Psyche
alle pijlers
pesten
zaterdag 22 september 2007 om 17:10
Vroeger ben ik gepest. Het begon toen ik 6 was en stopte 10 jaar later. Deze periode heeft voor mij grote invloed op veel dingen gehad en natuurlijk ook op mijn zelfbeeld en zelfvertrouwen. Nu, 20 jaar later ben ik van mening dat er nog steeds te weinig bekend is over de gevolgen van pesten en hoe leraren en de omgeving het beste kunnen reageren op een kind dat nu gepest wordt. Maar daar gaat dit niet over.
Vroeger, toen ik dus een jaar of 6/7 was begon het pesten al. Ik durfde dit toen niet tegen leraren te vertellen omdat mijn klasgenoten mij bedreigden om het vooral tegen niemand te vertellen. Toen ik dan eindelijk toch durfde te vertellen tegen mijn leraar (en de jaren daarop later dus meerdere leraren) werd er altijd als volgt gereageerd: Dat ik gepest werd lag altijd aan mij. Ik moest maar weerbaarder worden. Punt, dat was alles wat ze zeiden. Er kwam geen hulp, ik werd niet geholpen. Er was geen (veilige) ruimte voor mij om aan mijn zelfvertrouwen te bouwen, er was geen bevestiging van eigenwaarde, niks. Het was mijn eigen schuld en ik moest mijn gedrag veranderen en dat was dat.
Volwassenen die de verantwoordelijkheid hadden mij adquaat tegen onacceptabel gedrag zoals pesten te beschermen, hebben zich er gemakkelijk vanaf gemaakt door ten eerste de verantwoordelijkheid voor het probleem bij een kind van 6/7/8 jaar te leggen, en hebben vervolgens een advies gegeven waar je als kind onmogelijk wat mee kon.
Dit is iets waar ik nu 20 jaar later nog steeds ontzettend kwaad over ben.
Dat pesten wel degelijk gevolgen met zich meebrengt, is inmiddels gelukkig wel bekend.
1 ding wat lastig is, is dat als mensen tegen me zeggen dat ik mijn gedrag moet veranderen, dan maakt dat me vaak heel kwaad. Ik weet wel dat het goed bedoeld is, maar voor mijn gevoel klopt het gewoon niet. Misschien een trigger naar vroeger. Omdat de leraren dat vroeger ook zeiden en de volledige verantwoordelijkheid bij mij legden ipv dat de pesters ook werden aangesproken en geholpen met hun gedrag.
Misschien heeft iemand anders dit ook?
Ik heb niet in het andere topic over pesten gereageerd omdat dat echt over zelf kinderen krijgen gaat. Iets waar ik mezelf overigens ook in herken omdat ik ook bang ben dat als ik een kind zou krijgen dat op mij lijkt dat het dan ook gepest wordt op school.
Vroeger, toen ik dus een jaar of 6/7 was begon het pesten al. Ik durfde dit toen niet tegen leraren te vertellen omdat mijn klasgenoten mij bedreigden om het vooral tegen niemand te vertellen. Toen ik dan eindelijk toch durfde te vertellen tegen mijn leraar (en de jaren daarop later dus meerdere leraren) werd er altijd als volgt gereageerd: Dat ik gepest werd lag altijd aan mij. Ik moest maar weerbaarder worden. Punt, dat was alles wat ze zeiden. Er kwam geen hulp, ik werd niet geholpen. Er was geen (veilige) ruimte voor mij om aan mijn zelfvertrouwen te bouwen, er was geen bevestiging van eigenwaarde, niks. Het was mijn eigen schuld en ik moest mijn gedrag veranderen en dat was dat.
Volwassenen die de verantwoordelijkheid hadden mij adquaat tegen onacceptabel gedrag zoals pesten te beschermen, hebben zich er gemakkelijk vanaf gemaakt door ten eerste de verantwoordelijkheid voor het probleem bij een kind van 6/7/8 jaar te leggen, en hebben vervolgens een advies gegeven waar je als kind onmogelijk wat mee kon.
Dit is iets waar ik nu 20 jaar later nog steeds ontzettend kwaad over ben.
Dat pesten wel degelijk gevolgen met zich meebrengt, is inmiddels gelukkig wel bekend.
1 ding wat lastig is, is dat als mensen tegen me zeggen dat ik mijn gedrag moet veranderen, dan maakt dat me vaak heel kwaad. Ik weet wel dat het goed bedoeld is, maar voor mijn gevoel klopt het gewoon niet. Misschien een trigger naar vroeger. Omdat de leraren dat vroeger ook zeiden en de volledige verantwoordelijkheid bij mij legden ipv dat de pesters ook werden aangesproken en geholpen met hun gedrag.
Misschien heeft iemand anders dit ook?
Ik heb niet in het andere topic over pesten gereageerd omdat dat echt over zelf kinderen krijgen gaat. Iets waar ik mezelf overigens ook in herken omdat ik ook bang ben dat als ik een kind zou krijgen dat op mij lijkt dat het dan ook gepest wordt op school.
vrijdag 16 november 2007 om 18:25
Ik lees dat je niet ingaat op mijn reactie maar dat je opnieuw je eigen standpunt gaat verdedigen.
Je vindt het leven oneerlijk omdat je er niks aan kon doen dat je werd gepest en ondanks dat je zo hard je best hebt gedaan om er overheen te komen, je nog steeds last hebt van het pesten. Zoals ik al schreef: het leven is niet eerlijk. Voor jou niet en voor mij niet. We kunnen er hooguit het beste van maken. Denk je dat alleen mensen die gepest worden onzeker zijn in groepen en in vriendschappen? Nee toch zeker. Misschien was je ook wel onzeker geweest als je niet was gepest. Misschien was je al onzeker voordat je werd gepest. Misschien moet je accepteren dat het leven oneerlijk is en dat de meeste mensen in meer of mindere mate onzeker zijn over hun contacten met anderen. Dat hoort bij het leven.
Je vindt het leven oneerlijk omdat je er niks aan kon doen dat je werd gepest en ondanks dat je zo hard je best hebt gedaan om er overheen te komen, je nog steeds last hebt van het pesten. Zoals ik al schreef: het leven is niet eerlijk. Voor jou niet en voor mij niet. We kunnen er hooguit het beste van maken. Denk je dat alleen mensen die gepest worden onzeker zijn in groepen en in vriendschappen? Nee toch zeker. Misschien was je ook wel onzeker geweest als je niet was gepest. Misschien was je al onzeker voordat je werd gepest. Misschien moet je accepteren dat het leven oneerlijk is en dat de meeste mensen in meer of mindere mate onzeker zijn over hun contacten met anderen. Dat hoort bij het leven.
vrijdag 16 november 2007 om 19:11
vrijdag 16 november 2007 om 19:53
Niet om lullig te doen , maar alsssssssssss je - of laten we het heel algemeen houden en lees voor "je " maar " iemand " - nou wel ONBEWUST
het pesten in de hand hebt gewerkt ( waarmee ik het niet goed praat maar waarmee ik het pestgedrag verklaar ) .......is het dan niet juist goed om wél naar je eigen persoon te kijken en te leren hoe het niet moet ?
Er zijn kinderen die worden én op school gepest en door totaal andere kinderen in hun wijk en door weer hele kinderen op een sportclubje........ ligt dat dan aan ál die kinderen of is er íets waardoor ze kennelijk getriggerd worden ?
En is het erger om te horen dat je iets verkeerd doet ( en te leren hoe het anders moet ) dan dat je doorgaat met je kennelijk niet sociaal aanvaardbaar gedrag en dat je in bescherming wordt genomen door volwassenen ?
Helpt het trouwens voor het maken van (kinder)vriendschappen , als de pesters worden aangepakt ; gaan ze de gepeste ook aardig vinden en worden ze betrokken in de groep etc ?
Je was geloof ik heel jong toen het pesten begon , Elske .... kun je achteraf gezien heel stellig zeggen dat als je niet gepest zou zijn geweest je je wel zeker in groepen had gevoeld etc . ?
het pesten in de hand hebt gewerkt ( waarmee ik het niet goed praat maar waarmee ik het pestgedrag verklaar ) .......is het dan niet juist goed om wél naar je eigen persoon te kijken en te leren hoe het niet moet ?
Er zijn kinderen die worden én op school gepest en door totaal andere kinderen in hun wijk en door weer hele kinderen op een sportclubje........ ligt dat dan aan ál die kinderen of is er íets waardoor ze kennelijk getriggerd worden ?
En is het erger om te horen dat je iets verkeerd doet ( en te leren hoe het anders moet ) dan dat je doorgaat met je kennelijk niet sociaal aanvaardbaar gedrag en dat je in bescherming wordt genomen door volwassenen ?
Helpt het trouwens voor het maken van (kinder)vriendschappen , als de pesters worden aangepakt ; gaan ze de gepeste ook aardig vinden en worden ze betrokken in de groep etc ?
Je was geloof ik heel jong toen het pesten begon , Elske .... kun je achteraf gezien heel stellig zeggen dat als je niet gepest zou zijn geweest je je wel zeker in groepen had gevoeld etc . ?
Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
vrijdag 16 november 2007 om 19:56
Naar gemaakt hebben ? Wordt/werd dat zo verteld ?
Als ze tegen jou nou gezegd zouden hebben dat jouw gedrag maakt dat geintjes maken pesten is geworden , of dat jouw gedrag niet sociaal aanvaardbaar is onder 7-jarigen , of ......... , of......... had dát verschil gemaakt ?
Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
vrijdag 16 november 2007 om 20:00
vrijdag 16 november 2007 om 20:35
Elske, ik ben bang dat het aan de mens eigen is het slachtoffer de 'schuld/verantwoordelijkheid' te geven. In deze discussie zie ik dat ook steeds weer terugkomen.
Ooit van het begrip 'blaming the victim' gehoord? In de jaren 70/80 is deze term veel gebruik mbt vrouwen die in hun relatie mishandeld werden en kreeg deze groep zelfs een persoonlijkheidsstoornis opgeplakt (passief-agressief bv) omdat zij het vast uit zouden lokken. Gelukkig zijn die tijden ver achter ons (dankzij t tuinbroekenfeminisme
) maar het mechanisme bestaat nog steeds. Mensen vinden het moeilijk te accepteren dat dingen -bv pesten- wellicht ook zomaar zonder een reden kunnen gebeuren (dan zouden zij ook slachtoffer kunnen worden), dus iedereen wil de illusie van controle vasthouden. Is de mens eigen en dat is niet eens zo verkeerd, want zonder die illusie (of positieve bias) is iedereen depressief.
Ik ken genoeg mensen die ook gepest zijn, die hun leven weer hebben opgepakt maar die er sociaal gezien last van blijven houden. Altijd. Jij lijkt voor mij een van de weinigen die daar eerlijk over is. Veel willen het niet toegeven, weigeren deze kwetsbaarheid te laten zien. Ieder zijn recht. Maar pesten heeft een enorme invloed op je vertrouwen in anderen, er zijn maar weinig mensen die er niets aan over houden.
Dat is niet slap maar jammer genoeg de realiteit.
anoniem_58180 wijzigde dit bericht op 16-11-2007 20:37
Reden: die vouten toch...
Reden: die vouten toch...
% gewijzigd
vrijdag 16 november 2007 om 20:42
Het is geen schuld, het is geen verantwoordelijkheid , Soundpost ............. maar het zou wel (sociale ) onhandigheid KUNNEN zijn .
Dat verzin je niet als kind "goh, tralalala , morgen ga ik maar eens sociaal onhandig doen , kijken wat er gebeurt " , zo bén je , zo reageer je , zo ben je misschien zelfs opgevoed of zit het in je genen .
Ja, en dan kan je de hele wereld de schuld geven ......... maar dat helpt zo verschrikkelijk weinig . Nou helpt het ook geen ene hol als mensen zeggen dat er iets in/aan/om jou was waardoor het gebeuren kon en gebeuren bleef zonder dat ze zeggen wat je eraan kan doen....... maar dat is weer een ander verhaal lijkt mij .
Dat verzin je niet als kind "goh, tralalala , morgen ga ik maar eens sociaal onhandig doen , kijken wat er gebeurt " , zo bén je , zo reageer je , zo ben je misschien zelfs opgevoed of zit het in je genen .
Ja, en dan kan je de hele wereld de schuld geven ......... maar dat helpt zo verschrikkelijk weinig . Nou helpt het ook geen ene hol als mensen zeggen dat er iets in/aan/om jou was waardoor het gebeuren kon en gebeuren bleef zonder dat ze zeggen wat je eraan kan doen....... maar dat is weer een ander verhaal lijkt mij .
Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
vrijdag 16 november 2007 om 20:49
Ik ken mensen die denken dat de hele wereld tegen ze is , van de tandarts tot de juffrouw van hun kind op school tot hun baas en de buurvrouw en de bakker op de hoek aan toe .......ze worden nooit rechtvaardigd behandeld , hebben altijd wat te schelden en nooit , nooit nooit steken ze de hand in eigen boezem ( oké......een boete voor drie kilometer te hard is lullig , maar te hard is te hard en sja stom had ik maar beter op moeten letten / oké.......misschien had ik niet tegen mijn baas moeten zeggen dat het een stomme lul is en heb ik daardoor geen promotie gehad ) . Die mensen ruilen elk jaar hun vriendenkring in voor een totaal nieuwe ( ze zullen wel moeten ) en hun kinderen ( o wat een verassing ) worden gepest ennnnnn zijn zelf enorme treiteraars die niet zien dat actie reactie is ( hun pesten ervaren ze ze als plagen en de reacties als gepest worden en zeer onrechtvaardig ) .......net zoals hun ouders dat niet beseffen .
Nee Elske , Nee , Soundpost ; ik zeg niet dat het in jullie gevallen zo is/ zou zijn , maar ik ken dus echt meerdere mensen die zo leven en denken . En hun kinderen geven dit later ook weer aan hun kinderen door .
Nee Elske , Nee , Soundpost ; ik zeg niet dat het in jullie gevallen zo is/ zou zijn , maar ik ken dus echt meerdere mensen die zo leven en denken . En hun kinderen geven dit later ook weer aan hun kinderen door .
Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
vrijdag 16 november 2007 om 20:55
Nee, beiden helpt inderdaad niet.
Wat ik nu zie is dat elske met een nieuwe vraag komt, namelijk of jullie/wij/de lezer haar als slap zien omdat zij er nog hinder van ondervindt. Los van de schuldvraag.
En vervolgens komen er weer allerlei verhalen die over "slachtofferen" gaan en waarom het goed is te horen wat je verkeerd doet/hebt gedaan (wil wel citeren maar meer dan 1 lukt me niet). Vandaar het blaming the victim verhaal. Wie kan het dan niet loslaten?
vrijdag 16 november 2007 om 21:24
En toch ben ik het met BGB eens. Kijk eens naar L-A op het forummers-die-liegen-topic: geeft geen sociaal normaal geachte antwoorden en wordt er meteen uitgepikt en tot anders bestempeld. 't Is dat volwassenen minder pesten dan kinderen, maar zelfs in deze situatie lijkt het er verdacht veel op.
Ik denk echt dat mensen die zich niet gedragen zoals de rest een heel stuk sneller gepest worden. En voor kinderen gaat dat nog sneller op, die hebben immers niet de remmingen die volwassenen hebben. Is dat dan hun eigen schuld? Nee, schuld is niet het goede woord. Maar ik denk wel dat hun gedrag ander gedrag uitlokt.
Ik denk echt dat mensen die zich niet gedragen zoals de rest een heel stuk sneller gepest worden. En voor kinderen gaat dat nog sneller op, die hebben immers niet de remmingen die volwassenen hebben. Is dat dan hun eigen schuld? Nee, schuld is niet het goede woord. Maar ik denk wel dat hun gedrag ander gedrag uitlokt.
anoniem_648d867ac9e9b wijzigde dit bericht op 16-11-2007 21:25
Reden: alinea's
Reden: alinea's
% gewijzigd
vrijdag 16 november 2007 om 21:33
vrijdag 16 november 2007 om 21:42
Ik begrijp dit niet helemaal. Ze zeiden ook dat mijn gedrag zorgde dat ik gepest werd, dat mijn gedrag niet goed was.
Dat is toch het slechtste wat je kunt doen??? Zeggen tegen een kind dat zijn gedrag fout is, en het vervolgens geen handvaten geven. Het vervolgens geen ruimte geven om zichzelf te zijn, om te leren voor zichzelf op te komen, om te leren ongedwongen met leeftijdsgenoten om te gaan, vriendschappen te sluiten, maar ook ruzie te maken. Nee er werd gewoon gezegd dat het aan een kind van 6 lag en dat was het. Ik moest veranderen, en in mijn klas veranderde verder helemaal niks of niemand. Dat klopt toch niet??
vrijdag 16 november 2007 om 21:45
Elske: dit is NIET lullig bedoeld, maar zou het niet zo kunnen zijn dat het feit dat je blijft vinden dat het toeval was dat je werd gepest, je genezingsproces in de weg staat? Mijn indruk van dit topic is dat alle mensen die besloten hebben dat het ergens ook aan hun gedrag lag, inmiddels het pesten achter zich hebben kunnen laten, en dat alle mensen bij wie dit niet zo is, nog steeds problemen hebben.
Tegenwerpingen welkom.
Tegenwerpingen welkom.
vrijdag 16 november 2007 om 21:54
Het heeft me juist erg geholpen te weten dat het niet mijn schuld was. Ik durf en doe nu veel meer dan bv 5 jaar geleden. Juist omdat ik weet dat het niet aan mij lag.
Ik weet wel dat veel mensen er anders over denken, maar zo denk ik erover, en sinds ik er zo over denk ben ik heel erg vooruit gegaan. 5 jaar geleden vond ik het al eng om naar de winkel te gaan of om op straat te lopen, omdat ik dacht dat iedereen mij raar/stom/vreemd vond. Nu kom ik wel onder mensen en maak praatjes met ze, heb vrienden en woon samen. Iets wat allemaal is gekomen sinds ik erachter ben gekomen dat het niet mijn schuld was. Toen is er echt een last van mijn schouders gevallen en ben ik erg veranderd.
En wie zegt dat mensen die denken dat het(voor een deel) aan henzelf lag er allemaal overheen zijn? Er zullen nl ook mensen zijn die denken dat het door hun eigen gedrag kwam en die er nog wel heel veel problemen mee hebben.
Net zo goed als dat er mensen zijn bij wie het andersom werkt.
Ik weet wel dat veel mensen er anders over denken, maar zo denk ik erover, en sinds ik er zo over denk ben ik heel erg vooruit gegaan. 5 jaar geleden vond ik het al eng om naar de winkel te gaan of om op straat te lopen, omdat ik dacht dat iedereen mij raar/stom/vreemd vond. Nu kom ik wel onder mensen en maak praatjes met ze, heb vrienden en woon samen. Iets wat allemaal is gekomen sinds ik erachter ben gekomen dat het niet mijn schuld was. Toen is er echt een last van mijn schouders gevallen en ben ik erg veranderd.
En wie zegt dat mensen die denken dat het(voor een deel) aan henzelf lag er allemaal overheen zijn? Er zullen nl ook mensen zijn die denken dat het door hun eigen gedrag kwam en die er nog wel heel veel problemen mee hebben.
Net zo goed als dat er mensen zijn bij wie het andersom werkt.
vrijdag 16 november 2007 om 21:58
Er zijn ook mensen die niet besloten hebben dat 'het ergens ook aan hun gedrag lag'. Maar die besloten hebben dat het helemaal aan hun gedrag lag. Die kunnen het niet achter zich laten, zij worden bv depressief. Er zijn zelfs mensen/kinderen die daardoor zelfmoord plegen.
Het is een uiterste, kweet t, en zo komen we waarschijnlijk ooit bij het gulden midden uit.....
vrijdag 16 november 2007 om 22:02
vrijdag 16 november 2007 om 22:09
Ik kan hier heel veel over zeggen.. Ik ben ook gepest tot mijn 17e. Ik weet wel dat het mij heel onzeker gemaakt heeft in allerlei dingen, ik kan hier dan ook wel een heel verjhaal gaan neerzetten maar ik weet wel dat het pesten je je leven lang achtervolgt en ik vind dan ook dat het zeker aangepakt moet worden al vanaf de lagere school.
vrijdag 16 november 2007 om 22:10
vrijdag 16 november 2007 om 22:15
Ja, zoiets bedoelde ik ook, met gulden middenweg enzo
En de manier waarop het wordt gebracht is daarbij essentieel, helemaal bij mensen/kinderen die er middenin zitten. Misschien bedoel jij dat ook Elske? Zeggen' het is jouw schuld want jij doet raar' is heel anders dan een kind leren zijn grenzen aan te geven of ander, positief gedrag (afhankelijk van het probleem).
vrijdag 16 november 2007 om 22:19
Ja zo bedoelde ik het ook:
[...]
Ja, zoiets bedoelde ik ook, met gulden middenweg enzo
En de manier waarop het wordt gebracht is daarbij essentieel, helemaal bij mensen/kinderen die er middenin zitten. Misschien bedoel jij dat ook Elske? Zeggen' het is jouw schuld want jij doet raar' is heel anders dan een kind leren zijn grenzen aan te geven of ander, positief gedrag (afhankelijk van het probleem).
vrijdag 16 november 2007 om 22:26
@Elske
Maar wat boeit dat nou? Het zal jou toch worst wezen wat andere mensen vinden? Je moet er een beetje pragmatisch mee omgaan. Je kunt wel keihard blijven roepen dat alleen de pester schuldig is, maar dat maakt jou niet opeens gelukkig.
Ik denk dat jouw ontkenning van het feit dat jouw gedrag zó anders was dat andere mensen het nodig vonden je te pesten, je blokkeert om je aan te passen.
En ik zeg niet dat dat eerlijk is, en dat dat jou dus de hoofdschuldige maakt, nee verre van dat, ik wou zelf dat het anders was, maar mensen zijn nou eenmaal niet eerlijk. Mensen houden er van om mensen die anders zijn uit de groep te stoten, want dat vergroot het wij-gevoel, en dat wij-gevoel voelt heel lekker. En om er dus voor te zorgen dat je wèl geaccepteerd wordt, en dat je wèl in groepen past, zul je ervoor moeten zorgen dat je gedrag zodanig wordt, dat andere mensen je accepteren. En dat is k*t. En ja, dat is zelfverloochenend en vervelend en heeeeel erg oneerlijk, maar let's face it: that's life.
Je kunt dus kiezen: of blijven wie je bent, en anderen terecht de schuld geven van het feit dat zij je niet accepteren zoals je bent, en dus ongelukkig blijven. Of pragmatisch zijn en je geluk verkiezen boven je morele verontwaardiging, en je dus aanpassen aan wat maatschappelijk geaccepteerd is.
Ik heb voor het laatste gekozen, en ik moet zeggen: het heeft me stukken gelukkiger gemaakt.
Maar wat boeit dat nou? Het zal jou toch worst wezen wat andere mensen vinden? Je moet er een beetje pragmatisch mee omgaan. Je kunt wel keihard blijven roepen dat alleen de pester schuldig is, maar dat maakt jou niet opeens gelukkig.
Ik denk dat jouw ontkenning van het feit dat jouw gedrag zó anders was dat andere mensen het nodig vonden je te pesten, je blokkeert om je aan te passen.
En ik zeg niet dat dat eerlijk is, en dat dat jou dus de hoofdschuldige maakt, nee verre van dat, ik wou zelf dat het anders was, maar mensen zijn nou eenmaal niet eerlijk. Mensen houden er van om mensen die anders zijn uit de groep te stoten, want dat vergroot het wij-gevoel, en dat wij-gevoel voelt heel lekker. En om er dus voor te zorgen dat je wèl geaccepteerd wordt, en dat je wèl in groepen past, zul je ervoor moeten zorgen dat je gedrag zodanig wordt, dat andere mensen je accepteren. En dat is k*t. En ja, dat is zelfverloochenend en vervelend en heeeeel erg oneerlijk, maar let's face it: that's life.
Je kunt dus kiezen: of blijven wie je bent, en anderen terecht de schuld geven van het feit dat zij je niet accepteren zoals je bent, en dus ongelukkig blijven. Of pragmatisch zijn en je geluk verkiezen boven je morele verontwaardiging, en je dus aanpassen aan wat maatschappelijk geaccepteerd is.
Ik heb voor het laatste gekozen, en ik moet zeggen: het heeft me stukken gelukkiger gemaakt.
vrijdag 16 november 2007 om 22:47
Ja. En ik ben nog nooit zo gelukkig geweest. En ik weet dat dat absoluut not-done is in deze tijd van 'jezelf zijn boven alles', maar ik vind dat persoonlijk welbevinden absoluut te verkiezen is boven een culturele stroming van individualisme. Pragmatisch in het leven staan maakt het leven stukken makkelijker te leven.
Vind jij dat jij koste wat kost jezelf moet blijven, ook al ben je ongelukkig?
Vind jij dat jij koste wat kost jezelf moet blijven, ook al ben je ongelukkig?
