Hsp-ers anoniem

Naar aanleiding van een ander topic bedacht ik mij ineens: hoeveel vrouwen hier herkennen zichzelf in het profiel van een hooggevoelig persoon?

Volgens de onderzoeken zou ongeveer 20 procent van de bevolking hsp zijn.

Aangezien de poll anoniem de stemmen telt hoef je niet bang te zijn dat iemand erachter komt wat jij gestemd hebt en kun je dus eerlijk en open je stem uitbrengen in de poll.

Solomio schreef: ↑

06-04-2019 15:42

Ten eerste: die detailgerichtheid geldt ook niet voor elke autist.
Zoals eerder gezegd: er is geen enkel kenmerk dat voor iedere autist geldt.

Ten tweede: wat heeft deze uitleg te maken met wel of niet hsp?

Er is geen enkel kenmerk wat alléén voor autisten geldt.
Alle kenmerken die je bij autisme ziet kunnen ook voorkomen bij neurotypische mensen, alleen bij autisme zijn ze uitvergroot en vormen ze een combinatie.

Wat ik er van begrepen heb zien autisten eerst de details en moeten ze die bij elkaar puzzelen tot 1 geheel.
Dus meer detail-gerichtheid zou dan wél voor alle autisten moeten gelden, maar detail-gerichtheid komt ook voor bij hsp.

Ik probeer een verschil te ontdekken tussen hsp en autisme.

Solomio schreef: ↑

06-04-2019 17:36

Er is niet alleen geen enkel kenmerk dat alleen voor autisten geldt, er is ook geen enkel kenmerk dat voor elke autist geldt.

Ik ben bijv helemaal niet zo detailgericht en juist meer op het geheel.

Wat mij betreft is het helemaal niet mogelijk om het verschil tussen hsp en ass te vinden, omdat zowel ass als hsp heel veel verschillende uitingsvormen hebben.
Veel ass-ers zijn overgevoelig voor prikkels. Soms voor alle prikkels, soms voor specifieke.
Klinkt hsp hè.

Heeft vermoedelijk vooral te maken met overregistratie van die prikkels.

Klinkt ook hsp hè.

Ik zie de verschillen iig niet.

Zou dat kunnen komen door je hoogbegaafdheid?
Want dat hoort juist heel erg bij hoogbegaafdheid en voor mensen met een dubbele diagnose geldt dat het beeld diffuus wordt.

Jij bent dus sowieso niet de standaard autist door je hoogbegaafdheid.

Alle dingen doe jij omschrijft van jezelf passen precies bij hoogbegaafdheid.
Hoogbegaafden vertonen vaak ook autistische trekken, zinder dat ze autistisch zijn, onder andere de grotere gevoeligheid voor prikkels en andere manier van informatieverwerking, maar kunnen in tegenstelling tot autisten wél overzicht creëren én ook de details zien en hebben geen moeite met figuurlijk taalgebruik en lichaamstaal.

Het zou dus ook zo kunnen zijn dat bij jou de hoogbegaafdheid veel meer op de voorgrond staat dan je autisme.

Daardoor kan het een vertekend beeld geven als jij jezelf gebruikt als voorbeeld voor iemand met autisme tijdens deze discussie.

Voor jóu geldt waarschijnlijk dat je voornamelijk alleen last hebt van de prikkels, maar voor autisten zonder dubbele diagnose misschien niet, want die kunnen misschien inderdaad niet effectief communiceren, kunnen géén lichaamstaal lezen, snappen geen humor/sarcasme/spreekwoorden, ook niet na jarenlange oefening, in elk geval niet snel genoeg dat het ook zinnig is tijdens een normaal gesprek.

Solomio schreef: ↑

06-04-2019 18:00

Jij focust wel enorm op etiketjes hè?
Ik ben ik en mijn pakketje eigenschappen heeft het label hoogbegaafd en het label autisme.

Ik ben niet de standaard autist? Wat een rare opmerking. De standaard autist bestaat namelijk niet.

Net zo min als de standaard hoogbegaafde.

Maar ik heb het je nu al tig keer uitgelegd, ook in je andere topic, je wil het blijkbaar niet snappen.

Flauw.

Solomio schreef: ↑

06-04-2019 18:04

Hoezo flauw? Je snapt het nog steeds niet, dus ofwel je wilt het niet, ofwel je kunt het niet.
En ik gok dat je het wel zou kunnen snappen.

Dat ik ergens een andere kijk op heb wil natuurlijk niet automatisch zeggen dat ik het niet snap.

En als ik niet direct ja en amen zeg bij alles wat jij schrijft hoef jij er niet vanuit te gaan dat ik het niet eens zou wíllen begrijpen.

Dus die manier van discussiëren, door dan maar ineens te roepen dat ik het niet begrijp of zelfs niet eens wil begrijpen vind ik daarom een beetje flauw.

Om uit te leggen wat ik eerder bedoelde maar niet zo goed wist te verwoorden volgt hier een artikel met de titel: diagnose autisme is verwaterd:

Medisch Contact (1945 - heden)
Arts in spe
Francisca Scholte
10 januari 2017 7 minuten leestijd
psychiatrie
Diagnose autisme is verwaterd
Er vallen te veel mensen onder de diagnose autismespectrumstoornis

In DSM-5 zijn de criteria voor autismespectrumstoornissen (ASS) zo ruim dat bijna iedereen eronder valt. Dat is contraproductief, in de eerste plaats voor degenen die als zodanig gediagnosticeerd worden. Hoog tijd voor aanscherping.

ADVERTENTIE

Het aantal mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) neemt al jaren toe. Waren in 1966 2,5 op de 10.000 mensen autistisch, in 1990 was dat opgelopen tot 4,5 op de 10.000. Vanaf 1990 neemt het aantal gediagnosticeerden snel toe: in 2006 56 op de 10.000 en in 2010 100 op de 10.000.

De verdubbeling tussen 1966 en 1990 zou kunnen samenhangen met een verbetering van onderzoek en diagnostiek. Maar tussen 1990 tot 2010 stijgt het aantal gediagnosticeerden met een factor 20. Ook is er duidelijk een verandering in de patiëntenpopulatie. Uit onderzoek van Grinker blijkt dat 75 procent van de ASS-patiënten vóór 1990 niet als zodanig gediagnosticeerd zou zijn. Frappant is verder dat vóór 1990 slechts 20 procent een IQ hoger heeft dan 100, tegen nu 80 procent; onder de ‘nieuwe’ ASS-patiënten bevinden zich veel hoogbegaafden. Dat deze omslag verband houdt met de verruiming van de diagnostische criteria van de DSM-IV staat inmiddels nauwelijks nog ter discussie. Maar de conclusie dat veel mensen dus ten onrechte als ASS-patiënt zijn gediagnosticeerd, trekken de meeste autismedeskundigen vooralsnog niet.

Geen contact
De Oostenrijkse kinderarts Hans Asperger (1906-1980) gebruikte voor zowel hoogintelligente als voor ontwikkelingsgestoorde patiënten hetzelfde woord: ‘autistisch’. De term had echter voor beide groepen een andere betekenis. Zijn intelligente patiënten gedragen zich autonoom, ze gaan uit van hun eigen ervaringen en observaties. Ze hebben ‘afstand nodig tot de wereld’ om scheppend bezig te kunnen zijn. Asperger stelt dat zijn hoogintelligente patiënten weliswaar weinig contact hebben, maar dat het contact rijk kan zijn. Zijn ontwikkelingsgestoorde patiënten daarentegen zijn moeizaam of niet in staat om contact te maken met de hen omringende wereld.

Hoogbegaafden worden veelvuldig gezien als autistisch
Autismedeskundige Lorna Wing twijfelt aan de observaties van Asperger en zegt dat zijn patiënten niet in staat zijn tot creativiteit en originaliteit; ze hebben slechts een goed geheugen. Asperger zei ook dat zijn hoogintelligente patiënten niet gebaat zijn bij een gestructureerde omgeving en routine, zoals kinderen met een pervasieve ontwikkelingsstoornis in casu autisme die nodig hebben. Ze hebben vrijheid nodig om zich te kunnen ontwikkelen en relaties gebaseerd op gelijkwaardigheid. Ook deze opvatting van Asperger bestrijdt Wing. Hoogbegaafden worden sindsdien veelvuldig gezien als autistisch in de zin van ontwikkelingsgestoord. Als ze niet goed functioneren in groepen omdat ze hun gelijken niet ontmoeten en daardoor niet sociaal vaardig kunnen worden, zijn ze autistisch en kunnen ze zich niet inleven in anderen. Als ze wel goed functioneren zijn ze ook autistisch, maar camoufleren zij hun moeilijkheden, of imiteren ze slechts de sociale codes.

Verwaterde criteria
De criteria om in DSM-IV de ‘stoornis van Asperger’ vast te stellen zijn ten opzichte van eerdere opvattingen over autisme verwaterd. Zo staan ‘ontwikkelingsachterstanden aangaande cognitie (praktische vaardigheden en nieuwsgierigheid) en taal, tot de leeftijd van 3 jaar’, niet meer in de DSM-IV, omdat ze niet zijn aangetoond in de klinische situatie. Het concept een ‘triade van incompetenties’, is nog wel intact. De triade is een schema dat de ontwikkelingsproblematiek samenvat in drie hoofdcategorieën: ‘sociale interactie en communicatie’, ‘verbeelding’ en ‘gedrag’. Het triadeaspect ‘gebrekkige verbeelding’ veroorzaakt problemen bij ‘inleving’ en leidt tot ‘niet-functionele interesses en routines’.

Na 1994 komt er opnieuw onderzoek naar de ‘stoornis van Asperger’. Onder meer Van Roekel liet zien dat als autistisch gediagnosticeerde hoogbegaafden en ook de gemiddeld intelligente cliënten zich wel degelijk kunnen inleven en een (boven)gemiddeld inzicht hebben in sociale interactie. Daardoor is het criterium ‘kwalitatieve beperkingen in de sociale interactie en communicatie’ veranderd in ‘beperkingen in de communicatie’. Ook blijken ze verbeeldingskracht te bezitten en taalvaardig te zijn, wat leidt tot het afschaffen van het belangrijke criterium ‘ontwikkelingsachterstanden aangaande verbeelding, cognitie en taal’. Ten slotte zijn ze niet per definitie dwangmatig of routinematig bezig, daarom verandert het criterium ‘niet-functionele, eenzijdige interesses’ in ‘specifieke interesses’ en ‘beperkend repetitief gedrag’ in ‘repetitief gedrag’. Met deze nieuwe criteria in de DSM-5 kun je het label ASS plakken op zoveel mensen als je maar wilt, iets waarvoor de voorzitter van de DSM-IV, Allen Francis, waarschuwt, als hij spreekt over een ‘iatrogene epidemie’.

Nadelige effecten
De vraag is of dit erg is, want als ASS-patiënt krijg je thuis, op school en op het werk begeleiding en financiële ondersteuning. Dit kan echter ook nadelig uitpakken.

Ten eerste op het individuele niveau: studenten met de diagnose ASS kunnen eerst jarenlang door Stumass (Studeren met ASS) worden begeleid bij wonen, studeren en leven. En als ze afgestudeerd zijn, kan de begeleiding worden overgenomen door IVA (In voor Autisme). Ze worden hierdoor in een afhankelijke, geïsoleerde positie geplaatst, niet op waarde geschat en voortdurend ontzien. Afhankelijkheid, faalangst maar ook agressie, zijn het gevolg. Daarbij interpreteert de omgeving – hulpverleners, docenten en familie – voortdurend het gedrag van de gediagnosticeerde naar de oorspronkelijke criteria van de diagnose. Een voorbeeld: als iemand met onverschilligheid reageert op pesterijen, in een poging tot zelfhandhaving, duidt dat op sociaal inzicht. Bij iemand met ASS is de verklaring voor dit gedrag juist tegenovergesteld: de jongere begrijpt de pester niet en hij ervaart de impact van het pesten niet. Het uiteindelijke resultaat is dat iemand met ASS zich steeds meer identificeert met het label en zich ernaar gaat gedragen. Er ontstaat een dubbelhartige verhouding tot de diagnose. Enerzijds verzet de patiënt zich ertegen, anderzijds koestert hij deze. Jongeren met ASS krijgen te horen dat ze een levenslange beperking hebben; tegelijkertijd horen ze dat ze niet ondanks, maar vreemd genoeg dankzij hun beperking uitzonderlijke talenten hebben, zoals een fenomenale gedetailleerde waarneming. Ze hebben echter geen moeite met het zien van gehelen en verbanden; zo wordt het inzoomen op losse, onbelangrijke details verward met gedetailleerd kunnen waarnemen en daarbij de context niet uit het oog verliezen.

Studenten met de diagnose ASS worden voortdurend ontzien
Een tweede nadelig effect ligt op het gebied van de diagnostiek: door het grote aantal meldingen is het ondoenlijk de diagnose multidisciplinair vast te stellen, zoals het protocol vraagt. Dit leidt ertoe dat meer dan de helft van de nieuwe diagnoses vermoedelijk fout is. Nu gebeurt de uitvoering en interpretatie van het testonderzoek nogal eens door onervaren psychologen, terwijl multidisciplinaire samenwerking noodzakelijk is om de diagnose te stellen.

Het derde effect ligt op het gebied van onderzoek: de resultaten daarvan zijn tegenstrijdig, omdat met vervuilde onderzoeksgroepen wordt gewerkt. Zo onderzocht Vandenbroucke dertig hoogopgeleide ‘autisten’ en kwam tot de conclusie dat deze juist meer emoties onderscheiden op gezichten en dat het probleem niet zit in het zich niet kunnen verplaatsen in de emoties van anderen. Haar conclusie was dat autisme op dit punt tegenovergesteld is van wat er altijd gedacht werd. Ook neurowetenschapper Goddard signaleert in haar promotieonderzoek tegenstrijdigheden, bijvoorbeeld dat er bij sommige mensen met autisme minder verbindingen zijn tussen de neuronen en bij anderen juist meer, maar ook zij trekt niet de conclusie dat sommige mensen onterecht de diagnose autisme hebben. Dat hoogbegaafdheid een reden kan zijn voor de verschillen wordt niet opgemerkt. Dit is temeer jammer omdat Asperger in een in 1982 verschenen publicatie zijn cliënten voor het eerst ‘hoogbegaafd’ noemt en vindt dat zij niet als autisten behandeld moeten worden.

Om helderheid in de boven beschreven situatie te scheppen moeten we het criterium ‘ontwikkelingsachterstanden in verbeelding, cognitie en taal’ opnieuw opnemen. Het is onlosmakelijk verbonden met de twee andere probleemdomeinen, ‘gebrekkige communicatie en inleving’ en ‘niet-functionele interesses en gedragingen’. Samen vormen zij het kennistheoretisch concept van de pervasieve ontwikkelingsstoornis autisme. Herijking van de classificatie biedt de mogelijkheid gediagnosticeerde patiënten opnieuw te beoordelen. Het teveel aan (verkeerde) begeleiding die het zelfvertrouwen en de eigenwaarde ondermijnen, kan dan veranderen in een op het (begaafde) individu en zijn achtergrond toegesneden begeleiding naar zelfstandigheid en zinvol werk op niveau.

auteur
Francisca Scholte

ME, MA docent speciaal onderwijs, creatief therapeut, supervisor en onderzoeker, Wageningen