Het is de economie, domoor! (It's the economy, stupid!)

In 1992 won Bill Clinton de Amerikaanse presidentsverkiezingen van Bush sr door een focus op de economie.



Er is sindsdien veel veranderd. We zijn een 'kredietcrisis' rijker, die gepaard ging met wat ogenschijnlijk lichte hobbels op de weg, omdat de overheden de schulden van de banken overnamen.

Eén van de meest opvallende aspecten van die crisis, was dat 'de economen' hem niet aan zagen komen, generaliserend gesproken.



Degenen die die crisis wél aan zagen komen, staan over het algemeen niet te juichen bij de overdracht van de bankenschulden aan de overheden, waarbij met name de VS en Engeland zich dieper dan diep in 'het rood' staken. Forums met economie als thema, zoals Mejudice (economen in debat), en de economenblogs van NRC weren nu 'lezersbijdragen', hebben zichzelf opgeheven, het posten van bijdragen aan strikte 'peer review' regels gebonden, of zichzelf domweg opgeheven. Hoe groot is de kans dat de gevestigde economen de volgende klap opnieuw niet zien aankomen? Of komt er geen volgende klap?

Standard & Poor's heeft de 'rating' van Griekse staatsschuld tot 'CCC' verlaagd. De media gebruiken terecht termen als 'slashed', en 'new blow'. Het hakken van de Amerikaanse rating-agencies is politiek. Of de monetaire unie bestand zal zijn tegen dit soort geweld, dat valt te bezien. Financieel kan het deze last met gemak dragen. Maar de politieke wil brokkelt af, onder druk van 'Atlantisch' georiënteerde lobbygroepen, en politieke opportunisten, die niet verder kijken dan de peilingen van volgende week.



Duitsland stelt zich op het standpunt dat de 'financiële instellingen' verplicht moeten worden mee te werken aan een oplossing voor Griekenland. Geen onredelijke eis, gezien het feit dat ze beslist medeverantwoordelijk zijn voor de rampspoed die dit land heeft getroffen. De ECB, en de 'financiële wereld' stribbelen tegen.



Wat velen niet begrijpen, is dat de hulp die Griekenland wordt geboden, in feite subsidie is voor die genoemde financiële instellingen. Het geld dat naar Griekeland wordt gesluisd, wordt primair gebruikt om de rentelasten af te dekken. Rente die door Griekenland betaald wordt aan de financiële instellingen. En nu dus door de EU en het IMF, in ruil voor toezeggingen van Griekenland dat het die centen ooit terugbetaalt.



Die verkapte subsidie voor de financiële instellingen heeft daardoor in zekere zin dezelfde functie als de 'geldcreatie' in de VS, waar ze gewoon de drukpers aanzetten, en het geld met miljarden tegelijk aan de banken doneren, in ruil voor 'waardepapieren' die aantoonbaar waardeloos zijn. Zij het dat het in de VS om onwaarschijnlijk veel hogere bedragen gaat dan bij Griekenland. En de EU verder redelijk gezond is, terwijl de VS doodziek zijn. Daarom is die rating van S & P politiek.

Italië, dat binnen de Eurozone, na Griekenland, de hoogste staatsschuld als percentage van het GDP heeft, is in opspraak. Na een lange periode zelfverrijking door Berlusconi en zijn rechtse makkers, is de koek nu op. Berlusconi zelf heeft al verklaard er de brui aan te zullen geven. De schaapjes zijn op het droge. En ik zag onlangs dat hij een of andere dom grijnzende no-no als zijn meest geschikte opvolger ziet.



Inmiddels zijn 17 ministers van Financiën weer eens in Brussel bijeen voor crisisberaad. Want Griekenland is zakgeld. Maar Italië is de derde economie van de Eurozone.



In de VS gaat het evenmin goed. De werkloosheid stijgt onrustbarend, en het geld is allang op. De geldpersen draaien overuren, en door alle oorlogen is het eind zoek.



Essentieel is dat de diverse 'oplossingen' steeds weer dezelfde, reeds extreem rijke toplaag nog rijker maakt. Over de ruggen van de belastingbetaler. Griekenland betaalt, door de machinaties van de ratingbureaus in de VS, tegen de achttien procent rente op haar staatsschuld. Elke Euro die wij doneren, gaat regelrecht naar de hedgefunds en banken. Het is een verkapte subsidie van het Westerse bankenconglomeraat. En niets anders.

Zouden de Eurolanden de politieke moed hebben (gehad?) om door te pakken, dan was Griekenland jaren geleden al gered. Met het soort rente dat Nederland betaalt op haar staatsschuld, is Griekenland uit de problemen. Dan nog moet het allerlei overheidsbelangen van de hand doen, en bezuinigen. Maar staat het er een stuk beter voor dan de VS. Of de UK.



De enige rationele reden die ik kan bedenken voor de Eurolanden om op hun handen te blijven zitten, en Griekenland te laten bloeden, is dat de Euro anders door het dak zou gaan. En daarmee de concurrentiepositie van exporterende landen in gevaar wordt gebracht. Temeer daar die export zich nog steeds primair richt op Dollar-landen.

Daarnaast zijn er natuurlijk de irrationele, nationalistisch redenen van mensen die louter geïnteresseerd zijn in de korte termijn. En degenen met een 'Atlantische' agenda.

Voor die eerste groep, die bang is voor schade aan de export, nadert nu het uur van de waarheid. Doorgaan met het knijpen van de Euro kan wel eens de genadeklap zijn. Met draconische, blijvende gevolgen voor de burgers in de Eurozone.

Moody's verlaagt de beoordeling van Ierland tot 'junk'. De Amerikaanse aanval op de Euro neemt nu echt serieuze vormen aan! Gaan de Eurolanden op hun rug liggen, en laten ze zich in het Dollar-gareel schoppen? Of schudden ze die status van 'meisje-van-plezier' van zich af, en rechten ze de rug?

Sommige mensen steunen de voortgaande hegemonie van de Dollar vanuit politiek idealisme. Omdat ze de 'American Way of Life' onvoorwaardelijk steunen. Dat kan ook impliciet, omdat ze ooit de 'Washington consensus' in de armen zijn gevallen. Die 'Washington consensus' is het idee dat de val van de Sovjet-Unie onomstotelijk bewezen had dat het vrije-markt kapitalisme feitelijk geen tegenstand (meer) had, en het slechts een kwestie van tijd was voor alle landen ter wereld het zouden omarmen.



Het 'oude' Europa wordt in die visie weggezet als lui en vadsig, met teveel sociale voorzieningen en een te lage productiviteit. Dat is meer een ideologisch verhaal. Zowel in Europa, als in de VS, komen 'economen' en politici erachter dat lange dagen maken, en werken tot je erbij neervalt, niets zegt over je productiviteit in de werkelijke economie. Dat de VS haar 'manufactoring' nagenoeg volledig heeft uitbesteed aan lage lonen landen, nekt dat land nu. Alles van waarde moet worden geïmporteerd. De Amerikanen zelf werken bijna allemaal in de 'dienstverlening'. Waarbij die 'diensten', voorzover ze gezien kunnen worden als exportproduct, erop zijn gericht de Dollars die nu met miljarden tegelijk van de persen rollen, te 'investeren'. En via die 'investering' winst te boeken.



China sloot geruime tijd geleden al de poorten voor dat geld, dat in de economische wereld wordt aangeduid als 'hot money'. Papier zonder waarde.

Maar Europa was, en is minder prudent. Enerzijds door het idee van 'Atlantische' politici dat we solidair dienen te blijven met onze Amerikaanse broeders en zusters. Anderzijds ook omdat onze economieën zo diep verweven zijn, dat het wegvallen van de Amerikaanse vraag (Koopziekte op krediet) onze eigen levensstandaard ernstig zou bedreigen.



Voor een land als Nederland komt daar overigens bij, dat ook wij een economie hebben die eveneens voor een groot deel op het verkopen van gebakken lucht drijft. De ING is zo groot in de financiële wereld, dat die nooit of te nimmer gered kan worden door de Nederlandse belastingbetaler.



Tenslotte zijn er ook mensen die steun aan de VS door een militair-strategische bril bekijken. Als je het sterkste jongetje in de klas buitensluit, is de kans op brokken groot.



Het probleem is, volgens mij, dat het de Amerikaanse politici, van Republikeinse, en Democratische kant, aan moed ontbreekt. De enige politicus die op dit moment krediet verdient, is Ron Paul. Maar zijn boodschap is dat de VS per onmiddellijk op moeten houden zich met de rest van de wereld te bemoeien. En eerst weer moeten zorgen dat de VS op eigen benen kan staan. Dat betekent een grote, dikke streep door de rekening van wat sinds Eisenhouwer het 'militair-industrieel complex' heet. In casu 'Wall Street'. En de Amerikaans-Israëlische lobby voor een 'New American Century', waar ook verscheidene Europese landen, waaronder Nederland, een warm voorstander van zijn. Ron Paul moet dan ook voor zijn leven vrezen, ben ik bang, nu hij zich kandidaat heeft gesteld voor het presidentschap. Maar als hij het loodje legt, is het niet onwaarschijnlijk dat in de VS de 'pleuris' uitbreekt.

quote:willem1959 schreef op 14 juli 2011 @ 07:56:



En nu gaat het weer de andere kant op Jaap. Niks Amerikaanse aanvallen op de Euro.





http://teletekst.nos.nl/?125-01





Ik zie dat anders, Willem. De Amerikaanse economie is, na de 'Kredietcrisis', op sterven na dood. En door de voortgaande uitgaven voor steeds meer militaire avonturen is het er sindsdien niet beter op geworden.

De ratingbureaus hebben echter steeds gedaan of hun neus bloedde, en de andere kant op gekeken. Maar het besef dat de Dollar als wereldmunt wankelde maakte wel dat ze elders een hoop misbaar maakten als ze kans zagen zo die Dollar voor een 'meltdown' te behoeden.

Echter, na het debacle rond die waardeloze CDO's, waarbij bleek dat ze ook de andere kant op hadden gekeken, en vervolgens mede met de Zwarte Piet bleven zitten, wil geen directeur van zo'n kredietbeoordeelaar opnieuw aan de verkeerde kant van de streep belanden. Niet alleen kost dat hen hun baan, maar de kansen zijn nu behoorlijk groot dat ze ook worden opgeborgen in de gevangenis als deze zeepbel uit elkaar spat. Dus beginnen ze nu geluidjes te maken.

Daarbij is het tot op zekere hoogte ook politiek opportuun. Obama probeert een doorbraak te forceren op begrotingsgebied. Maar het wil niet lukken de Republikeinen en de Democraten achter zijn beleid te krijgen. De begrotingskwestie is overigens niet meer dat het topje van de ijsberg. De problemen zitten aanmerkelijk dieper.

Nog even een toelichting op het vorige: Veel mensen lijken te denken dat een Dollar die door het ijs gaat ons in Europa niet kan schaden. Maar reken erop, dat als die Dollar gaat glijden, wij maximaal in de ho-ijzers moeten om niet mee te glijden!

Ook S&P dreigt nu de rating van de Amerkaanse overheid te verlagen. De Chinezen deden dat vorig jaar al, en zeggen nu dat het alleen maar een kwestie van tijd is, voor de Dollar door het ijs gaat. En dat het ook niet uitmaakt of er een akkoord over de begroting komt, of niet. Omdat de financiële armslag van de Amerikaanse overheid om de echte economie weer op de rails te krijgen, praktisch 'nul' is. Al het geld is opgegaan aan het op peil houden van de consumptie (vraag), en wapentuig.

Ook tal van professionele investeerders in het Westen zijn die mening toegedaan. En velen vragen zich af hoe dit uit gaat pakken. Blijven de Amerikanen in de ontkenningsfase tot het hele gebouw instort? Of wordt het een 'controlled demolition'?

quote:ritmeester schreef op 16 juli 2011 @ 02:54:

het blijft vermakelijk.Wat blijft vermakelijk? Denk je dat mijn beschouwingen te somber zijn? Of kun je niet wachten tot de VS op z'n bek gaat? En de hele Westerse wereld er achteraan glijdt?

DS, de topic-titel verwijst naar de slagzin van Clinton in zijn strijd tegen Bush sr. Bush sr meende dat geopolitieke ontwikkelingen, kort nadat de Sovjet-Unie was omgevallen, de agenda van de Amerikaanse kiezer zouden domineren. Clinton dacht van niet. Die dacht, terecht, dat de kiezers meer aandacht voor de eigen portemonnaie zouden hebben. ('It's the economy, stupid.')



Bush jr is erin geslaagd de aandacht weer te vestigen op geopolitieke belangen, en na acht jaar Clinton en relatieve rust, de VS volop in het militaire avontuur te storten dat zijn ouwe heer ook al in gedachten had. Die erfenis was dusdanig ingekleed, dat Obama zich er niet aan kon onttrekken, zonder een economische implosie te veroorzaken, na de kredietcrisis die Bush jr had laten gebeuren.



Het is mijn inschatting, dat de welbewust opgeklopte angst voor enge Moslims het in de VS af gaat leggen tegen de angst van de Amerikaan voor wat er met zijn portemonnaie gaat gebeuren. En dat er iets met zijn portemonnaie gaat gebeuren, dat is een ding dat ( in mijn ogen) zeker is. De keuze van Obama, gevangen tussen een 'rock, and a hard place', om het militaire avontuur van Bush jr voort te zetten, in de hoop de natuurlijke rijkdommen van het Midden Oosten, en in Afrika, voor de neus van de Chinezen en Russen weg te kapen, pakt niet goed uit.



Ik kom zo terug met het vervolg.

Ook ik heb geen kristallen bol die mij de toekomst voorspelt. Maar dat de Dollar dit niet gaat overleven, lijkt nu vrijwel zeker. En ik moet mij al heel erg vergissen, als de Amerikanen dat hun politici niet méér dan kwalijk gaan nemen. En dan heb ik het over alle gevestigde politici, Republikeinen én Democraten. Terwijl er geen geloofwaardig alternatief voorhanden is.

Bedenk ook, dat zelfs onder de meest rooskleurige omstandigheden, slechts een bescheiden aantal Amerikanen gebruik maakt van hun recht om te stemmen. Degenen die niet naar de stembus gaan, hebben doorgaans een bloedhekel aan alles wat 'Washington' is. En totaal geen boodschap aan de geopolitieke aspiraties van de politici, die zij in meerderheid zien als vazallen van 'Wallstreet'. Dat is voor de meeste 'anti-Den Haag' Nederlanders even wennen. Want wat hier wordt beleden als een 'rechtse' visie, kun je net zo goed plaatsen in het anarchistische denkkader. En pogingen van types als Palin om die groepen in te vangen, en te mobiliseren voor de Republikeinen, lijken op dit moment weinig succesvol.



In grote lijnen zie ik drie mogelijkheden.



1. De catastrofale staat van de echte economie wordt onderkend, en 'Wallstreet' en de 'FED' zijn het bokje, met een geleide terugkeer naar de economische mores van voor 1917 (toen 'fiat-money' grootschalig haar intrede deed met de legitimering van de FED). Dat zou kunnen gebeuren als Ron Paul (of iemand zoals hij) de komende verkiezingen wint, en het monetaire systeem het nog uithoudt tot dan. Of als Obama het roer te elfder ure radicaal omgooit.



2. De boel stort op een hoop, en 'Washington' besluit tot 'martial law' en repressie van de eigen bevolking om de lopende agenda van werelddominantie niet in gevaar te brengen.



3. De boel stort op een hoop, en de VS keren terug tot een staat die vooral herinnert aan het 'Wilde Westen'.



Drie scenarios, maar lees ze niet 'digitaal'. Uiteenlopende tussenvormen zijn uiteraard denkbaar. Zeker als je de wereld buiten de VS erbij betrekt. Een gecoördineerde oplossing op mondiaal niveau lijkt mij lastig, maar niet op voorhand uitgesloten.



Verder over een paar minuten.

Een Euro-zone implosie die voorafgaat aan de val van de Dollar is ook niet ondenkbaar. Al heeft dat niet zozeer te maken met het soort problemen waar de Dollar mee kampt, maar meer met de broze politieke wil. Wat echter niet wegneemt dat enkele Euro-zone landen net zo afhankelijk zijn van de handel in 'gebakken lucht' als de VS. En Nederland is er daar één van.



De Eurolanden kunnen de weelde niet dragen van het voortzetten van het Amerikaanse streven naar mondiale dominantie. De vijanden die we nu maken, worden ons straks tot last. En verkleinen onze kansen op (economisch) overleven.



Wat 'wij' kunnen doen, is eigenlijk vrij veel. Al dit soort ontwikkelingen is, in beginsel, mensenwerk. Niet iets wat Onze Lieve Heer, of 'de markt' aan ons opdringt. Alleen zit de menselijke natuur nogal in de weg. Ons onvermogen om ons op een rationele wijze te vrijwaren van de gevolgen van fouten die we hebben gemaakt, genereert de zekerheid van het anker op een zinkend schip.



Als collectief de rationele weg inslaan is objectief het beste. En daarvoor is het nodig dat ieder individu met een pen of een computer politici aanmoedigt om kennis te nemen van wat de 'Washington consensus' niet wil zien. De dames en heren op het pluche moeten ophouden elkaar vliegen af te vangen met het bezweren van lokale opstootjes, en weer oog krijgen voor het 'grote plaatje'. De roes afschudden dat de ineenstorting van de Sovjet-Unie inhield dat 'de markt' verder aan zichzelf overgelaten kan worden.



Daarnaast kan het, op individueel niveau, geen kwaad om eens een 'stresstest' te doen, en te bezien hoezeer de eigen portemonnaie bestand is tegen zware economische tegenslag. Al was het maar om zo iets van een plan te ontwikkelen. En paniek te vermijden als de rationele oplossingen uitblijven. Maar, zeg ik erbij, zonder het vermogen te verliezen te genieten van de dag! En het is daarbij beter om te speuren naar optimistische signalen, dan te gaan zitten somberen in een hoekje. Mits die signalen dan wel verifieerbaar echt zijn, en niet bestaan uit hoopgevend geleuter van iemand met een pakket aandelen in de uitkomst.

Wilders neemt kennelijk afstand van het kabinet. Hij stelt in een 'tweet' dat de PvdA 'gedoogpartner' is van de VVD/CDA coalitie, nu de steun voor Griekenland een feit is. En hij voorspelt het naderende einde van de Euro.



Ondertussen gaat het in de VS ook niet lekker. Een overeenkomst tussen Democraten en Republikeinen over een verhoging van het schuldplafond is nog altijd buiten bereik. Een 'last-minute-deal' zal het vertrouwen in de Amerikaanse munt niet direct doen stijgen. En als er geen 'deal' komt, is de kans op een wereldwijde klap aanzienlijk.

Er zijn, verrassend genoeg, nog steeds maar ERG weinig mensen die het economische nieuws volgen.

Dinsdag is het 'erop, of eronder' voor de Amerikaanse munt. 'Erop' lijkt, zelfs als de Republikeinen en de Democraten een 'deal' weten te sluiten, op het laatste moment, nog niet genoeg om de vrije val van het vertrouwen in de Amerikaanse economie te voorkomen. De recessie van 2008, 2009 blijkt fors dieper dan tot nu toe werd aangenomen, nu de officiële cijfers binnen zijn. En de verwachte groei over de afgelopen kwartalen valt ontzettend tegen.



Niemand heeft een draaiboek voor wat er daarna kan gebeuren, of hoe die crisis het hoofd kan worden geboden. De 'kredietcrisis' kon worden 'opgelost' door geld van de overheid (belastingbetaler) over te hevelen naar de banken ( en andere noodlijdende bedrijfstakken in de VS). Maar die belastingbetaler wil niet meer dokken. De ene helft van het 'establishment' in Washington zegt feitelijk: 'Alles goed en wel, maar we gaan arme Amerikanen niet laten sterven, terwijl er nog zat rijke Amerikanen zijn die kunnen betalen.' (Democraten). Dan heb je de Republikeinen, die feitelijk zeggen: 'Laat ze maar sterven, die bejaarden en hulpbehoevenden! God zal zich over hen ontfermen!'

En er is ook een (snel) groeiende groep die feitelijk zegt: 'Jullie zijn compleet van de pot gerukt, met al jullie subsidies voor 'strategische landen' als Israël, Egypte en Pakistan, en oorlogen over de hele wereld, terwijl de schuld die op onze schouders rust onbetaalbaar dreigt te worden. En de banken en oliemaatschappijen steeds meer van onze welvaart wegsluizen naar duistere Wall Street figuren, die de Amerikaanse burger slechts zien als melkkoe voor hun al rijkelijk gevulde zakken!'



Al die drie groepen zijn, denk ik, te laat. Helaas. Maar ik laat mij graag in positieve zin verrassen. Ik zie alleen het begin nog niet van een teken in die richting.

Waranaka, het plafond is ooit, na tal van voorgaande verhogingen, uitgekomen op dit getal, omdat het 100% van het GDP was.



De feitelijke schuld van de VS als geheel, is om en nabij de 66 biljoen. Ongeveer vijf keer het GDP. En als het schuldplafond niet omhoog gaat, en de VS zal moeten 'toveren' om de lopende rekeningen te betalen, wordt het spannend. Tot nu toe heeft de Amerikaanse regering de rente op staatsschuld kunstmatig laag weten te houden door dollars bij te drukken, en die, via een omweg te 'lenen'. Formeel mag de FED geen Amerikaanse staatsobligaties kopen. Maar door de vers gedrukte cash aan de banken te 'lenen' tegen nul-procent rente, en de banken met dat geld staatsobligaties te laten kopen, die vervolgens weer als 'zekerheid' worden gedeponeerd bij de FED, is een piramide-spel opgezet waarbij vergeleken Madoff maar een kleine jongen was.



Het belangrijkste effect waarvoor wordt gevreesd, is niet dat miljoenen Amerikanen straks afhankelijk zullen zijn van het Leger des Heils. Maar dat de rente gaat stijgen. Niet alleen de begroting van 'Washington' stort dan ter aarde, maar ook die van bijna alle Amerikaanse Staten, Counties, Steden, bedrijven en particulieren. Je krijgt dan hetzelfde beeld als 'Griekenland'. De aflossing van de staatsschuld is wellicht nog te behappen. Maar met een 'double-digit' rente, is er geen houden aan. En met 'Griekenland' kan de EU nog iets doen. Maar wie gaat de VS helpen?



Iedereen denkt dat het pokerspel dat nu wordt gespeeld tussen Democraten en Republikeinen wel moet eindigen met een akkoord. Maar, zoals ook vannacht gebleken is, zitten er enkele Republikeinen in de Senaat (en het Congres) die niet met de Republikeinen meestemmen. Terwijl ze ook tegen de plannen van de Democraten zijn. Daardoor wordt echt knap spannend!