehoeften/ verantwoordelijkheden verwaarlozen: werk/inkomen, dak boven je hoofd (nest bouwen en onderhouden), eten en drinken, zorg voor partner en evt kinderen, voortplanting, enz.
Ook verslaafde dieren (zowel in het wild als in gevangenschap) vertonen deze verstoringen van de normale basisbehoeften als ze die beloningsstoffen al krijgen zonder moeite voor te doen.Goede post.
You know how I know? Because I reeaally think so!
vrijdag 31 juli 2015 om 16:20
quote:thorsson schreef op 31 juli 2015 @ 15:01:
[...]
Grappig inderdaad dat mensen hun succes meestal aan zichzelf toedichten en alles dat misgaat externe oorzaken heeft. Maar dat geldt niet voor anderen.
Zo denken succesvolle mensen idd vaak.
Legio's mensen die andersom denken: dat hun succesjes aan toeval en meevallers te danken is (ipv aan zichzelf en hun inspanningen) en wat mis gaat aan zichzelf te danken is.
Dat ze dat ergens wel niet verdiend zullen hebben enz.
Die mensen slaan zichzelf dus om de oren met alles waar ze in falen (in vergelijking met anderen, Fb enz waar mensen schijnbaar een geslaagder bestaan lijken te leiden) en hun eigen onmacht (of niet geloven) in die maakbaarheid, dat ze zelf in staat zijn of invloed hebben op het slagen van hun leven (werk, relatie, relaties, vriendschappen enz).
En vergis je niet hoeveel mensen dat zijn, die vooral wat mis gaat persoonlijk op zichzelf betrekken.
Forum staat er vol mee.
mensen die om welke reden niet meekunnen, wordt dat "falen" veel harder ingewreven als anderen zo hard roepen dat alles kan en lukt, als je maar genoeg wilt en je best doet daarvoor.
Genoeg enorm harde werkers en doorzetters die toch niet succesvol zijn naar de maatstaven van "de" maatschappij of eigen maatstaven van perfectie: er is altijd wel iéts wat nog niet perfect is en ze zichzelf op kunnen veroordelen.
Interessante materie sowieso.
Het enge is dat door al die nadruk op het individu en maakbaarheid, ontwikkeling in persoonlijke groei enz, er ook in opvoeding en opgroeien minder aandacht wordt besteed aan empathische vermogens ontwikkelen: het is zo op zichzelf gericht en dat dat het "juiste" is, dat er qua onderwijs en prestaties van alles ontwikkeld wordt, incl IQ en andere kennis en vaardigheden, maar juist niet die, waardoor je goed kunt functioneren in groepsverband en leert omgaan met gevoelens (incl in- en meevoelen) dat mensen vervreemd raken van die vermogens. En daarmee van de vermogens om contact te maken met anderen, oa aanpassingsvermogens, flexibiliteit enz, wat ook van groot belang is voor overleving (als soort).
Volgens mij is er tegelijkertijd nog nooit zoveel eenzaamheid geweest, bij jong en oud, en zo'n schreeuw om aandacht (krijgen) als in deze tijd.
Daniel Goleman is een wetenschapsjournalist en psycholoog die hoogstaand wetenschappelijk onderzoek doet naar emotionele en sociale intelligentie en waarschuwt oa voor dat mensen verslaafd raken aan info "innemen" (de hele dag, via social media, televisie, enz), het zgn "top-down" info van buitenaf naar binnen laten gaan, en daardoor oa verleren tijd en aandacht uit te trekken voor "bottom-up"-denken (van binnenuit naar buiten, zoals ingevingen, creativiteit, zelf nadenken, gedachten uit je onbewuste laten opkomen naar je bewuste denken).
En ook dat individuen zo gewend raken aan korte oppervlakkiger berichtjes (twitter/ facebook) dat ze steeds meer moeite krijgen met zich concentreren op een boek of langere tekst lezen.
Los daarvan stimuleert de trend van "ieder voor zich" een egoistische invalshoek, waarbij eigenbelang voor dat van anderen gaat en mensen die zich bekommeren om andermans welzijn (behalve eigen kringetje) voor minstens dom of naief worden beschouwd.
In sommige samenlevingen al zover doorgevoerd dat ze liever iemand zwaargewond op straat voor dood achterlaten omdat het zo belangrijk is om op tijd op het werk te komen.
Dat geld en economische status/waarde zoveel belangrijker is geworden dan wat een geslaagd mens nog meer aan waarde zou kunnen inhouden, zoals betekenis voor een ander, dat vind ik maar moeilijk.
Hopelijk een tijdelijke tegenreactie op tijden dat het individuele belang er niet toe deed (zoals religies en eeuwenlange cultuur geweest is, waarin het voortbestaan van de (eigen) groep belangrijker was, en dus aanpassing daaraan, en je een goed mens was als je aan naastenliefde deed, zelfs heilig als je je alleen nog bekommerde om anderen zonder eigenbelang).
Ik denk dat we ook nog wel terugkomen van dat individualisme, dat dat zaligmakend is.
Heel veel mensen vallen iig buiten de boot tegenover degenen die er wél bij varen.
Tegenover elk succesvol individu staan volgens mij tig keer meer mensen die dat niet bereiken en zichzelf mislukt, onbegrepen en aan de zijlijn (be)vinden daardoor.
Ik denk dat waarden als saamhorigheid wel weer belangrijk worden tzt, als mensen gaan beseffen dat we op deze wereld op elkaar zijn aangewezen en op elkaar aangewezen zijn om allerlei dingen die we individueel niét onder controle krijgen (zoals ziekten, vulkaanuitbarstingen, globalisering en verwevenheid met grotere machten en krachten) met meerderen en door samenwerking toch meer invloed op hebben.
Nog nooit is er in de westerse wereld zoveel antidepressiva geslikt, danwel andere verdovende danwel oppeppende middelen en dat vind ik wel een teken aan de wand. En in de wereld (nog steeds of zoveel verdergaande) vergaande agressie tussen mensen individueel als wel tussen groepen "wij tegen zij".
Nog nooit zoveel verbinding (economisch, wereldhandel en wereldbelangen) tussen al die landen, en daarmee steeds minder (individuele) invloed op eigen land en gemeenschap.
Terwijl niemand aangesproken kan worden op mondiale ontwikkelingen wel de verantwoordelijkheid helemaal bij het individu leggen, is nogal wat (om te dragen). Plus dat door (sociale) media tot in elke uithoek van de wereld alles openbaar bekend wordt, is niet iedereen even bestand/ verhard tegen om die invloed buiten te sluiten. (zoals hulpeloosheid en onveilig voelen bijv).
Dat "verharden" dus iets is wat als goed/juist beschouwd wordt (ipv medeleven, compassie) valt nog te bezien.
Voor het individu die daarin slaagt misschien wel, maar voor een heleboel anderen die ook deze aardbol bevolken, helemaal geen goede of wenselijke ontwikkeling.
Door te verharden zijn mensen namelijk in staat tot verwonden, vermoorden enz, dus logisch als die groep alleen maar groter wordt, die van huis uit geen empathie meekrijgt en dat ook niet leert op school, omgeving, maatschappij die dat als "zwak" bestempelt en niet aanmoedigt om te ontwikkelen. Integendeel zelfs: eigen behoeftenbevrediging centraal zetten wakkert naar mijn idee bizarre uitwassen alleen maar aan. "Vooral doen wat je zelf voelt dat goed is" kan mensen die toch al egocentrisch zijn ingesteld of beschadigd zijn (zonder geweten of gebrekkig geweten) daar alleen maar in aanmoedigen als ze zich niet langer inleven in en geen rekening houden met anderen.
Als zelfs mensen die in aanleg wel empathisch zijn zich alleen nog met eigenbelang (moeten) bezighouden om overeind te blijven in een maatschappij waarin dat gepromoot wordt, en zowel instanties als overheid + eigen omgeving/ kring zich niet meer om jouw individuele welzijn bekommert, omdat ieder met zichzelf bezig is (of geen tijd/energie meer steekt in de ander), dan krijg je imo een maatschappij waarin iedereen tekortkomt aan empathie van anderen. En ook niet de voldoening zal kennen van iets voor een ander doen/ betekenen.
Ik vind het niet zo gek dat mensen het zoeken in allerlei middelen, en dat niet iedereen onverdeeld blij wordt van al die verantwoordelijkheden als ze daar niet óók de vruchten van plukken en gebukt gaan onder zich van geen enkele betekenis voelen dan werkpaard die er alleen toe doet om het gemeenschappelijke wat er nog wél is: economisch belang, moet dienen.
Als je dan ook nog eens dááin verzaakt ipv bijdraagt, ben je als mens ook mislukt en niet van betekenis?!
Ben benieuwd of mensen die zich nu zo zeker voelen met de zekerheden die ze nu (bereikt) hebben, en vandaaruit (ver)oordelen over anderen, er nog zo over denken als ze zélf in die andere omstandigheden terecht komen, ondanks hun harde werken, door factoren waar ze geen/weinig invloed op hebben (bedrijf gaat failliet, branche stort in, niet meer aan de bak komen wegens leeftijd of vooroordelen, ziekte, ongeval, oid).
Empathie is oa je iig kunnen voorstellen/indenken hoe een ander denkt en leeft en waarom.
Dat andere mensen een andere context hebben (aanleg, achtergrond, valkuilen, "zwakke plekken" en sterke kanten) dan zijzelf.
Zonder het daarmee eens te hoeven zijn of goed te keuren, maar ook niet af te keuren, als je het bij die ander kan laten, dat dat diens leven (en uitdagingen) zijn.
Betekent niet dat anderen die verantwoordelijkheden moeten overnemen of faciliteren, enige mate van zelfredzaamheid is naar mijn idee alleen maar goed en stimulerend.
Mensen die om eoa reden echt niet meekunnen of niet zelfredzaam geacht kunnen worden te zijn, daar zijn imo wel vangnetten terecht voor nodig.
Dat daar ook misbruik van gemaakt wordt, door onwelwillenden, neemt niet weg dat het noodzaak is voor echt onvermogen.
Nu is het zo dat de "echte onvermogenden" benadeeld worden door misbruik door anderen, omdat de totale rekening de pan uit rijst, en ik denk dat dat niet okay is, dat er meer ingebouwd kan worden op misbruik (voorkomen en bestrijden) dan de gemakkelijkste weg om die schade dan maar te verhalen op de hele groep.
(ook daarin generaliseren en iedereen aanzien voor slechte bedoelingen/ motieven/ onwelwillend, omdat er idd een aantal mensen tussenzitten die de boel flessen).
[...]
Grappig inderdaad dat mensen hun succes meestal aan zichzelf toedichten en alles dat misgaat externe oorzaken heeft. Maar dat geldt niet voor anderen.
Zo denken succesvolle mensen idd vaak.
Legio's mensen die andersom denken: dat hun succesjes aan toeval en meevallers te danken is (ipv aan zichzelf en hun inspanningen) en wat mis gaat aan zichzelf te danken is.
Dat ze dat ergens wel niet verdiend zullen hebben enz.
Die mensen slaan zichzelf dus om de oren met alles waar ze in falen (in vergelijking met anderen, Fb enz waar mensen schijnbaar een geslaagder bestaan lijken te leiden) en hun eigen onmacht (of niet geloven) in die maakbaarheid, dat ze zelf in staat zijn of invloed hebben op het slagen van hun leven (werk, relatie, relaties, vriendschappen enz).
En vergis je niet hoeveel mensen dat zijn, die vooral wat mis gaat persoonlijk op zichzelf betrekken.
Forum staat er vol mee.
mensen die om welke reden niet meekunnen, wordt dat "falen" veel harder ingewreven als anderen zo hard roepen dat alles kan en lukt, als je maar genoeg wilt en je best doet daarvoor.
Genoeg enorm harde werkers en doorzetters die toch niet succesvol zijn naar de maatstaven van "de" maatschappij of eigen maatstaven van perfectie: er is altijd wel iéts wat nog niet perfect is en ze zichzelf op kunnen veroordelen.
Interessante materie sowieso.
Het enge is dat door al die nadruk op het individu en maakbaarheid, ontwikkeling in persoonlijke groei enz, er ook in opvoeding en opgroeien minder aandacht wordt besteed aan empathische vermogens ontwikkelen: het is zo op zichzelf gericht en dat dat het "juiste" is, dat er qua onderwijs en prestaties van alles ontwikkeld wordt, incl IQ en andere kennis en vaardigheden, maar juist niet die, waardoor je goed kunt functioneren in groepsverband en leert omgaan met gevoelens (incl in- en meevoelen) dat mensen vervreemd raken van die vermogens. En daarmee van de vermogens om contact te maken met anderen, oa aanpassingsvermogens, flexibiliteit enz, wat ook van groot belang is voor overleving (als soort).
Volgens mij is er tegelijkertijd nog nooit zoveel eenzaamheid geweest, bij jong en oud, en zo'n schreeuw om aandacht (krijgen) als in deze tijd.
Daniel Goleman is een wetenschapsjournalist en psycholoog die hoogstaand wetenschappelijk onderzoek doet naar emotionele en sociale intelligentie en waarschuwt oa voor dat mensen verslaafd raken aan info "innemen" (de hele dag, via social media, televisie, enz), het zgn "top-down" info van buitenaf naar binnen laten gaan, en daardoor oa verleren tijd en aandacht uit te trekken voor "bottom-up"-denken (van binnenuit naar buiten, zoals ingevingen, creativiteit, zelf nadenken, gedachten uit je onbewuste laten opkomen naar je bewuste denken).
En ook dat individuen zo gewend raken aan korte oppervlakkiger berichtjes (twitter/ facebook) dat ze steeds meer moeite krijgen met zich concentreren op een boek of langere tekst lezen.
Los daarvan stimuleert de trend van "ieder voor zich" een egoistische invalshoek, waarbij eigenbelang voor dat van anderen gaat en mensen die zich bekommeren om andermans welzijn (behalve eigen kringetje) voor minstens dom of naief worden beschouwd.
In sommige samenlevingen al zover doorgevoerd dat ze liever iemand zwaargewond op straat voor dood achterlaten omdat het zo belangrijk is om op tijd op het werk te komen.
Dat geld en economische status/waarde zoveel belangrijker is geworden dan wat een geslaagd mens nog meer aan waarde zou kunnen inhouden, zoals betekenis voor een ander, dat vind ik maar moeilijk.
Hopelijk een tijdelijke tegenreactie op tijden dat het individuele belang er niet toe deed (zoals religies en eeuwenlange cultuur geweest is, waarin het voortbestaan van de (eigen) groep belangrijker was, en dus aanpassing daaraan, en je een goed mens was als je aan naastenliefde deed, zelfs heilig als je je alleen nog bekommerde om anderen zonder eigenbelang).
Ik denk dat we ook nog wel terugkomen van dat individualisme, dat dat zaligmakend is.
Heel veel mensen vallen iig buiten de boot tegenover degenen die er wél bij varen.
Tegenover elk succesvol individu staan volgens mij tig keer meer mensen die dat niet bereiken en zichzelf mislukt, onbegrepen en aan de zijlijn (be)vinden daardoor.
Ik denk dat waarden als saamhorigheid wel weer belangrijk worden tzt, als mensen gaan beseffen dat we op deze wereld op elkaar zijn aangewezen en op elkaar aangewezen zijn om allerlei dingen die we individueel niét onder controle krijgen (zoals ziekten, vulkaanuitbarstingen, globalisering en verwevenheid met grotere machten en krachten) met meerderen en door samenwerking toch meer invloed op hebben.
Nog nooit is er in de westerse wereld zoveel antidepressiva geslikt, danwel andere verdovende danwel oppeppende middelen en dat vind ik wel een teken aan de wand. En in de wereld (nog steeds of zoveel verdergaande) vergaande agressie tussen mensen individueel als wel tussen groepen "wij tegen zij".
Nog nooit zoveel verbinding (economisch, wereldhandel en wereldbelangen) tussen al die landen, en daarmee steeds minder (individuele) invloed op eigen land en gemeenschap.
Terwijl niemand aangesproken kan worden op mondiale ontwikkelingen wel de verantwoordelijkheid helemaal bij het individu leggen, is nogal wat (om te dragen). Plus dat door (sociale) media tot in elke uithoek van de wereld alles openbaar bekend wordt, is niet iedereen even bestand/ verhard tegen om die invloed buiten te sluiten. (zoals hulpeloosheid en onveilig voelen bijv).
Dat "verharden" dus iets is wat als goed/juist beschouwd wordt (ipv medeleven, compassie) valt nog te bezien.
Voor het individu die daarin slaagt misschien wel, maar voor een heleboel anderen die ook deze aardbol bevolken, helemaal geen goede of wenselijke ontwikkeling.
Door te verharden zijn mensen namelijk in staat tot verwonden, vermoorden enz, dus logisch als die groep alleen maar groter wordt, die van huis uit geen empathie meekrijgt en dat ook niet leert op school, omgeving, maatschappij die dat als "zwak" bestempelt en niet aanmoedigt om te ontwikkelen. Integendeel zelfs: eigen behoeftenbevrediging centraal zetten wakkert naar mijn idee bizarre uitwassen alleen maar aan. "Vooral doen wat je zelf voelt dat goed is" kan mensen die toch al egocentrisch zijn ingesteld of beschadigd zijn (zonder geweten of gebrekkig geweten) daar alleen maar in aanmoedigen als ze zich niet langer inleven in en geen rekening houden met anderen.
Als zelfs mensen die in aanleg wel empathisch zijn zich alleen nog met eigenbelang (moeten) bezighouden om overeind te blijven in een maatschappij waarin dat gepromoot wordt, en zowel instanties als overheid + eigen omgeving/ kring zich niet meer om jouw individuele welzijn bekommert, omdat ieder met zichzelf bezig is (of geen tijd/energie meer steekt in de ander), dan krijg je imo een maatschappij waarin iedereen tekortkomt aan empathie van anderen. En ook niet de voldoening zal kennen van iets voor een ander doen/ betekenen.
Ik vind het niet zo gek dat mensen het zoeken in allerlei middelen, en dat niet iedereen onverdeeld blij wordt van al die verantwoordelijkheden als ze daar niet óók de vruchten van plukken en gebukt gaan onder zich van geen enkele betekenis voelen dan werkpaard die er alleen toe doet om het gemeenschappelijke wat er nog wél is: economisch belang, moet dienen.
Als je dan ook nog eens dááin verzaakt ipv bijdraagt, ben je als mens ook mislukt en niet van betekenis?!
Ben benieuwd of mensen die zich nu zo zeker voelen met de zekerheden die ze nu (bereikt) hebben, en vandaaruit (ver)oordelen over anderen, er nog zo over denken als ze zélf in die andere omstandigheden terecht komen, ondanks hun harde werken, door factoren waar ze geen/weinig invloed op hebben (bedrijf gaat failliet, branche stort in, niet meer aan de bak komen wegens leeftijd of vooroordelen, ziekte, ongeval, oid).
Empathie is oa je iig kunnen voorstellen/indenken hoe een ander denkt en leeft en waarom.
Dat andere mensen een andere context hebben (aanleg, achtergrond, valkuilen, "zwakke plekken" en sterke kanten) dan zijzelf.
Zonder het daarmee eens te hoeven zijn of goed te keuren, maar ook niet af te keuren, als je het bij die ander kan laten, dat dat diens leven (en uitdagingen) zijn.
Betekent niet dat anderen die verantwoordelijkheden moeten overnemen of faciliteren, enige mate van zelfredzaamheid is naar mijn idee alleen maar goed en stimulerend.
Mensen die om eoa reden echt niet meekunnen of niet zelfredzaam geacht kunnen worden te zijn, daar zijn imo wel vangnetten terecht voor nodig.
Dat daar ook misbruik van gemaakt wordt, door onwelwillenden, neemt niet weg dat het noodzaak is voor echt onvermogen.
Nu is het zo dat de "echte onvermogenden" benadeeld worden door misbruik door anderen, omdat de totale rekening de pan uit rijst, en ik denk dat dat niet okay is, dat er meer ingebouwd kan worden op misbruik (voorkomen en bestrijden) dan de gemakkelijkste weg om die schade dan maar te verhalen op de hele groep.
(ook daarin generaliseren en iedereen aanzien voor slechte bedoelingen/ motieven/ onwelwillend, omdat er idd een aantal mensen tussenzitten die de boel flessen).
Een open hart toont de weg naar een bezield leven..
vrijdag 31 juli 2015 om 16:22
quote:thorsson schreef op 31 juli 2015 @ 15:01:
[...]
Grappig inderdaad dat mensen hun succes meestal aan zichzelf toedichten en alles dat misgaat externe oorzaken heeft. Maar dat geldt niet voor anderen.Dat is al heel lang bekend dat mensen successen aan zichzelf toedichten en mislukkingen aan externe factoren, de external locus of control versus de internal locus of control. Dit is gewoon een menselijke eigenschap.
[...]
Grappig inderdaad dat mensen hun succes meestal aan zichzelf toedichten en alles dat misgaat externe oorzaken heeft. Maar dat geldt niet voor anderen.Dat is al heel lang bekend dat mensen successen aan zichzelf toedichten en mislukkingen aan externe factoren, de external locus of control versus de internal locus of control. Dit is gewoon een menselijke eigenschap.
You know how I know? Because I reeaally think so!
vrijdag 31 juli 2015 om 16:22
quote:Pantax schreef op 31 juli 2015 @ 16:05:
Empathie is niet waardeloos. Empathie is een van de eenvoudigste, goedkoopste en prettigste manieren om mensen te motiveren en te inspireren, naast erkenning, sociale verbondenheid en efficacy. De enigen voor wie empathie waardeloos is, zijn mensen die niet zien hoeveel meer er van invloed is op ons leven en de keuzes die we maken dan geld. En zelfs voor die mensen is empathie van waarde. Misschien nog wel meer
Mooi (en dat in een paar zinnen)!
Empathie is niet waardeloos. Empathie is een van de eenvoudigste, goedkoopste en prettigste manieren om mensen te motiveren en te inspireren, naast erkenning, sociale verbondenheid en efficacy. De enigen voor wie empathie waardeloos is, zijn mensen die niet zien hoeveel meer er van invloed is op ons leven en de keuzes die we maken dan geld. En zelfs voor die mensen is empathie van waarde. Misschien nog wel meer
Mooi (en dat in een paar zinnen)!
Een open hart toont de weg naar een bezield leven..
vrijdag 31 juli 2015 om 16:22
quote:gewiekst schreef op 31 juli 2015 @ 15:18:
[...
Wat mensen willen is natuurlijk allebei. Zowel begrip voor de situatie waarin zij verkeren als de (financiële) ondersteuning. Zonder de ondersteuning hebben ze namelijk geen ruk aan je empathie.Dit snap ik niet. Als je begrip toont voor hun situatie, geef je ze iets (kan geld zijn maar liever een baan), als je geen begrip voor hun situatie toont, geef je ze niets. Ik kan jouw gedachtengang dus niet volgen.
[...
Wat mensen willen is natuurlijk allebei. Zowel begrip voor de situatie waarin zij verkeren als de (financiële) ondersteuning. Zonder de ondersteuning hebben ze namelijk geen ruk aan je empathie.Dit snap ik niet. Als je begrip toont voor hun situatie, geef je ze iets (kan geld zijn maar liever een baan), als je geen begrip voor hun situatie toont, geef je ze niets. Ik kan jouw gedachtengang dus niet volgen.
vrijdag 31 juli 2015 om 16:23
Maar voor wie het niet snapt:
Als er 1000 mensen verdrinken als ze proberen hun land te ontvluchten dan is de niet-empathische reactie:
Mooi, nu de rest nog. Scheelt weer 1000 uitkeringen. Net goed, moeten ze maar niet zulke domme dingen doen.
De empathische reactie is:
Wat moeten die mensen bang en wanhopig zijn geweest als ze zichzelf en hun kinderen op deze manier hun land laten ontvluchten, wat een drama dat er 1000 onschuldige mensen zijn omgekomen.
Gek genoeg lees ik meer van het eerste soort, hier op viva, op andere internetfora, als reactie op nieuwssites. Dat mensen niet meer als mensen gezien worden, maar als uitkeringstrekker, als overgewicht, als junk, als verslaafde. Dat is wat mij stoort. In het voorbeeld van die vluchtgrlingen kan ik me niet indenken hoe je eerste gedachte kan zijn 'mooi, daar zijn we onderuit gekomen zeg, al die extra mensen' in plaats van dat je wat treurig bent omdat zoveel mensen, met levens, gezinnen, gevoelens, ambities, dromen en angsten, zomaar dood zijn.
Als er 1000 mensen verdrinken als ze proberen hun land te ontvluchten dan is de niet-empathische reactie:
Mooi, nu de rest nog. Scheelt weer 1000 uitkeringen. Net goed, moeten ze maar niet zulke domme dingen doen.
De empathische reactie is:
Wat moeten die mensen bang en wanhopig zijn geweest als ze zichzelf en hun kinderen op deze manier hun land laten ontvluchten, wat een drama dat er 1000 onschuldige mensen zijn omgekomen.
Gek genoeg lees ik meer van het eerste soort, hier op viva, op andere internetfora, als reactie op nieuwssites. Dat mensen niet meer als mensen gezien worden, maar als uitkeringstrekker, als overgewicht, als junk, als verslaafde. Dat is wat mij stoort. In het voorbeeld van die vluchtgrlingen kan ik me niet indenken hoe je eerste gedachte kan zijn 'mooi, daar zijn we onderuit gekomen zeg, al die extra mensen' in plaats van dat je wat treurig bent omdat zoveel mensen, met levens, gezinnen, gevoelens, ambities, dromen en angsten, zomaar dood zijn.
